Katalog

lerini ve birçok ünlü ismi ağırlayan semtin 20 yıllık köftecisi Ali Baba'ya uğruyoruz. Sahibi ömerBey25 senedir Arnavutköy'deoturuyor ve yıllardır baba mesleğini sürdürüyor. Haftanınhergünü 12.0022.00 saatleriarasında açık olan AIı Baba'nın mönüsündc köfte, piyaz, salata ve çorba var. ömer Bey semtlcilgilidüşüncelerinitekbircümleyle özetliyor; "Arnavutköy tarihi dokusunukoruyan ve mirasına sahjp çıkan biryer." Arnavutköy'ün dar ve yokuşlu sokaklannda dolaşırken konuştuğumuz insanlardan öğreniyoruz Günay San'yı. Günay Hanım 65 yıldır Arnavutköy'de oturuyor. Eşi Şahap Bey 77 yaşında ve tstanbul Devlet Tiyatroları'ndan emeklı. Neşcli çiftin Boyah Köşk Sokağı'ndaki evlerine konuk oluyoruz. Günay Hanım semtte yaşayan hemen herkes tarafindan tanınan ve sevilen biri. "Eskiden insanlararasındaki dayanışmanın en güzel örneğini birbirine sımsıkı kenetlenmiş küçük köyler venrdi. Şimdi maalesef köyler de bölundü. Ama bizim Amavutköyümüz bugiin bizlere göre en kötü zamanını yaşarken bile birçok yerden daha iyi. Acılan ve sevinçleri paylaşmayı bilir." Şahap Bey 1942 yılında gelmiş Arnavutköy'e.DedesiOsmanh'daLazkiyevalisiymiş. Babası Kazım Bey ise Darülmusikii Osmani'ninmüdürü.Herköşesinostaljikokan evin duvarlannı yıllar öncesinden kalan resimler süslüyor. Şahap Bey evi gezdiriıken bir yandan da resimlerin hikâyelerini anlatıyor. Oturduklan ev 20 sene öncesine kadar ahşapmış. "Kuşkafesi gibı bıryerdi. Bembeyazboyalı, pml pırıl. Boyah Köşk Sokağı is mini buradan almış. Sonra kat karşılığı müteahhite verdik. Arnavutköy ahşap evleriyle ünlüydü. Çoğu iki katlıydı, işlemeli balkonlan vardı. Hemen hepsi denizı görürdü." Günay Hanım: "Tanınmış bestekâr Osman Nihat Akın, şair Faruk Nafiz Çamhbel de burada yaşardı. Eserlerine kattıklan duygularda bence yaşadıklan evlerin de payı var. Yaşanılan ortam insanın iç dünyasını etkıler. Eserlerbunlann biryansımasıdır" diyor. Söz dönüyor dolaşıyor Mega Revma 'nın Rumlar'ınageliyor. Şahap Bey: "1942'den bu yana çok şeyler yaşadık. Sağımız, solumuz Rum komşularla doluydu. Biz Müslümardarbirbirimizlenasılyakınsakonlarlada öyleydik. Rum okulunda Rum çocuklarıyla bırliktc Türk çocuklan da okurdu. Türkçe derslerini birlikte görürlerdi. lnsan dcğerini iyi bilirlerdi. Aynm yoktu. Hâlâ yok ama..." Arnavutköy 'deki tek Rum okulu 1902 yılındanbuyanafaaliyette. Taksiarhis Kilisesi'nin tam karşısında yer alan okul bugün karma ilkokul olarak altı öğrencisine eğitim veriyor. 67 yaşından beri Rum asıllı kimselerle büyümüş Günay Hanım: Annemizbiryere gideceği zaman hemen komşu madama söylerdi. Madam bize gelir, bizimle ilgilenirdi. Böyle geçtı günlerimiz. Sonra 67 Eylül 1955 geldi. Bizler de şahit olduk yaşanılan olaylara. Çok sıkıntılarçekıldi.Rumlann çoğu canlarını kurtarmak için cvlerini bırakıp kaçtı.Onlargittileramagerçekanlamdabız birbirimizden hiç ayn olmadık. En son denıze haç atma töreni için geldiklennde görüştük. Yunanistan'dan ve lstanbul'un diğer semtlerinden otobüsler dolusu Rum geldi Arnavutköy'e. Sözlerle konuşmadık, herkes gözleriyle ağlayarak konuştu." 67 Eylül 195 5 'te Istanbul 'un bütün semtlerinde yaşanan olaylar Arnavutköy 'e de büyük zarar vermiş. Özellikle Rumlara ait olan evler arabalar, kilıse ve çarşı tahrip edilmiş. Arnavutköy maddi manevi çok kayıp vermiş. Evlerini terk etmek zorunda kalan Rumlannyerine Karadenizlileryerleşmiş. Günay Hanım bununla ılgili bir anısını anlatıyor:"Küçük Doktor lakabıyla tanınan bir Rum doktorumuz vardı, Ksantopla. Meşhur bir kadındoğum doktoruydu. 67 Eylül Olaylan 'ndan sonra aynlmak zorunda kaldı. Giderken çok üzüldü. 'Aklım burada kalacak. Buranın çocuklan çok güzel oluyor, onlan kim doğurtacak şimdi.' diyerek ağladı. Bugün o çirkin olaylara sebep olanlar günah çıkaımanınçabasında. Rumlann ıçinde ise inanıyorum ki hep bir kırgınlık kalacak. Bazılan sokakta yürürken bile hüzünle bakıyor Balıkçüar var, ama kıyıda sıra sıra duran balıkçı kayıktarı yok artık... yüzümüze. 'Bizsizeneyaptık' dergibi." Demze haç atma töreninin insanlara bolluk bereket getirdiğine inanılıyor. Ortodoks Hıristiyanlann yaşadığı sahil semtlerinde heryıl6Ocak'tayapılantörene67Eylül nedeniyle bir süre ara veriImiş. Her semtte ayn ayn yapılan tören dağınık haldeki Rumlar'ı bir araya getirerek tek bir yerde yapılmaya başlamış. Heryıl farklı bir semtte; Kuruçeşme, Bebek, Yeniköy'de... Semtte Rumlardan kalan iki kilise var. Taksiarhis Kilisesi 1894 yılındaki depremde zarar görmüşve yerinebugünkü kilise yapılmış. Bahçesinde bırayazma var. Ayia Pareskevi Ayazması. Semtin bir diğer kilisesi ise Profîti tlias (Ilyas Peygamber) Kilisesi. "Büyük Ayazma" olarak bilinen Profıti llias Ayazması burada. Kilisenin hemen ilerisindeki bir tepede Arnavutköy Rum Mezarüğı var. Semtteki tarihi yapılardan biri de 1832 yılında yaptınlmışolanTevfîkiyeCamisi. Büyükyangın... Arnavutköy 1887 yılında büyükbiryangın geçirmiş. Bugünkügörünümyangın sonrası köyde yeniden oluşan yapının yansunası. 80'li yıllarda yapılan kazıklı yol nedeniyle sahil boyunca uzanan yalılann denizle olan bağlantısı kesilmiş. Arka sokaklardaki çoğu Rumlardan kalan ahşap evler bir hayli yaşlanmış. Ancak Arnavutköy geçen zamana, değişen sosyal, kültürel, ekonomik yapıya ve betonlaşmaya rağmen tarihi zenginhğini ve değerlerini korumaya devam ediyor.^ * 1 * Arnavutköy'ünyerlilerinden Şahap Sarı ve GünaySaru.. Arnavutköy'deki Taksiarhis Kilisesi 1894 depreminde hasargörmüs.