Katalog

20MAYIS2001.SAYI791 nin yüzde 65' i buradan sağlanır. Kobalt üretiminde Katanga, dünyada birinci durumdadır. Bakır ve uranyum üretiminde başlarda gelir. Ne var ki, üretim hep yabancı ve çokuluslu firmaların tekelindedir. Lumumba ertesi sabah, 12 Temmuz 1960'ta Birleşmiş Milletler'den acele yardım ister. Bağımsızlıktan iki ay beş gün sonra, 5 Eylül 1960'ta, sabah 08.15 'te Kasavubu, radyoevine giderek bir konuşma yapar. Lumumba'yı görevinden azlettiğini ve Başbakanlığa Joseph Ileo'yu getirdiğini bildirir! Meclis'te uzun tartışmalardan sonra, oya başvurulur. Hükümet, büyük bir çoğunlukla güvenoyu almıştır.Coşkungösterileryapıhr. Ama ertesi gün Kasavubu'nun askerleri Lumumba'yı yakalayıp Leopold II. kışlasına götürürler. Lumumba, üç saat sonra askerlerin elinden kurtulup yeniden başkente dönecektir. Doğru radyoevine gider. Ama kapılar kapanmıştır. KONGO/ 1960 Elmas ürvtimi: Dünya birincisi Kobalt Dünya birincisi Bakır Dünya altıncısı Çinko: Dünya on dokuzuncusu Kalay, artın, gümüş ve petrol: Üst düzeyde üretimler Hidroelektrik güç: Dünya dördüncüsü Çokuluslu ortaklıklar bu kaynaklan hiç Kongolulara bırakııiar mıydı? ^ Lumumba filmini Raoul Peck yönetmlf. Bugünlerde sinemalanmızda oynattlan Lumumba filmi bubelgelerin açıklanmasından önceçevrilmişti. Belçika Dışişleri Bakanlığı'nda veodönemin Sömürgeler Bakanl ığı arşi vlerinde araştırmalar yapan ve Birleşmiş Milletler arşivlerini tarayan Ludo de Witte'ye göre, Lumumba'nın devrilmesini ve yok edilmesini amaçlayan "Barracuda operasyonu"nu Belçikalılar 1960 Eylülü'nde hazırlamışlardı. O zamanki Sömürgeler Bakanı Lynden, 5 Ekim 1960'ta Belçika GizliHaberalma Servisi'nin Şefi Morliere'e şöyle bir yazı göndermişti: "Kongo'nun, Katanga'nın ve Belçika'nın yaranna olarak ızlenecek operasyonun ana hedefi, Lumumba'nın kesin olarak tir. Araya girerier. O akşam Kral'ın onuruna verilecek ycmekte Lumumba'nın yeni bir konuşma yapması kararlaştınlır. Lumumba, Belçika Başbakanı 'na "Siz konuşmayı bildiğiniz gibi hazırlayın, ben okurum" der. Iş tatlıya bağlanır. Ertesi gün Lumumba, "Belçika Başkanı'nı zenci uşak gibi kullandım. Konuşmamı onu hazırlattım!.." diyecektir. Bağımsızlıktan beş gün sonra başkentte, Leopold II. kışlasında askerlerin yaptıklan bir gösteri kısa bir süre sonra anarşik ey lemlere dönüşecek ve bu olaylar Kongo'da büyük bir huzursuzluk döneminin başlangıcı olacaktır. Olaylar şöyle başlar: Kışladaki Kongolujandarmalar, başlanndaki Belçikah General Jansens'in görevden ahnması için kantinde gösteri düzenlerler. Sonra da depolanndaki silahları ele geçirerek sokaklara dökülürler. Thysville kışlasındaki askerler de Belçikalı kadınlara ve kızlara saldınrlar. Lumumba, jandarmaları yatıştırmak için Leopold 11. kışlasına gider ve istekleri kabul ettiğini bildirir. General Jansens azledilmiş ve Lumumba'nın adamısayılanMobutuda GenelkurmayBakanlığı'nagetirilmiştir. Askerler kışlalannaçekilirler.amaortahk durulmaz. Belçikalılar kaçmaya başlarlar. Halk kepenkleri kınp mağazalan yağmalar. Panik havası bütün eyaletlere yayılır. Belçikalılar eski üslerine paraşütçü birlikler gönderince gerilim büsbütün artar. Halk silahlanır. Zehirli oklar, bisiklet zincirleri, demir çubuklarla herkes yollara dökülür. Işte tam bu sırada Katanga eyaletinin başında olan Çombe, Katanga'nın bağımsızlığını ilanetmiştir. Belçikalılanyardımaçağırır ve bütün askeri yetkilerin, Belçikalı bir komutana verildiğini bildirir. Katanga, Kongo'nunenzengineyaletidir. Devletbütçesi Mobutulşbaşında îşte tam bu kargaşa içinde Albay Mobutu basın temsilcilerini Regina Oteli 'ne çağırarak bir konuşma yapar ve şöyle der: "Bu akşam saat 9 dan itibaren iktidan ele alıyorum. Biz askeri bir darbe yapmıyoruz. Işleriteknisyenlerve yabancı uzmanlaryürütecek ve ordu memleketi kurtaracaktır!.." Lumumba, o arada başkentten kaçabilmek için hazırlıklara girişir. Başkentte vali olan Kamitatu, kendisine "Hepimiz gitmeliyiz buradan" der. "Sizi izlemeye kalkan olursa, yakalatacağım. Köprüleri yıkacağız. Durmayın, hemenyolaçıkın..." Lumumbacılar, kesin kararlannı vermişlerdir; hepsi kaçacaktır. 27 Kasım gecesi, geç bir saatte Lumumba, eşi Pauline ve kucağında en küçük oğlu Roland mutfak kapısından arka bahçeye süzülürler. Bir arabaya binerler. Heyecanh biryolculuğun sonundaaraba Sankuru Irmağı'nın kıyısına varır. Orada kendilerini bir motor beklemektedir. Lumumba ve arkadaşlan motorla tam karşıya geçecekleri sırada Mobutu'nun askerleri kıyıda kalan arabayı kuşatırlar, Lumumba, eşi Pauline'i kurtarmak için geri dönervetutuklanır. Kendisini bir uçağa atarak türlü işkencelerle Katanga'nın merkezi Elisabethville'e götürürler. Yüzeyakınasker vejandarma vardır alanda. önce Lumumba' yı atarlar uçaktan dışanya. Sonra da Okito'yu ve Mpolo'yu. Lumumba, yalınayaktır. Elleri arkasınabağlıdır. Sırtınabiratletfanilasıgeçirilmiştir. Kendisini çuval gibi bir Jeep'e atarlar. Gazeteciler alanda kalır. Birkaç kilometre gidildikten sonra, Jeep ve onu izleyen arabalar, bir villanın önünde durur. Lumumba'yı ve arkadaşlarını yine ite kaka yere yuvarlarlar. Ya hemen o gece ya da ertesi gece, üçünü de birormanda kurşuna dizer, cesetlerinideyakarlar. Mobutu, aradan yıllar geçtikten sonra şöyle diyecektir: "Bağımsızlığımızın ilk şehidi Lumumba, sömürgecilerin kurbanı olmuştur. Kendisini ulusal kahraman ilan ediyoruz." Lumumba Kara Afnka'da çokuluslu ortakhklann kurduğu yeni sömürgecilik düzeninin ilk kurbanı olmuşve Afrika'dagloballeşme, bu temeller üzerine kurulmuştur. tasfıye edilmesidir." Gizli Haberalma örgütü'nün başındaki kişi bu operasyonun Belçika'yı güç durumda bırakacağını belirtmiş, bunun için de Lumumba'nın Birleşmiş Milletler'in desteği ile Kongolularca "tasfiye" edilmesinin uygun olacağım öne sürmüş ve bu görev de Katanga Eyaleti'ninbaşkanıÇombe'yeverilmişti.Operasyonu doğrudan Amerikalılar düzenlememişler ama Mobutu'nun darbeyi yapmasına yardımcı olmuşlardı. Çünkü o günlerde Amerikalılar Lumumba'nun komünistlere hizmet etmesinden korkmuşlardı. Belçika'nın da bütün Batılı devletlerin de amacı, Lumumba'nın kurduğu ulusal hükümetin devrilmesini ve Kongo'da "yenisömürgeci" bir rejimin kurulmasını sağlamak olmuştu. Lumumba'nın öldürülmesi yeni bir sömürgecilik döneminin başlangıcıydı. Gerçekte bu cinayeti Çombe ve adamlan değil, sömürgecilerişlemişti.Lumumba'nınöldürülmesiyle Kara Afrika'daki bütün devrim hareketlerini yönetenlere bir gözdağı verilmek istenmiş ve Afrika'daki özgürlükçü akımlar sindirilmişti. Lumumba'nın öldürülmesi yeni sömürgeciliğin en büyük başansı olmuş ve Kara Afrika ülkelerindeki devrimler kırk yıl geri bırakılmıştı. Lumumba'nın öldürülmesi, sıradanbircinayetolayı değildir; Kongo' yayatınm yapan tüm çokuluslu ortaklıklann, holdinglerin ve o yıllardaki globalleşme öncülerinin bunda büyük sorumluluğu vardır, ötekiler "tetikçi" olarak kullanılmışlardır. 4( Hıfzı Topuz 1962'de Kongolu gazeteciler için düzenlenen eğitim seminerini yönetiyor... LUMUMBA'NIN SON DEMECI "Sevgili vatandaşlarım, iyi günlerde de kötü günlerde de her zaman yanınızda olacağım. Bu ülkeyi yabancı boyunduruğundan kurtarmak için hep birlikte savaştık. Geri dönmeyeceğiz. Tarihte bağımsızlık, hiçbir zaman gümüş tepsiler içinde sunulmamıştır. Hep zorla elde edilmiştir. Biz, hiçbir blokun peşine takılmak istemedik. Dikkatli olmazsak yeniden sömürgeciliğin ağına düşebiliriz. Yeni sömürgecilik düzeni 30 Haziran'da toprağa gömdüğümüz eski sömürgecilik düzeninden daha az tehlikeli değildir. Emperyalistlerin Kongo'daki manevrası şimdi eski sömürgeciliğin yerine yenısini oturtmaktır. Sadece aktörler değişecektir. Yaşasın bağımsız ve egemen Kongo Cumhuriyeti!.."^ Belgeler 2000'de yayımlandı... Yeni sömürgeciliğin ilk hedefi, Lumumba'yı yoketmekti. Lumumba öldürülelikırk yılolduamabukorkünçölümolayıylailgili araştırma, kitap ve filmlerin sonu gelmedi. Bu konuda en ilginç belge de gcçen yıl yayımlandı: "Lumumba'nın Öldürülmesi". Araştırmayı yapan Belçikalı biryazar: Ludo deVVitte. Kitap daha satışa çıkmadan önce Fransa'daveBelçika'dabuaraştırmaylailgilisoruşturma açıldı. Dışişleri Bakanlığı'nın da sanık sandalyesine oturtulacağı açıklandı. Cumhurbaşkanı Kasavubu 'nun Cumhuriyet'e bakarken çekilmiş bir fotoğrafl...