Katalog

CUMHURlYET DERGt yanı var. Rüyalara yalın, fakat bilimsel bir çerçeveden baktığımda, doğada yaşayan esİci toplumlar geliyor gözümün önüne. Kimi eski toplumlarda, sabahın erken saatlerinde birbirlerine rüyalannı anlatan insanlar, bir tören havasmda geçerlermiş rüya âleminden günlük âleme. Sanki ruhlannı arındırmak ıçin ihtiyaç duy dukları bir tören gibi... Elbette liti rüyalar yalnızca geceleri gelip, ruhsal dünyamızı, ruh sağhmızı düzene koyan birer aracıdan öte bir işlev görüyor. Günlük yaşamımızdaki bazı meselelere işaret eden birer uyan olabiliyorlar. Kendilerine özgü dillerini anlayamayışımız, bugüne dek alışagcldiğimiz rüya tabirlerinde kısıtlı kalan yorumlar belki de. Çünkü rüyada, günlük yaşanumızdaki ıletışım bıçımlerinden farklı, daha zıyade resimsel bir anlatımla karşılaşınz. Renkler, simgeler, şekiller, her biri bir anlam taşıy an farklı çehreler. Fakat sabahlan uyanıp da, ne kadar manasız bir rüya gördüğümüzü düşündüğümüz anda kay boluverirler; ya da korkuya kapıldığımız bir kâbus sonrasında bizden gizlenircesine ele vermek ıstemezlermanalannı; yanlışyorumlanmak ıstemezler adeta! Onlardan kaçmak ya da onlan manasız olarak nıtelemektense, değerli bir armağan olduklannı haörlasak, belki de y aşamın akışı içinde gözden kaçırdığımızbazı aynntılan yakalayacak, çözemediğimiz sorunuaçıklığakavuşturabileceğiz. Rüyalar ve değişlm... Tedaviye gelen hastalarımdan birisini, anlattığı rüyasında çözümleyip ona yardımcı olabilecek bir ipucu yakalayabilmiştim: "Rüyamda, çoçuklanm adına bir meseleyi halletmeye çalışıyordum. Birdenbire, üç Çinli kadın yanımda bitiverdi ve beni azarlamaya başladılar. Oysa ben, canımdan çok sevdiğim çoçuklanm için mücadele etmekteydim. Fakatonlarbeniduymuyor, büyük birkızgınlıklaüzerimegeliyorlardı..." Korku içinde uyandığını anlatan hastamla ılgılı, daha öncekı oturumlar sırasında tuttuğum notlara baktım. Kendı işlerini kendi başlanna halledebilecek yaştaki çocuklan için gereksiz bir çaba sarfettiğini görüyordum. Gerçekte, Çinlı kadınlarakarşı her zaman derin bir saygı beslediğinı ve onlann öğretileriniçokbilgecebulduğunusöylediğinde ise, o kadınlann rüyasında belirerek ona yardım etmek ıstedikleri konusunda şüphesi kalmamıştı. Böy lelıkle, rüyada gördüğü tutumunu değiştirmesi gerektığine karar vermişti; bundan sonra çocuklanna karşı gösterdiği çabayı, gerçekten gerekli olduğu anlarda yaşatmaya çalışacaktı. Kimi rüyalar vardır ki, düşünüldüğü zaman anlamh bir bütünün parçalan değılmış gibi görünür; birbirinden bağımsız karelerin art arda sıralandığı bir karmaşadırlar adeta! Fakat rüyalann dilinı çözebılmek için, onlann kendı içlennde taşıdıklan düzenı çözmek gerekiyor. Rüy alanmız birçok parçadan oluşurlar. Diyelim ki üç bölüm halinde görülen bir rüyadasınız; birinci bölümde yaşamakta olduğunuz durumu, sorunu görürsünüz. Ikinci bölümde, yaşadığınız olaya karşı tutumunuzu ve en son karede, olayı çözüme kavuşturacak hali yaşarsınız. Eğer rüya dört bölümden oluşuyorsa, bu durumda iki ve üçüncü karelere yansıyan tutum, içinde bulunduğunuz çelişkili bir hali gösterir. mek ya da günlük yaşamımızı eskisi gibi sürdürmek... Karan verecek olan bizleriz. Ister rüyalarda gelen yardımı kabul eder ve daha sağlıkh tutumlara doğru yol alınz, ister onlan dikkate almayıp sözüm ona doğru kabul ettiğımızdcğerler çerçevesinde yaşamayısürdürürüz. Fakat, kalbimizde yatan gerçek duygulan, içimızde uyuyan gerçek tutumlan keşfetmek, korkulanmızın sebebini anla zde uyuyan gerçek H atırlayabildiğim ilk rüyayı gördüğümde dörtyaşındaydım. Yatağıtnın ayak ucundan doğru bana yaklaşan karanhk gölgeler; hiçbir ışık yok etrafta; her yer karanlık ve bir çığlık atarak uyanıyorum. Anne ve babam, bunun yalnızcabirkâbusolduğunusöylüyoriar... "Rüyalar, bıze çok yüksek bir güç tarafindan gönderilen sevgi iletıleridır" dıyen Ortrud Grön, 30 yıldan bu yana rüyalar üzerine araştırmalar yapan bir psikoterapist. Çalışmalannı aktanrken, rüyalar aracılığı ile kalplerimizde gızlenen bazı düşünceleri yakalayabileceğimızi düşünüyor. Kimi insan, asla rüya görmediğini söylese dahi, bilimsel araştırmalar kesinl ikle bunun aksini ortaya koyuyor. Uyuyan insanın, rüya ile rüya dışı evreleri, gözkapaklannın titremesi ve beynindekı farklı işlemlerden yola Her sabah bir tören gibi anlatılır, bir gece önce görülen rüyalar. Kimisi önemser, kimisi burun kıvınr. Oysa günlük olaylann simgelerle, renklerle anlatımıdır rüya. Eğer parçalannı bir araya getirebilirseniz, gideceğiniz yolu da görürsünüz... çıkılarak tespit edıl iyor. N i tekim rüya gördüğümüz esnada, göz kapaklan farklı hızlarda hareketediyor. Birçok uzman ve araştırmacı, rüyalann günlük olay larla bağlantısı konusunda fikir bırhğıne vanyorlar. Gün içinde göremediğimiz bazı olaylan, gece gelen rüyalarla daha iyi hazmedebiliyoruz. Uyuduğumuz sırada, mantık çerçevesinde düşünmeye mey leden aklımız devre dışı kalıyor; daha yüksek bir bilincin, beynimıze ya da oradakı alt bilince etki edebilmesi söz konusu oluyor; dolayısıyla da bilinçaltı dediğimiz ve günlük yaşamda güçlükle ulaşabildiğımız alanda kayıtlı bulunan bazı hazmedılmemiş bilgi ve duygular ayırt edılebıhr hale gdiyor. Bu açıklamalann bir zamanlar Freud tarafından geliştirilen rüya analizlerinden daha y alın, fakat aynı zamanda da akla yatkın bir Gördüğümüz rüyalardan bir şeyler öğren