Katalog

8 ^ da şiir yazıyor olsaydı, herhalde şiirimiz başka türlü gelişirdi diye düşünüyor insan. Nâzım 'ın doğum günü 15 Ocak. CumhuriyetDergi için hangişiiriniseçerdiniz? Tek şiir deyince hiç kuşkusuz "Davef'i seçerdim... Davet "Buyurun", deniyor size, "buyumn,oturun"deniyorsize, .. ; "konuşup anlaşalım Mister", Siz ter ter tepiniyorsunuz, "bizde atotn bombası var" diyorsunuz. "Ondan bizde de var", deniyor size. "Ama", diyorsunuz, "bizde hidrojenlisi devar". "Ondan da var bizde", deniyor size. "Ama", diyorsunuz, "bizde", diyorsunuz... Boşuna nefes tüketiyorsunuz. "Sizde, orda ne varsa" deniyor size, "burda, bizde de var ondan." "Hem de şu farkla ki, "sizde uniformanın içinde: asker, "bizde uniforrhanın içinde: insan." "Buyurun, oturun," deniyor size, "konuşup anlaşalım." Siz, ter ter tepiniyorsunuz, "Emrederim, konuşmam", diyorsunuz. Peki, dunyayanmış, yıkılmış umurunuzda değil, yakendihalkınız? Mahvolmuş, olmamış hep bir mi sizin için? Bağlamıyormu sizi halkımzla herhangi bir sevinç, birkeder, i." , birumut? Türkülerini sevmezmisiniz mesela? Yahut boksa merakını? Makina kullanmaktaki ustalığını yahut? Sonra, siz de insansınıznihayet. Belkı hayatınızda hasta bir kadın vardır, ak saçlı, soluk mavi gözlü bir kadın; birçocuk, güneşten kopmuş gibi afacan ve sanşın; birhâtıra, biraz gülünç, kederli biraz, ama üstüne titrediğıniz vebirsokakfenennın ışığmagızlenmiş. Yahut bir tarlada bir ağaç, herbaharyeşermesini istersiniz sizden sonra dauzun uzun yıllar... Bu sefer buağaçkömürolacak, •••» r bu sefer yerle bir olacak şehir •"••>..<•.: v , CUMHURİYET DERGt Hanbiyev Çeçenistan Sağlık Bakanı ve Grozni Hastanesi'nin başhekimi. 199497 arasında ilk seyyah hastane deneyimini yaşıyor, ikinci deneyim ise 1999 yazı... Yaralılarla birlikte çıkılan yolculuk, iki gencin temizlemek amacıyla bedenlerini mayın tarlasına atması ve uçak projektörleri altında hem kaçıp hem yaralılara ilk müdahaleyi yapma zorunluluğu... Ateş hattında ameliyat. . . NUR DOLAY F ransa'daki Dunya Doktorlan örgütü ilginç bir bakanı konuk ediyorbugünlerde. Çeçenistan Sağlık Bakanı cerrah Umar Hanbiyev. Artık neredeyse haritadan silinmiş Grozni'ninhastanesinin başhekimi. Pekçokkişinin bir umut ve insanhk çağı olmasını beklediği üçüncü binyılda yerle bir edilerekbirtaş tarlasına çevrilenÇeçenistan'ın başkenti Grozni. Eskiden güçlü kuvvetli olduğu belli olan bu uzun boylu, geniş omuzlu Kafkasyalının bugün yorgun bir görünümü var. Solgun yuzü ifadesiz de görünse, kendısini tanıyanlar bıliyorlar bu maskenin ardında neler gizli oldugunu: Çeçen halkmın tüm acı lan ve içe atılmış çığhklan. Derin çizgiler taşımasa bile 45 yaşında erkenden yaşlanmışbiryüz. İlk seyyar hastane deneyimlerini 9497 arasındaki birinci savaşta yaşıyor Hanbiyev. Cephenin güneye doğru inmesiyle birlikte hastaneler de Dağıstan sınınna yakın Vedeno'ya kadar ilerliyorlar. 99 yazında ikinci savaş patlak verdiğinde Hanbiyev ve ekibi hazırhklıdırlar, çünkü çevrelerindeki herkes gibi onlar da yaklaşan kasırganın işaretlerini görmüşlerdir. Sönmeye yüz tutmuş alevlerin Ruslar tarafından yeniden tutuşturulması artık uzak değildır. Moskova'da bombalanan bınaların tozu dumanı içinde iyice kızıştınlan kamuoyu artık Çeçenler'e karşı savaştan başka bir şey istememekte, intikamcı tehditlerle gürleyen generallerbu kez iyi hazırlandıklannın altını çizmektedirler. Hanbiyev ve ekibi de ülkelerini bekleyen felakete daha iyi hazırlanmışlardır, ama yıkımın ve vahşetin boyutlan bütün tahminlerin çok ötesinde olacaktır. Savaşın ilk günlerinden itibaren Grozni hastaneleri yaralılarla dolmaya başlar. Hanbiyev'inçalıştıgı "1 Numaralı Hastane" sadece ameliyatlan gerçekleştirmekte vediğeryaralılarayeraçılmasıiçinameliyattan çıkanlan, durumlan taşınmaya elverirelvermez "2 Numaralı Hastane"yeyollamaktadır. Arahk ayında Rus birlikleri Grozni'ye gelip dayandıklannda, Hanbiyev uzun bir kuşatma olacağını ve buna direnmek için daha başka bir düzenleme gerektiğini anlar. Doktorlann pek çoğu, her gün bomba yağmuruna tutulan ve her an düşeceği bildirilen kenti terk ctmiştir. Dünya Doktorlan örgütü'nün yardımlanna karşın büyük bir malzeme, ilaç ve ameliyat gereçleri eksikliği söz konusudur. Bu durumda sadece bir iki grup doktorla eldeki olanaklan en akıllıca ve en etkili olabilecek şekilde örgütlemekgerekmektedir. Bütün cerrahlar ve ameliyat malzemesi 1 No'lu Hastane'de toplanır, 2 No'lu Hastane ise sadece ameliyat sonrası bakıma ayrtlır. Ama gökten ölüm yağdıran bombalara doktorlann çabalan kolay kolay yetişcmez. Kısa sürede iki hastane de dolup taşmaya başlar. Kentdışında başka bir sağlık merkezinin düzenlenmesi kaçınılmaz olmuştur. Yakınlardaki bir kasabada büyükçe birbinanın bombalara dayanabilecek tipteki bodrumu bu iş için uygun bulunarak 3 Numaralı Hastane oluşturulur. Sağlık durumlan kritik olmayan hastalar buraya taşınacak, oradan da daha önccdcn hazırlanmış küçük dağ hastanelerine doğru yönlendırileceklerdir. Ama ilkin kuşatılmış kentten çıkanlabilmcleri gerekmektedir ki bu da kolay bir iş değildir. Her hasta için ayn ayn Rus askerleriylepazarlıkyapıhrve uygun anlarda geçişin sağlanması için kelle başına dolar üzerinden bir fiyat ödenir. "Otuzar kişilik gruplar oluşturuyorduk" • y fener, hâtıranızla beraber. Geçenkiler gibi olmayacak bu sefer, bu sefer sizin oraya da gelecek o, taa evinızin içine kadar, ve saçlar kana bulanıp örtecek mavı gözlcn ve bir yumurta gibi ezilecek sanşınbaşıçocuğun. '• ' Dahavar, kanıkimindöktüğüergeçbilinir ' . vebirsığınak, ,?. < birikidamlazehir. . . •••,\ "Buyurun", dcnıyorsizc, "buyurun, oturun," deniyor sızc, "konuşup anlaşaltm. Yoktursö/levö/ülmcyccckdüğüm, dâvaları hdllclnuvölüın, lıayatıpaylaşalım!"... (il Agustos 195.1. Mmknva) yaseminyz@fcmail.com sokak ftft . ı • , uı\iiiıntia da toplu öliinılcrc > ;"BT İâE nn:,ıı li.ı,ı tuıııklık rdildi..