Katalog

18 Adomo, Walter Benjamin, Habermas gibi düşünürlerin eserlerini ilk kez piyasaya çıkaran yayıncı Unseld yaşamını yitirdi. Yayıncının ölümü... MENEKŞETOPRAK ^arih 1 Kasım2002. Frankfurt'unmerkezmezarlığına doğru yürüyen siyah elbiseleriyle yasa bürünmüş binlerce kişi. Merasime öncülük eden siyah şapkalı adamlararasındataşınan, üzeriçiçeklerledonanmış bir tabut. Ülkenin önde gelen işadamları, yazarlar, bankacılar; başbakan Gerhard Schröder ve kültür bakanı gibi önde gelen politikacılar göze çarpıyor üzgün yüzlü kalabalığın arasında. Tam anlamıylaresmi bir devlettöreni.Fakat binlerce insanın yaşlı gözleri arasında mezara gömülen tabutun ıçjndekı kışı, ülkenin önde gelen bir polıtikacısı filan değıl. O bir yayıncı. Kalp krizine yenik düşen 78 yaşındaki Suhrkamp yayınevinin sahibi ve yöneticisi Siegfried Unseld. Siegfried Unseld de yerini kimin, neyin nasıl dolduracağının belli olmadığı Alman kültüryaşamının vazgeçilmez bir ismiydi. Yarım asrı aşkın bir zamandır Alman yayın hayatına damgasını vurmuş olan Suhrkamp yayıneviyle özdeş bir isim. Suhrkamp, 2. Dünya Savaşı'ndan sonraözellikle Frankfurt Okulcuları olarak bilinen Adorno, VValter Benjamin, Habermas gibi düşünürlerin eserlerini ilk kez piyasaya çıkaran, Yahudi kökenli yazarlaraAlmanca'da yeniden yerveren bir yayınevi. Almanya, 2. Dünya Savaşı'ndan yenik çıktığında, sadece barut kokularıyla harebelere dönmüş kentlerle, Nazizm sarhoşluğu ve savaş yorgunluğuyla girmedi yeni dünya düzenine, aynı zamandabirzamanlarYahudı kökenli ve solcu yazarların, edebiyatçıların, sanatçıların eserlerinin ruhlarının yok edildiği, yoz ve içi boşaltılmış, üstün insan ırkına adanmış bir kültürel ortamadauyandı.Hemenlkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan Suhrkamp, Almanya'nın bu dışarıya attıklarını içeriye almakla başladı işe: Adorno, VValter Benjamin, Habermas gibi düşünürlerin yanı sıra bugün dünya edebiyatının vazgeçilmez isimleri Franz Kafka, Paul ,Celan... Siegfried Unseld, Suhrkamp'a 1952 yılında Hermann Hesse'nin önerisi üzerine katıldığında, o zamanlaryayınevinin sahibi olan Peter Suhrkamp Yahudi kökenli yazarları tekrar Alman diliyle barıştırmaya başlamıştı bile. Fakat Unseld'in huneri; bıtmek bilmeyen çalışkanlıgı, iş adamı kabiliyetı ve güç lü koku alma yetısıyle bu kitapları cep kitabı olarak geniş kitle kültürüyletanıştırmasıoldu. Unseld, sadece Kafka, Celan gibi Yahudi kökenli yasaklıları Alman yazın yaşamına sokmakla kalmadı, Alman klasiklerine de yeniden hayat verdi. Goethe ve Hermann Hesse'nin bugun dunya klasıklerı arasına gırmesınde Unseld'in payını hıçbir Alman edebiyat eleştirmeni yadsımıyor. Siegfried Unseld'i Alman kültüryaşamının kült isimleri arasına koyan şey sadece, birsafra gibi ülkenin dışına atılmış bir kültürün yeniden yaşama sokulması degil, onun kişiliğinde bütünleşen, bugün belkı sadece birkaç küçük yayıncı tarafından sürdürülen biryayıncılık anlayışıydı. Onun yaşamı yayın dünyasınıniçindeolanherşeylebirlikte.yazarınkendisiydi. Unseld, bir işadamı becerisiyle kitap pazarlamanın yanı sıra, kitabın yazarını insan olarak, hatta bir baba, bir sevgili edasıyla kollayıp gözetleyen bir yapıya sahiptı. Içkı sorunundan, parasızlığına, aşk yaralarından tutun da daha diğer birçok sıkıntılarına kadar yazarın yanında olan bir kişiydi. Bir yazarı beğenmeye görsün, eğer ona kancayı Devamı 20. sayfada NİHAN ÇAKIROĞLU/MEHMET ONUR GİJINGÖR IskendcriyeKiitüphanesi, Türkiye'nınilközelkütüphanesi. Adını; yakılmış, kiilleri Nil' in sularına karışmış ünlü Antik Iskenderiye KJtaplığı'ndan alan, yitirilmcmek için Virpımlaııbuycr, "bilgilendirmeyoluylaözgürdüşüneenin olıışabılmesf amacıyla kurulmıış. "Sosyal bilimlenn üvey evlal ınuanıelesi gürdüğünii" düşünüp, sosyal bilimler ve edebiyat ağırlıklıbu kiitiiphaneyikuranKadırCiül'lekonuştuk. Kütüphaneyi kurma fikri nereden çıktı? lstanbulÜııiversitesi Edebiyat Fakültesi'ndekibirgrup arkadaşla, 1993 yılında kararverdık. Otıızotuzbeş kişiydik ve aslında üniversitede bir fikir kulübü kurmak istiyorduk. Ama içımizdenancak birkaç kişi bu işı bcnımscdi. "I'ikirkulübüyeriııebirkütüphanekuralıın.lıeıııokunsunhem tartışılsın, yazılanlar yayımlansın" dedık. Grup dağıldı, cünkü bu iş çok masraflı ve zordu. Sonundacşıınle ben kaldık. Grupdağılmasaydı, daha iyi duruında olabilirdik. Kitapları nasıl sagladınız? İskenderiyc Türkiyc'nin ilk özcl kiitüphanesi. Ancak akıbcti, adını aldığı Mısır'ın ünlü kütüphanesinden farkli olmamış, bir yangın geçirmiş. El yazması pek çok kitap böylc yitirilmiş. Üyelerin talepleri üzerine 'Iskenderiye YazılarT diye bir de dergi çıkarıyorlar. Nedcn "İskenderiyc"? Kendikitaplanmızikibincivarındaydı. Agılıştagelen ve Antık Iskenderiye Kıtaplığf ndanesinlendik. Kitapları bazı yayınevlerınin verdiği kitaplarla sekiz bine ıılaştı. insanlarınhafızası gibi görüyorum.Oradadaogüne kadar İJIkenin ilközel kütüphancsini açtınız.. birikınış biitün kıtaplar yanmış. Bu talihsiz olay, insanhk haİlk açıldığı zamanlar pek gelen giden olnıadı. Cunıhurifızasında biiyiik bir boşlukyaratmış.Ogünc kadar binkmış yet'te birhaberçıkıncaduyuldu. l'abıı tepkılerçok t'arklı olbiitün felsefi, estetik kitaplar, araştırınalar, öykiiler, roman du. Çünkii insanlar böyle bir şey le karşılaşnıaınışlar. Kahlar, tarıh kitapları yanmış. Uunıın sonucıı olarak o zamanın ve, halk kiitüphanesi gıbı kullanmak ısteyenleroluyordu. tarilıi unutulnıuş.. O nedenle, en azından ismi yaşatılsındi Zamanlaalıştılar. Gclipbeğenmeyenler, kitabı azbulanlar, ye bu adı koydıık Karşı laştırmak komik olıır. Örnek almaya yerimızin küçük olduğunusöyleyenleroldu. çahştık sadece. Sizcc ncdcn bu kütüphaneyi tercih ediyorlar?