Katalog

15 TEMMUZ 2001. SAY1 799 13 çıksaydı, Zerzan' ın y üzüne tükürürdüm" yorumunu Zerzan şöyle yanıtl ıyor: "Seatlebardağıtaşıransondamlaoldu. Insanlar sokaklara dökülüp seslerini yükselttiler. Gösterilerdeyalnızcapankart taşımak bir işe yaramaz. Keşke güzel görüşlerbüyüleyici etkilerini gösterebilselerdi! Ama ne yazık ki, bu güzel görüşler onları desteklemediğimiz sürece bir işe yaramazlar." Karşıtlan ve yandaşlarıyla, tüm dikkatleri Zerzan'ın üzerinde toplayan asıl şey, yeni teknolojilere karşı çıkması. "Teknolojinin herkesin bir biçimde yararlanabildiği, taraf gözetmeyen, akılcı bir şey olarak algılanması gerçekte bu konunun hiç mi hiç kavranamadığını göstermektedir. Teknoloji düzenin aynlmaz bir parçasıdır ve her zaman da öyle olmuştur. Tümden yabancı birteknolojiyi alıp herhangi bir yerde kullanamazsınız. Böylesi bir davranış yabancılaşmayı daha da kızıştırdığı gibi, insanın ruhundan biyoküreye dek, her düzeyde, daha da yıkıcı biretki yaratır. Küreselleşme sözcüğü şimdilerde herkesin dilindevesolcularyineılımlıbır tavırla ortalıktalar. Oysa, kürcselleşme yeni bir şey değil; şimdi olup bitenler geçmişten arta kalanlann son kınntılan." Zerzan kendisinin genç anarşistler ordusuna önderlik eden biri olarak tanıtılmasınakarşı çı karak,"lnsanlarherkesişiddete yönelttiğimi sanıyor, oysa ben, tamtersine,insanlandemirparmaklıklardanuzaktutmayaçalı Zerzan her şıyorum. Bubir oyun değil. Zaten bir y ığın olumsuz şey yaşandı, daha da yaşanacak" diyor. Canlılara yönelik şiddet konusunda Kaczynski'ningörüşlerine oldum olası ters düşen Zerzan, Eugene'deki eylemcilerle, kısa bir süre önce kamuya ait yapılarıyakıpyıkan Dünya Özgürlük Cephesi'nin görüşlerine de katılmıyor ve "Araziye zarar vermek tümden farklı biryaklaşım ve biz buna karşıy ız" diyor. Zerzan daha çok tutucu kesimin şimşeklerini üzerine çekse de, örgütlü sol kesimden de pek çok dostu olduğu söylenemez. Eleştirisini "Beni asıl öfkelendiren, solun bu tür şeylere ilgisiz kalması"diyereközetliyor: "Sol yok olmayı hak ediyor. Daha kapsamh ve derinlikli bir çalışma içine girmesi olanaksız. Bana göre hava hoş, çünkü sol hüsrana uğramışbirtüralbatrostanbaşka bir şey değil." Söylediklerine bakılırsa, Zerzan, Marks'ın ilkelerine tümden karşı çıkmıyor, ama liberallere, Marksistlere, sol parti üyelerine, Noam Chomksky'ye, solcu anarşistlere, sendikacılara, teknolojinin özündeiyi bir şey olduğuna ve etkisinin kullanan kişiye göre değiştiğine, gelişme ve endüstriyel sistemin hiçbir sakıncalt yönü oimadığına inanan herkese lanet okuyor. Zerzan astüst ilişkisini yererek, tıpkı kendi gibi, tekbirkişininöneçıktığı bireylemin amacına ne denli ters düştüğünün bilincinde: "Bunupekiyibeceremiyorum. Bireylemde tek kişinin sivrilmesi gerçekten de anarşinin özüne ters düşüyor. Bu durunıdan bir biçimde kaçınmaya çalışıyoruz, ama heyhat, yine karşınızdayız! Sürekli kendi adıma bir şeyler söyleyip duruyorumtüm anarşistler adına konuşmuyorum." Gelgelelim, şimdilerde protestoeylemlerinin büyük birbölümü internet kanalıyla fişeklenmiyormu? Zerzan'ın yanıtı hazır:"Budabirbaşkaterslik. İnternet aracılığıyla yazılanmı okuyanlann sayısının kitaplarımı satın alanlardan çok daha fazla olduğu birgerçek ve bu hoş bir şey... Tanıderek yaygınlaşan intiharları sistemin kırılma noktasına geldiğinin bir göstergesi olarak değerlendiriyor. Zerzan, bireyin yaşamının büyük birbölümünün ekran karşısında(TVekranı, bilgisayar ekranı,otoön camı) geçtiği günümüz dünyasını iğrenç buluyor. Eugene'de organik besinlerin, el yapımı ayakkabılann, doğal sağaltım yöntemlerinin sunulduğu müthiş bir günde, ütopik bir dünyaya geri dönmeyi düşlemek güç değil. Ne var ki, tüm bunlar Detroit, ya da Los Angeles'ın göbeğinde yaşayan biri için nasıl bir anlam taşıyabilir? Zerzan son derece zorlubir işe giriştiklerini kabul ediyor leri sendikasında görev aldıktan sonra, GüneyKaliforniyaÜniversitesi'ndelisansüstüeğitimi gördü. Sol kanateylemlerinde güven kazanan Zerzan, 1996'da Vietnam savaşına karşı çıkan bireyleme katılaraktutuklandı. Yaklaşık 20 yıl önce, o dönemde halkının sınıfsal ayrılıklara ve gelişmeye karşı giriştiği güçlü ey lemlerle anarşinin beşiği durumuna gelen, daha kuzeydeki Eugene kentinetaşındı. Eugene, Seattleolaylanndankısabirsüreönce, 1999Haziran'ında, iki günlük yasadışı bir konferansın ardından gerçekleştirilen bir yürüyüşle kanlı isyanlara ve tutuklamalara sahne oldu. Bir kişi, polise taşlı saldırı suçuyla yedi yila mahkum oldu. Beklenildiği gibi, Zerzan'ın kapısında otomobil yok; bisikJetebiniyor. Cüzdanında kredi kartı taşımak, ya da bilgisayar kullanmak gibi ahşkanlıklara da sahip değil. Kitaplannı kanını satarak bastıran Zerzan, şimdi yaşamını bebek bakmanın yanı sıra, kimi garip işler yaparak kazanıyor ve bu arada da "mini bir anı kitabı" y azıyor. Bunun dışında, gönüllü olarak özürlülerle çalışan Zerzan yerel birradyo istasyonunda klasikten hiphop' a her türde müziği çalıyor. Oturduğu ev, kendisinin başkanı olduğu toplu konut evlerinden biri. Bir zamanlar evli olan Zerzan'ın bir de kızı var; fotoğrafı, kitapları ve satranç tahtasmdan oluşan gösterişten uzak oturma odasındaki birrafta duruyor. Avcktoplayıcı kanattan... Eleştirmenlerce "bir elinde siyah bayrak, ötekinde yoksullara yardım çeki taşıyan"anarşistlerden biri olarak nitelendirilen Zerzan, bu tür bir çeke sahip hiç kimseyi tanımadığını dile getiriyor. Anarşizmin "avcıtoplayıcı" kanadından olduğu da söylenen Zerzan kendi görüşlerini şöyle dile getiriyor: "Benim yapmaya çalıştığım, her türde baskıcı ve zorba yönetimi kavramak ve bunu ortadai) kaldırmak. Bu da, uygarlık ve teknolojinin özünü oluşturan işbölümü ve uzlaşma gibi, en temel kurumlann sorgulanmasınıgerektiriyor... İşbölümü ve uzmanlaşmayokedildiğinde,insantürünün ilk iki milyon yılında olduğu gibi, insanların kendilerine ay ırabilecekleri boş zamana sahip oldukları, cinsiyet ayrımının gözetilmediği, örgütlü şiddetten yoksun bir düzen elde edersiniz. Bu da, oldukça hoş bir ortam olsa gerek. Bana,' Demek mağaraadamı olmak istiyorsunuz' diyorlar. Pek de haksız sayı lmazlar." Zerzan "tüm bu ilkelci tavnn" tırnak içinde kullanılmasına alıştığını ve bunun kendisini ürküttüğünü dile getiriyor ve "Sanınm artık tırnak işaretleri kalktı, ama tüm bu etiketler sanki eskilerin 'ben buyum, ya da şuyum' biçimindeki tümceleri gibi. Amerika'da ideoloji karşıtı olmak çokgözdebirdavranışbiçimi. Amerikalı bir ideoloj isi olmadığını söylüyorsa, bu o kişinin düzeni kabul ettiği, ya da politik bir görüşe sahip olmadığıanlamınagelir"diyor. Seattleeylenılerinekatılanbirgrup.Zezan'a ve bu camları tuzla buz eden, kara giysi lere bürünmüş Eugene anarşistlerine ateş püskürüyor. Camları kırarak Dünya Ticaret Örgütü'nü yok etmek olan asıl amacın saptırıldığına dikkat çeken Seattle'dan liberal bir eleştirmenin," Karşıma iki eylem için de, Quebec (yukanda) ve Seattle (aşağıda), hem onaylandı, hent eleştirildi.. dığım birçok kişi interneti anında iletişim kurmak ve birtakım şeylerin eşgüdümünü sağlamak için kullanıyor. Artık dünyada olupbitenanarşieylemlerine 12 farklı dilde ulaşmanız işten değil. Benim birbilgisayarımbileyok,amabilgisayarınkölesi olmadan ondan yararlanmak da bence olası." Zerzan'ın bilgisayarı yok ama bir televızyonuvarvekabloluyayındandayararlanıyor. Kısa bir süre önce lspanya ve Ingiltere'yıziyareteden vegiderek daha çok sayıda insanın düzeyli eylemlerekatılmaya hazır olduğuna dikkat çeken Zerzan 1 iselerdekisılahlısaldırılarıvegençlerdegi ve "Bu müthiş, görkemli fikirler bir biçimde gerçeğe dönüştürülebilir" diyor. Adbusters, Anarchy Magazine, Fifth Estate ve Earth First Journal gibi yayınları ve kimi irili ufaklı eylemleri övülmeye değer bulan Zerzan, işe birtakım şey leri sorgulayarak, insanların diyalog kurabilecekleri alanlan genişleterek ve daha önce hiç gündemegetirilmemişolansorunlaraeğilerek başlamak gerektiğine dikkat çekiyor. Ne varki, insanların ne yapması gerektiği konusundaöncedenbelirlenmiş herhangi bir tasarı olmadığını dadilegetiriyor.^ The Guardian 'dan çeviren: RlTA URGAN