Katalog

Ayla Yüce 'Rıncer, ilk kişisel sergisini "Sureti Zihniye" adıyla açtı. Önce kendisi için özel yüzlerin masklannı aldı, sonra o kişileri birer objeyle anlattı. Günü geldiğinde, kendi "şey"leriyle karşılaşan kişiler bir an için de olsa ölümleriyle yüzleştiler... Gözleriıni yumdum ve ELİF SU yla Yüce Tuncer, Kuzguncuk'ta Harmony Sanat Galerisi'nde "Sureti Zihniye" ismiyle sergilenen seramik işlcrini, şimdi de "Kişisel tzler 4" başlığı altında bir karma sergiye taşıyor (1727 Mayıs / lstanbul Resim ve Heykel Müzesi). Tuncer'le, masklar, objelcr ve sanat üzerine konuştuk: Neden Sureti Zihniye? "Sureti Zihniye", çünkü; nesne imgeşey anlamma gelen bu kavramın objektifbir gerçekliğe işaret etmek zorundalığı yok. Zihinscl süreçlerle "şeyler" arasında gidip gelcn karmaşık bir ilişkiye göndenyor insanı... Bu sergideki masklarla ki buna "suret" de diyebilirizbuluşturulanobjelerinbirarada A lığı, hem izleyen, hem izlenen arasındaki karmaşık ilişki; aynca benimle, bu sergiyi zihinsel yaratım sürecimle örtüşen bir kavram olduğu için de sergimin adı "Sureti Zihniye". "Şeyleşmek" masklannı aldığınız ve birer objeyle buluşturduğunuz"şey"leriürküttü mü? Evet, ama önce "şeyleştirmek" anlamında beni ürküttü. Çünkü bu yolculuğa çıkarken öncelikleşukaygıyıhissettim: Yüzlerbirebir maskları alınırken gözleri kapalı olmak zorundaydılar. Butürden birişlemin literatürde "ölüm maskı" olarak tanımlandığını biliyordum. Buyöntemleölülerinyüzünden mask alınıyordu. Bense, yaşayan; benim için, her biri çok özel insanlann suretlerini anlık bir ölümle sonsuza kadarhapsedecek "Sureti Zihniye" Ayla Yüce Tuncer'in ilk kişisel sergisL. tim. Üstelik her bir anlık ölüm için, onları bence "tanımlayan" bir objc yapacaktım. Bunun ıki kez öldürmek olduğunu ilk kez duyumsadığımda doğrusu bıraz ürktüm. Simgesel veöznel bir ölüm vaatediyordum onlara. Çünkü onlar için yapacağım objeler kendilerini tümüyle tanımlamaktan uzak olacaklardı ve bu "şeyler", onlann "özduyum"lanyla buluşacak mıydı, bilemiyordum... Tanımlanmak ve ölmek... Bu iki kavram arasında sanat, ürkmeyi, korkuyu veacıyı azaltıyor mu? Sanmıyorum, ölümlü olmak ve buna rağmen yaşamak insanlığın en biiyük trajedisi... Bu çıplak gerçekl ikle yaşamak araya sanatsal bir süreç de girse acıy ı azaltmıyor. Antik Yunan ve dolayısıyla Batı dünyası "Sanat uzun, hayat kısa" dese de, bu sadece belirli bir kültürün üst yapısal yaklaşımı bence... Her kültür, her toplum, hatta özele inersek her birey ölüme karşı "öznel" seçimi ve kendi kişisel tarihı ile duruyor. Insan "yalnız" ölüyor... Hayır, sanat ölüm acısını azaltmıyor. Masklardan objeye kadarki yaratıcı evrede, bir insanı tanımlamakta yanılgı payıneydi? Yanılgı payı çoktu ama bu zaten yaşarken de böyle olmak zorunda... Bendeki onlan bir tek nesneyle tanımlamaya karar vermiştim bir kez. Buradangeri dönüşyoktu. Dolayısı ile yanılgı payımı azaltmak ya da hafifletmek için onlann kendi yüzleriyle ve objeleriylekarşılaşmalannı sağlamaya karar verdim. Sergiden iki gün önce galeride buluştuk.Gözlerikapalıyüzlerinibirobjeolarak ' ilk kez ellerinealdılar.Gözü kapalı kendileriyle tanıştılar. Objeleşmişlerdi! Sonra da objenin objesine baktılar. Tahmin yürüttüler. 9 kişi kendi objcsıni buldu. 5 kişınin objesi de başkalan tarafından doğru tahmin edildi. Bubiryanılgımıydı.bilemiyorum.Belki ya Elma şarken yanıldığımız kadar... Tüm bu süreç videoya çekildi. "Yanılgı" tespit edildi, hepimiz çok heyecanlıydık. Video, sergi süresincedegösterildi... Masklar neyi anlatıyor, gizliyor, örtüyor? Masklar insanın örtülü yanını ya da anlannı anlatır. Bence hiçbirimiz tümüyle "açık" değiliz, kendimize bile. Olmak gerekiyor mu? Böyle bir sorumluluk eğer kötü niyet yoksa var mı? Aynca da tümüyle açık olmak mümkün mü? Bilemiyorum. Hepimiz kat kat örtülerle dolaşıyoruz; istemli ya da istemsiz. Bu sergideki masklara gelince, onlann benim için daha özel bir anlamı ve anlatımı var: Bu masklar dostlarımın benim onlan, öznel, anlık ve simgesel olarak öldürmcme "gözyumduklan" anı temsil ediyorlar. Onları öldürmeme hoşgörnyle gözyumdular. Bu duyguyu taşıyorlarbana, onlara ve izleyene... "Şeyler"in kendisinden daha uzun ömürlü olduğunu bilmesine rağmen kişi neden "şey"den ve uşeyleşmek"ten korkar? Ölmcktcn korktuğu için. Ö/.geçmişinizde önce sosyoloji eğitimi, sonra seramik eğitimi aldığınız yazıyor, bu kime, neyi, neden anlatmak içindi? Öncelıklc kendimi anlatamadığım içindi. Sosyoloji okurken de, sosyolog olarak çalışırken de ellerimi kullanamamanın, dokunamamanın eksikliğıni duydum hep. Benim ıçinenönemli5.duyumuçalışırkenhissedemiyordum. Dokunmak her zaman önemliydi benim için. Biraz abarttığımı biliyorum ama, diyebilirirnki"ellerimdahaakıllıydı!".Evde çeşıtlimalzemcleridenerkençamurukeşfettım ve bulaşmaya karar vcrdim. Böylcce Marmara Ünivcrsitesı Güzel Sanatlar Fakültesı 'ndeki seramik maceram başladı.^ öteki