Katalog

11MART 2001. SAY1 781 memurları, parmak izlerini formüle edebilmek için, üç aylık bir eğitimden geçiyorlar. Parmak izleri, bir, üç, U, W gibi rakam ve harflerle, bizlere pek de anlam ifade etmeyen bir şekilde formüle ediliyor. Bir dakikadakavranamayacağınıbiliyoruzamayine de merak edip bu harflerin, rakamlann nasıl belirlendiğini, ne ifadc ettiğini soruyoruz. Formülün temeli, kısmen coğrafi terminolojiye dayanıyor. Eşyükselti eğrileri olarak tanımlanan izohips eğrilerini bilirseniz formülün özünü daha iyi kavrarsınız. Parmak uçlarınızdaki çizgiler, iç içe birbirini çevreleycn cğriler şeklindeyse U harfiyle, bir vadiyi andırdığında ise W harfiyle tanımlanıyor. Ana hatlanyla biraz açıklamaya çalıştığımız formül maharetli ellerin titiz çalışması sonucunda kısa bir sürede oluşturuluyor. Basitgibigörünenbuişlem,gerck kayıtlann tutulmasında, gereksc suç mahallinden alınan izlerin arşivdeki parmak izleriyle karşılaştırılmasında büyük kolaylık sağlıyor. Adliyeye sevkedilmeden önce, kimlik tespiti için emniyet müdürlüğüne getirilen sanığın parmak izini vermemek için direnmesi de mümkün. Bu gibi durumlarda, polisin zor kııllanma yetkisi bulunduğunu belirten Gayrettepe llçe Emniyet Müdürü Selahattin Meral, aynca Türk Ccza Kanunu'nun 526. Maddesi gereğince, yasayaday anan bir hükümet emrineriayetetmemektcn, sanık hakkında dava açılabileceğini de söylüyor. tek sıkıntısı, olay yerine bir şekilde giren meraklı şahıslann ve gazetecilerin izlere zarar vermesi. Selahattin Meral, olay mahallinin güvenlik kordonuna alınmasıyla zarann engellendiğini düşünüyor ve ekliyor: "Eskiden basın mensuplany la itişe kakışa olay yerine birlikte girerdik. Her iki taraf da olay yerinin korunması hususunda yeterince duyarlı dcğildi. Şimdi, hem basın mensupları hem de polis teşkilatı olarak bizler durumun bilincindeyiz." Suçlulann belirlenmesinde ve kimlik tespitinde, hayati öneme sahip olan parmak izlerini formüle ederken veya karşılaştınrken bir şekilde yanılmak mümkün olabilir mi diye düşünüyoruz. Üstelik tasnifin ve karşılaştırmanın insanunsuruna dayanıyor olması böyle bir olasılığı destekliyorda. Selahattin Meral, böylc bir olasılığın mümkün olamayacağını söylüyor. Parmak izi söz konusu olduğunda çok hassas davrandıklarını, asla benzer, aranan şahsa ait olabilir gıbı yuvarlak ifadeler kullanarak rapor vermediklerini belirtiyor. Olay mahallinde bulunan izlerin, zanlıya ait olduğuna yürckten inansalar dahi aynısı olduğuna kâğıt üzerinde emin olmadıkça bu doğrultuda rapor verılemeyeceğini üstüne basa basa vurguluyor ve kendilcrine düstur edindikleri birprensiplerini hatırlatıyor: "Bir suçsuz ceza alacağına on suçlu beraatetsin!"^ DERGIDEN Merhaba, Bayram tatili sırasmda okuduğunuz gazetelerin birdenbire değiştiğini fark ettiniz mi? Yola çıkarken elinize sayfa sayfa ve pek kalabalık gelen, biryere sığdıramadığınız gazetelerin siz dönerken tek parçaya indiğini, kimi köşelerin yok olduğuna dikkat ettiniz mi? Belki de etmediniz. Çünkü gidenlerin okurlara veda etme fırsatı olmadı. Konu haber sayfalanna da (galiba Cumhuriyet dıştnda) yansımadı. Kriz sonunda gazetecilerin başında patladı. Kent ve bölge ekleri kaldırıldı. Eklerde görevli olanlar işlerinden atıldı. Ancak ekler mi gazete oldu, gazeteler mi eke dönüştü, bu önümüzdeki günlerde belli olacak. Köşesi olan çok az sayıda kadın vardı. Şimdi bu sayı daha da azaldı. Dünya Kadınlar Günü 'nü kutladığımız bu hafta tam dört kadın köşeyazarı işinden atıldı. 12 Mart'ın üstünden tam 30yıl geldi geçti. Bizi demokrasiye hasret bırakan askeri darbenin yıldönümündeyiz. Bu haftaki kapağımız bu nedenle bir kayıp öyküsü. 1995 'te Istanbul da kaybedilen Fehmi Tosun 'un eşi Hanım Tosun ile Arjantin de eşi kaybedilen Maria Elena 'yı sahneye taşıyan Tılbe Saran Cumhuriyet Dergi için buluştu. Onlarla "kayıp "ı konuştuk. Türkiye de kaybedilen 1000 kişinin sorumluları yargılanmadı. Kaybedenler yargılanmayınca kayıplar da son bulmuyor. 12 Mart 'lara nokta koymamn belki de tekyolu buydu, yapılamadı. önümüzdeki hafta yeni bir dergide buluşmaküzere... Parmak izi için on parmak basımprmu... Cem tarafından getirilen izlerin değerlendirilmesiylc mümkün oluyor. Cumhuriyet Dönemi'ndeki ilk suç sicili ve parmak izi formülü, 17Mart 1934tarihinde,dolandıncılıksuçundankaydıyapılanArakilKarabctisimlişahsaait. Hava koşulları ve yüzeyın durumuna göre, bazen bir ay bile kendini muhafaza edebilen parmak izlerine dayanarak geçen sene 800'ün üzerinde olay çözülmüş. Sadece bu bilgi bile parmak izininnekadar önem taşıdığını göstermeye yetiyor. Polis teşkilatının Kayıttan slldlrmek İçin... Hangi sebeple olursa olsun, parmak izinizin polis kayıtlanna geçmiş olması sizi rahatsız edebilir. Bu rahatsızhğa son vermek için başvurabileceğiniz yollardanbiri, gerekçeli birdilekçeyleldareMahkemesi'nde dava açmak. Eğer, tdare Mahkemesi uygun görürse, karar bir tutanakla tespit edilip kaydınız kaldınhyor. Mahkemeye başvurmadığınız taktirde kâğıt üzerinde uygulanması gereken şu... tki sene daha tutanakla muhafaza edilen kayıtlann daha sonra yetkililer tarafından imha edilmesi... tnsanların gözlerinin rengi, ağzı, burnu, boyu bosu birbirine benzeyebiliyorhattaaynı olabiliyor. Parmak izlerinın aynı olması ise imkânsız. Hatta ne ilginçtir ki, hafif derecede yanık vakalan ya da yaralanmalardan sonra bile, parmak uçlan kendiVmuma açık işyeri sahiplerinin de parmak izi alımyor... (Fotoğraflar: KAAN SOYTÜRK) sini yine eskisi gibi yeniliyor. Bu yüzden, kimlik tespitinde tüm yanılgıları ortadan kaldırabilecek biçimde kesin kanıt olarak kullanılıyor. Romalılar Dönemi'nde kimlik tespiti, insanların çeşitli uzuvlarını ölçmek suretiyle yapılıyormuş. Parmak izi, ilk olarak 1800'lü yıllarda Nature Dergisi 'nde Fauld'un bu konuda bir yazısının yayımlanmasıyla gündeme geliyor. Daha sonra aynı şahsın şarap hırsızlığıyla ilgili yaptığı çalışmalann neticesinde, şişelerin üzerinden aldığı parmak izlerinin, hizmetçilerden birine ait olduğunu belirlemesi, bu konudaki ilk polisiye vaka olması açısından önem taşır. Bugün, bizim de kul lanmakta olduğumuz sistem GaltonHenry tasnifı. Türkiye'de, eskiden beri okuma yazma bilmeyenlerin, resmi evraklan parmak basmak suretiyle imzaladıklan biliniyor. Parmak izlerinin, polis tarafından kimlik tespitinde kullanılmaya başlanması ise, 20. yy'ın başlannda Macar asıllı Yusuf En zor iş kayıtlan düzgün biçimde saklayabilmek... Parmak izi inceltytn UrgörevlL CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: YEDİ MAYIS HABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK AŞ ADINABERİN NADİ • SORUMLU MÜDÜR: FİKRETİLKİZ • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • BASKI: ÇAĞDAŞ MATBAACILIK LTD. ŞTİ. • İDARE MERKEZİ: TÜRKOCAĞICAD. NO: 3941CAĞALOĞLU, 34334 İSTANBUL TEL: (0212)5120505 BREKLAM: MEDYA C KAPAKFOTOĞRAFLARI: SENEM ÖZTÜRK/ ERZADE ERTEM KAPAK KOLAJI: GÜLAY TUNÇ