Katalog

18K.ASIM200I SAYI 817 11 kamuoyunun bu projeye ılışkın gerçeklerı oğrenmesı ıçın kırk yıl geçmesı gerekecektı Proje'nın olumsuzluğunu 1966 'dan berı kurum ıçınde gundeme getırmeye çalışıp da sesını bır turlu duyuramayan PHS gorevlılenndenPeterBuxton, 1972'deolayıAssocıated Press muhabırı Jean Heller'e anlattı Heller'ın25Temmuzl972'deWashıngton Star gazetesının 1 sayfasında yayımlanan yazısıyla olay kamuoyunun bılgısıne ulaştı Sonunda PHS ıncelemeyı 16 Kasım 1972'dedurdurdu Daha o yıl, araştırma deneklennden 28 'ulerlemış frengıden, 100'u de frengının neden olduğu komplıkasyonlardan olmuştu, bunun yanı sıra denekler en az40 kadına frengı bulaştırmış ve 19 bebek de frengılı doğmuştu Yanı 1932'debaşlayan ınceleme 1972'ye kadar, artsız arasız 40 yıl surmuştu 1973 yılının başlarında Senator Edward Kennedy' nın gırışımıyle bır Kongre alt komıtesı toplanarak ınsandeneklerle ılgılı tuzuğu yenıden duzenlendı Aynı yıl ıncelemenın deneklerı adına açılan bır davada deneklere 1 8 mılyar dolarlık bır tazmınat odenmesını hukme bağladı 1974 Aralık ayında ABD makamları deneklerle ve olu denek aılelerıne 10 mılyon dolar odeyerek yargı dışı yollarla ışı bağladı Bundan 18 yıl sonra, 6 Şubat 1992'de ABC telavızyonu Tuskegee Study adlı bır "prıme tıme" programı yayınladı lConuya ılışkın belgesel fınıler pıyasaya sunuldu En sonunda, 16 Mayıs 1997'de Beyaz Saray 'da duzenlenen ve uydu televızyonundan yayımlanan bır torenle Başkan Clınton, Tuskegee lncelemesı 'nden hayatta kalmış 4 denek ve uç aıle temsılcısıne Amenka Bırleşık Devletlen'nın Bdşkanı olarak bu deneme ıçınresmenozurdıledı "Bırleşık Devletler yonetımı derın mı derın, ahlakı açıdan son derece yanlış olan bır şey yaptı," dıyerek başladığı konuşmasında " Yıtudığınız bu ınsanları yeryuzunde hıçbır guç sızlere gerı getıremez, çektığınız korkunç acıyı, duyduğunuz ofkeyı hıçbır şey dındıremez Yapılmışolan şeylen olmamış kılamaz Oysa bızler, ses çıkarmayışımıza son verebılır, başımızı başka yere eevırmekten vazgeçebılınz Gozlerınmnıçıneıçınebakabılırve sonunda Amerıka halkı adına, ABD'nın yaptığı şeyın utanç verıcı olduğunu soyleyebılırız Bensızlerdenozurdılıyorum " Clınton, bu konuşmasını şu sozlerle bıtırmıştı "Incelemeyı uygulayan kımseler en temel etık kurallan goz ardı ederek ınsanoğlunun ahlakı boyutunu hıçe saydılar Onlar ınsanları tedavı etmek, sağlığına kavuşturmak yolunda verdıklen sozu unuttular Yaşamaya devam eden kımselerı ve başkalannı tedavı edecek guçlerı vardı, ama kullanmadılar Bugunse bızım elımızden gelen yalnızca ozur dılemektır Ama sızler, yalnızca sız Mr Shaw ve burada olan dığerlerı, Tuskegee'de bızı ızleyen, burada bızlerle bır arada olan aıle uyelerı, bağışlama gucune yalnızca sızler sahıpsınız ( ) Bugun ve yann, her Amenkalının sızlerın verdığı bu dersı anımsayacağını ve onu ıçınde taşıyacağını umuyorum Sızlere teşekkur edenm " Nürnberg Ooktoriar Mahkemesl Araştırmanın yurutulduğu butun bu donem sırasında Almanya'da Nazıler ıktıdara gelmış, lkıncı Dunya Savaşı gelıp geçmış, herkes bırtakım ınsanlık ve savaş suçlarından şaşkınadonmuştu Nazı savaş suçlulan hakkında "lnsanlığa karşı ışlenen suçlar" nedenıyle tarıhı Nürnberg Davalarında 21 Nazı Alman doktor yargı landı Alman doktorlardan bazıları savunmalannda, yapmış oldukları deneylenn Amerıkalı ve Alman doktorlann yaptıklan deneylerden pek farklı bır yanı olmadığını one surduler Bu ıddıalan, ıddıa makamının danışmanı olarak gorevlı Amerıkalı doktorlar Andrew 1 vy ıle Leo Alexander'ı rahatsız etmış olsa gerek Dr Alexander 17 Nısan 1947 'de tıpta yasal araştırmayı tanımlayan 6 maddelık bır belgeyı Bırleşık Devletler Savaş Suçlan Konseyı'ne sundu 19 Ağustos'tavenlenkarardabualtımadde 10'açıkanlarak "Uygulanması Yasal Olan Tıp Deneylen" başlığı altında ele alındı ve daha sonra Nürnberg Kodlan başlığı altında yayımlandı 140 gun kadar suren, 65 tanığın dınlendığı ve 1500 belgenın sunulduğu bu davada venlen hukum 20 Ağustos 1947 'de açıklandı Sanıklardan 7'sı ıdama gensı hapse hukum gıydı ldamlar2Hazıran 1948'deınfaz edıldı Ama Tuskegee lncelemesı ta 1972 'ye kadar surdu Bu konuda araştırma yapan Houdson Unıversıtesı tarıh profesoru Dr James Jones, PHS'nın Cınsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Bolum Başkanı ıle yaptığı konuşmada, onun "Nazı gaddarlıkları ıle Tuskegee lncelemesı arasında hıçbır bır benzerlık yoktur Doktorlar ve kamu gorevlılen yalnızca gorevlennı yaptılar, kımı yalnızca aldığı emrı uyguladı, çoğu da bılım ıçın emek verdı, deneklere gelınce, bu ınsanların konumu asla etık bır tartışmayı gerektırmez Onlar hasta değıl bırer denektı, bırer klınık malzemesıydı," dedığını belırtıyor Oysa, Tuskegee Frengı lncelemesı'nde denek olarak kullanılan ınsanlar, 'resmı duşman' sayılmayan,amakolelıktenkurruluşu bır turlu ıçe sındınlemeyen bır' ırk'tandı Nazı uygulamasından belkı de tek farkı, PHS başhekımının, deneklerın araştırmadan ayrılmasını onlemek ıçın denemenın 25 yılında onlara hâlâ takdır belgelerı gondermesıydı Amenkalı profesorlerden bın, "Kurbanlar, Yahudı, araştırmacılar da Alman olsalardı, PHS gorevlılennın' lnsanlığa Karşı Işlenen Curum'len nedenıyle gerektığı gıbı cezalandınlırdı," demıştı Nazılenn, faşıstlenn, karalann, kızıllann ve yeşıllerın ınsanlığa karşı ışledığı suçlar butun basın ve yayın organlarının baş malzemesıyken, ABD'nın bu ılgınç ve korkunç oykususozkonusuolabılırmı'? Belkı butun sorun, "Tencere, senın dıbın, benımkınden kara"dadır, ama şımdı hıç olmazsaherkesın Amerıkan Harekât sorumlusunun, Afganlı çocuklarabombalı paketlerle yıyecek paketlennı ayırt etmelerı ıçın buyuk bır ınsanseverlık ve odev bılıncıyle ınsanın gozlerını yaşartan uyansı hazır onumuzdeyken, bu gıbı "kuçuk" olaylar da bılınseıyıolur,herhalde ^ frengı tanısı konulan, hıç tedavı gormemış tarım emekçısı ya da yarıcı olan 421 sıyah seçıldı Tedavı uygulanmayan frengırundoğal gelışmesını ızlemek uzere kullanılacağı bırdeneklergrubu oluşturuldu, bunun yanı sıra, aynı koşullarda yaşayan, ama hastalık taşımayan 204 sağlıklı sıyah da kontrol grubu olarak projeye alındı Bu 625 kışı omurlennde ılk defa, hem de para odemeden doktor muayenesınden geçmışlerdı Projeye kdtılmalannı sağlamak ıçın muayene gunlennde para odemeden gelıp gıtmelerı, o gun sıcak yemek yemelerı sağlanıyordu Ama ışın asıl ılgınç ve onemlı olan yanı, hastalardan ve hastanın aıle uyelerınden hıçbınne frengıden soz edılmemesıydı Onlara, o yorede sındırım bozukluğundan frengıye kadar her hastalık ıçın halkın kullandığı yerel bır deyım olan "kotu kan" nedenıyle tedavı edıldıklerı soy lendı Frengınındoğalgelışımınısaptamakamacıyla hastalardan hıçbırıne o zamanın frengı tedavısınde kullanılan bızmut, neoarsefamın ve cıva gıbı ılaçlar da uygulanmadı Frengıden olen deneklenn hasta organlannı ıncelemek ıçın otopsı yapmak gerekıyordu, bu da deneklerden gızlendı Frengının ılerlemesı sırasındakı oluşan butun belırtıler, neden olduğu urlar, kalp bozuklukları, felç, korlukvedelılıkgozlemlenmekleyetınılıyor ve ınceleme otopsıy le tamamlanıyordu lnceleme ıçın çok buyuk onem taşıyan otopsı konusunda ıtırazlan onlemek ıçın, olen her deneğın aılesıne 50 dolarlık bır cenaze yardımıyapılmasıtaahhutedılmıştı Belırlı aralıklarla omurılık sı vısı almak gerekıyordu, bu oldukça ağrılı ve zahmetlı ışleme razı etmek ıçın hastdlara, "Parasız özel Tedavı Içın Son Şans" olduğunu belırten bırer uyarı yazısı gonderılıyordu i Siyahların gü vendlğl hemşire Kendısı de Tuskegee'lı bır sıyah olan ve deneklenn çok guvendığı ve sevdığı hemşire Funıce Rıvers PI1S gorevlısı olarak çalıştı ve proıenın yurutulmesınde çok onemlı ışlev gordu Tum ınceleme boyunca katılanlann ışbırlığını surdurmesınden sorumlu olan kışıydı Incelemenın anıacını ve gereksınımlerını, en onemlısı de tedavı konusundakıtumgerçeğıbılenbırıydı Hıçolmazsa,sıyah hemşerılerının, araştırma nedenıyle oradabulunanhekımlerden frengı dışındakı hastalıklar konusunda tıbbı bır bakım olanağına kavuşacaklan duşuncesıyle kendını avutuyordu PHSprojenınuygulanmasısuresınce deneklenn başka yerlerde tedavı olmasını da engelledı II DunyaSavaşısırasındaaskerlık muayenesınde 50 kadar Tuskegeelıde frengı saptanmış, askere alma kurumu bu kımselerın tedavı edılmesı gerektığını bıldırmıştı Bunun uzerıne PHS hemen resmı yollardan45yaşınaltında256kışılıkbırlıste sunarak bu kımselerın askerlık hızmetınden muaf tutulmasını ısteyerek ısteğını kabulettırdı 1925 yıhndan başlayarak, PHS, bırlıkte çalıştığı kurumlarla bırlıkte hastalann tedavı gormemesını sağladılar 194243 sıralanndayenı kesfedılenpenısıhnın frengıyı tedavı edıcı etkısı gıtgıde anlaşılmaya başlamıştı PHS de butun ulkede frengılıhastalarapenısılıntedavısınıuygulamaya başladı, ama deneklen bu tedavının dışındatutuldu Hastalıklarınınfarkınavarıp da tedavı ıstemınde bulunan bır ıkı deneğın de hemen projeyleılışığıkesıldı Bu ıncelemede elde edılen verıler konusunda Amerıkan tıp dergılennde bır duzıneden fazla rapor yayımlandı Ancak, ABD O gunlerde doğan frengill bebekler bugun 70'li yaslarında...