Katalog

CUMHURlYET DERGt Balat'ta bir asırlık tarihe dayalı bir meyhane: Agora... Bir dönemin bütün şairlerine, yazarlanna, ressamlanna şaraplar açmış, yanına lakerdayı katık yapmış... Hristo Dulidis, Agora'nın son sahibi... Ama artık hiçbir şeyde eskinin tadı yok, ne rakıdane mezede... Artık turşu bile yapılmıyor... Unutmadan, Agora, eski Türk fılmlerinin de Yıl 1920... Balath Yahudi manifaturacı Brudo, gün ortasında içkiye durmuş. . memişti: "Bu semt de, Türk'üyle, Rum'uyla, Boşnak'ıyla, Bulgar'ıylatam manasıyla bir insan mozaiğiydi. Bundan elli altmış sene evvel..." Bumozaiğinbirparçası Hristo: "Ben, Rum asıllı Musevi... Türk vatandaşıyım, askerliğimi yedek subay olarak yaptım, şerefli Türk ordusunda." Hristo'nun dilidünle bugün arasındagidip geliyor: "Şu aralar tercümanhk yapıyorum; hatta Türkçe'den Yunanca'ya iki kitap tercüme ettim, Efes'in ve Bergama'nın Yunanca'sını." Ama biz eski Agora'nın peşindeyiz,anlatılacak çok şey olmalı... "Eski Agora... Bıraz evvel arz ettığim gibi envai çeşit insan, fakat buna rağmen güzel bir ahenk vardı. Küçük küçüklüğünü biliyordu, büyük büyüklüğünü. öyle bir saygı vardı. Saygısızlık yapan oldu mu, hemen kulağından tutup dışarıya atıyorlardı." Şimdıyüzügülüyor Mösyö Hristo'nun, bir parça neşey le devam ediyor sözlenne: "Sonra, her akşam burada âlem olurdu, çünkü biraz ileride Ayvansaray Lonca semti var, her akşam oradan çalgıcılar gelirdi. Ashndayasaktı çalgı çalmak, ayrıyeten bir ızne tabiydı. Buna rağmen karakoldan idare ediyorlardı. Buradan az ileride, sağtaraftaydıpolıskarakolu.sesleroraya kadargıdıyordu. Saat ondan sonra, kafayı çekmişler tabii, toplu halde şarkılara başlarlardı. Bu sefer karakoldan polis ikaz ederdi, sesi kısardık hemen." Ikl içki arasıiMİa yüzden fazla fllm '" platosuydu... Burası Agora meyhanesi "Sen bu sekiz köşeli meyhaneyi bilmezsin/Bu sekiz köşeli meyhane bilirseni" Bir garip son zamanlarda Balat, bir mahurası Agora Meyhanesi. Yaşanmıyor burada artık aşkların, ne zun, eski halini arar da bulamaz, eski Agoen divanesi, ne en şahanesi. Bir ra'nm. Birbirlerine soruyorlar kaybolan zamanlar Bozcaada'nın şarabı geçmışi, yakınıyorlar Mösyö Hristo'ya: "Burada insanlığımız kayboldu, seninle içilirmiş oysa, kan kırmızısı. Agora! "Beş yüz mumluk ampullerin birlikte Agora dabiziterkedip gitti..." Balat'ın içinde bir adam Mösyö Hristo. aydınlatamadığı karanhk..." Floresanlı tavana kalmış bu iş. Tahta kapısını sormayın, Bedeni bu semtten büyük, kalbi Agora'dan hiç anlaşamıyortepesinde duran hantal ne ziyade üzgün. "Yaş kemala ermişti", ne on lambasıyla. Yüzler silindi, birer birer yapsın, çaresiz baba yadigânnı elden çıtükendieskizamanmüşterileri... Şimdita kardı. Üstüne lacivert takım elbisesiyle nıyamıyor kimse onu, isyan ediyor Balath Agora'da bugün. Balat'ın tozlu sokakladostlan, 'Agoramız nereye gitti?' Unut nndan geçerek gelmiş, asırlann şarabını .. içerek. Sarhoş etmemiş ki onu bu zenginmuş hafızalar şairin dediğini: ŞULE ALTUNDAĞ lik. Karşımızda duruyor başı yukanda ve dimdik koskoca tarihinin varisi: Hristo Dulidis. >nı6 "Biz aslen Marmara Adası'nın Asmalı Köyü'ndeniz. Dedem Asteri'nin, yelkenlisi, bağlan vardı... Dedem ihtiyarladığı zaman buray ı açmış, akabinde babam, aşağı yukarı 75 sene burada çalıştı. Ben de, 1950'de yüksek tahsili bırakıp, dede mesleği olan bu işe başladım." Meyhanecıhk zor birmeslek değil mi? "Bu işi yapmak için ashnda psikolog olmak lazım; çok çeşitli karakterde insanlar gelirlerdi buraya" dıyor Hristo Dulidis. Adada bir insan mozaiği vardı, onun içinden geçip bu semte gelmişti. Ama eksil Agora sadece yaşanılan değil, düşleri de süsleyen bir mekân,bu yüzden olmalı, iki içki arasında yüzden fazla film çevrilmiş burada. "Hattabirkaç çekimde ben derol almıştım. Bazen barmen, bazen doktor olarak. FatmaGirik'in, Türkan Şoray'ın filmleri... Türkan Şoray' ın dedesi burada içki içiyordu. Aşağıda eskiden Adalet Mensucat Fabrikası vardı, orada ustabaşıy dı dedesi. O zaman Fener'de oturuyordu Türkan Şoray. Rahmetli olanlar da var, Ayhan Işık'lar..." Buranın müşterisi miydi onlar da? "Yok, sadece fılm çeviriyorlardı. Buranın müşterileri umumiyetle, Balat'ın esnafıydı. Bazen eskiden bu semtte oturanlar gelirdi ziyarete, Beyoğlu'ndan, Adalar'dan, Boğaziçi 'nden... Buranın kasaplan umumiyetle Arnavut asılhydı, dolayısıylabunlannbırde Arnavutkemancıları vardı. Arnavutça şarkılar söylüyorlardı. Kasaplar ve ciğerciler." Yanımızda Balıkçı Sebahattın, Agora'nın yan komşusu. Bir arahk Agora'yı devralmış, arkadaşı Hristo Dulidis'den. Geçmişin heyecanı ve Balat sokaklarının seslerini duyar gibi oluyor arkadaşlanm dinlerken. tstibdat'ta içki yasağı olmuş ama nafile... "Babam anlatırdı, bir aralık, İstibdatzamanında mesela, içki yasağı çıkrmş, Sultan Hamid'in zamanında. Sonraları, Kurtuluş Savaşı yıllannda da 'Men'i Müskirat'... Fakat akşamcılann ceplerinde kaçak rakı varmış hep, kamışla içerlermiş." Şimdi gülmekten alamıyorlar kendilerini, Hristo ıleBahkçı Sebahattin... Ama işinin başına dönmek zorunda Sebahattin Usta, müşteri balık bekler: