Katalog

24 ARALIK 2000. SAYI 770 makamın önünde, Halkevi'nin müsameresindeezberdenkonuşmuş. Heya..." 5. sınıfbitti. Ne yapacak şimdi? Okumalı, mutlaka okumalı... Köydeki ilkokul öğretmeni Nallıhanlı ömer Bey duymuş, Çifteler'de Köy Öğretmen Okulu açılmış, köy çocuklannı istiyorlarmış. Babası aldı götürdü Beypazan'ndaki Maarif Memuruna. Basit bir sınavdan geçirdiler, "Tamam, biz size haber vereceğiz." Bir küçük koşullan var sadece. Çifteler'deki okula gidenlerden 30 lira istiyorlar, girişte. Babası oraya gitti yalvardı, burâya gitti yüzünü düşürdü, ancak 20 lira toplayabildi.Gerisi neolacak?Babası, "Geri kalan 10 lirayı babam çeltiği kaldmncagetireceğimdersin" diyeuyardı. Parayıbirkeseye koyup, Talip' in koynuna diktiler. Kırbaşf ndan Saülmış ile Talip'i Beypazan'ndanuğurladılarçeltikçuvallan yüklübir kamyonla. Çeltik yükü havaleli olur, en yukanda iplere sıkı sıkı tutundular. Mihallıçcık üzerinden Eskişehir'e gidiyorlar, hoplaya zıplaya... Şoformuavini gecenin içinebağınyorhabire: "Başınızı eğin len, tel keser tel..." Sabah Eskişehir'de Pirinç Oteli 'nin önünde indirdi onları kamyon. Ver elini Çifteler otobüsü ile Hamidiye... Baktılar, okul hemen oracıkta. öğrenciler sardı etraflannı, nereden geliyorsunuz, şu bu derken, müdür muavininin odasına çıkardılar. Müdür Muavini Osman Yalçın. önce Satılmış'ınkaydını yaptı. 30 lirayı çıkardı verdi Satılmış. Sıra Talip'te. Başladı ağlamaya. "20 liram var, babam çeltiği kaldınnca 10 lira daha" demeye kalmadı, Osman Yalçın kavradı durumu: "Peki, peki, üzülme. Müdürle konuşurum ben." Kaydetti okula. Hamamda yıkandılar, yenileri giydiler. öğleyin de kampana çaldı. Oç çeşit yemek. Ohhhhh, dünyalar onun artık. 17 N isan 1940. Köy Enstitüleri Yasası çıktı. Okul da bir çalkalanma, bir huzursuzluk: "öğretmen olup 60 lira alacaktık. Köy Enstitüsü'nden mezun olunca 20 lira vereceklermiş. Üstelik 20 yıl mecburi hizmet varmış. Ne münasebet efendim..." Okulu terk edenler filan oluyor. Talip, kararlı: "20 lira da çok para yahu. Değil 20 sene 40 sene de olsa ben okuyacağım. Böyle bir okul bulmuşum, benim için nimet..." Birkaç gün sonra " tlköğretim Genel Müdürügeldi" dediler. KöyEnstitüleri'ninilkelerini sıraladı bir bir Ismail Hakkı Tonguç. Sert konuştu ama: " Bırakıp gidenler varmış. Gitmek isteyen gidebilir. Milyonlarca köy çocuğu okuyamıyor.Bizöğrencibuluruz..." Okulda bol okumalannı aşıhyorlar da, "Şunu okuyun" diye salık veren pek yok. Tolstoy' un kitaplannı alıyor kütüphaneden, hiçbir şey anlamıyor. Okuma karakucak gidiyor. Bir gün nasıl olduysa Paul ile Virgin'i seçti. Üfff! Pek sardı. Ardından Robinson Crusoe. Birheveski, sayfalarakıyor. Türkçe öğretmeni de sınıfta Sabahattin Ali'nin bir öyküsünü okumaz mı... Dersten çıkınca doğru kütüphaneye. "Arabalar Beş Kuruşa", "Ses","Kağnı." Kendini, gerçekleri bulmuştu işte. Düşlerine gıriyordu öyküler. 7. sınıfa gelmişlerdi ama, daha "do, re, mi"den bıhaberler. Okul ancak Köy Enstitüsü'ne dönüşünce müzik öğretmeni atandı: Mehmet öztekin. Alt alta beş çizgiyi çekti tahtaya. Neolabu?Notaymış... Ikikişiyebir mandolin dağıttı. Hepsini akortladı. Başladılar tınlatmaya. Talip, pek çabuköğrendi. Birkaç ay geçti geçmedi, "Mavilım"i, "Daha dün annemizin kollannda"yı çaldı bayağı. Tam ilerletecekler, öğretmen askere gitti. Müzikten akıl danışacak tek kişi kalmadı okulda. Cumartesi akşamıydı. Cumartesi akşamlan eğlence olur, türküler söy lenir, şiirdiye kestirip atmış. Soruşturma da kaler okunurdu... Duyuru yapıldı: patılmış. "Hasanoğlan'ın şan öğretmeni araHasanoğlan 'da güzel sanatlar bölümızda. Bu akşam sizinle birlikte olamüne girdi. Konservatuvara derse gidicak." yorlar zaman zaman. öğleden sonralaTalip'i aldı birmcrak. "Şan" öğretn da orkestrarun konserlerini izliyorlar. meni ne işe yarar ki? Ünlü olmayı, ünKaytanp derslerden Sabahattin Ali'nin lenmeyi öğretecek zahir... odasınakaçıyor. Ali'yi, Cemal Kutay ve Emin Soysal Konya'da ihbar etmişKapkara saçlı, yakışıklı bir adam, ler, bir süre hapis yatmış. Memunyete elinde saz çıktı geldi. Bir başladı türkü almıyorlar, Hasan Âli YücePin çabalasöylemeye. Amanın. Talip, gökyüzüne nyl a konservatuvarda dramaturg o sıbaktı, bu ses nereden geliyor diye. ralar. .. öğretmenlik de yapıyor. Gürlüyoradeta. Ertesindemüzikdersinegirdi "şan" önceleri soğuk karşıladı Talip'i. öğretmeni. Nasıl dabilgili, her sorulaSonradan iyiden iyiye dost oldular. Döna sakin, anlaşılıryanıtlar veriyor. Şanemin Cumhurbaşkanı tsmet tnönü nı, ünü dinlemiyor, dost, yakın bir öğhakkındabağıra çağırakonuşuyor. Taretmen. lip dönüp dönüp kapıya bakıyor. "Korkma korkma" diyor, "ben yüzüKimmiş biliyor musunuz, bu güzel ne de söylüyorum bunlan evladım". insan: Ruhi Su. Tonguç'a Çifteler'de müzik öğretO günlerde Brezilya'da bir şilep domeni olmadığı aktarılmış. Ruhi Su, lusukahveyi Atlas Okyanusu'na dökopera sanatçısı, radyoda türkü söylümüşler. Onahayıflanıyor, hayıflanmak yor o sıralar. Tonguç, bulmuş kendisine kelime çok kızıyor: ni, "Çifteler'eikiayiçinöğretmenlik Yazarlar bir arada... Soldan sağa: Mahmut Makal, "İşte insanlık düşmanı kapitalizm yaparmısın?" demiş, o da düşünme Turgut özakman, Talip Apaydın, Orhan Kemal dediğin budur evladım. Döküyorlar denkabuletmiş. tonlarca kahveyi denize, ucuzlamasın diye..." Talip' in müziğe yatkınhğmı da hemen an defterlere yazılmış kişisel gizleri... ladı. îki sesli türkü öğretiyor. " tkinci sesi sen Düştümükoriçine. "Geleceğimkarardı" Yazar Talip Apaydın, köyüne, Kapulu'ya idareetDalip!" diyor. HasanoğlanYüksek kuşkusu geldi yapıştı, çıkmaz içinden. öğ gitmiş yakınlarda. Bakmış arkadaşlanmn bir Köy Enstitüsü'ne gitmesini öneriyor. Talip, retmenler kurulunun sınavma girdi yine de. kısmı "mürit" olmuş; elleri havada, dilleri gitmek istemeyişinin gerekçesini açıklıyor. Seçimgünü geldi çattı.Birbaktılar, Talip ve duada. Bir kısmı, aradan geçen yaklaşık 50"Babam çok yoksul. Köyümegidip öğret ihbar edilen arkadaşlanmn tümü Hasanoğ 60yılhk süreçtebilgisizliğideyenememiş, lan'ıkazanmış. Helal! yoksulluğuda. men olacağım, hem de babama yardım edeSonradan duydular. Milli Eğitim Bakanı ceğim." Talip Apaydın, Köy Enstitülü 17 bin çoHasan Âli Yücel sahip çıkmış onlara. "Ço cuktanyalnızcabiri.Biride eşi Halise ApayRuhi Su, duraksamıyor: "Dalip, yoksul çocuğu olduğun için Hasa cukça şeyler, ne uğraşıyorsunuz bunlarla" dın. tkisi de, apaydın.. .^ noğlan'a git. Onun için oku!" Bu söz var ya, bu söz; Talip'i yüreğinden vuruyor. Hasanoğlan'a gidecek, söz. Ah, bir de cadı kazanı kaynatılmasa... • Emin Türk Eliçin' in eşi Asiye Eliçin, Çifteler'e öğretmen atanmış. Talip'in de aralannda bulunduğu kimi öğrencilere kitaplar veriyor. Sosyalizm ve Kadın, Sosyalizmin Tarihi filan. Akşam, serbest okuma saatinde okul müdürü Rauf lnan, yanında 810 kışi ile giriyor sınıfa: SERGİ //1.12.00 //19.1.01 "Çocuklar, yanımdaki arkadaşlar Vanessa Beecroft gençlik psikolojisi üzerinde bir inceleIMoritoshi Hirakawa me yapıyorlar. Defterlerinizi, kitaplanDonald Moffett nızı alacaklar, notlannıza bakacaklar. Aydan Murtezaoğlu Olduğunuz yerde kalın, kımıldamaym, Serkan Özkaya herkcs elini masasına koysun, kaldırTadasıı Takamine masm..." Maciej Toporovvicz Psikolog incclemeciler bir garip. Herkesin dolaplannı açmıyor, defterleKürator: Vasıf Kortun rini almıyorlar. Bclli öğrencilerin dolapları ile ilgıleniyorlar. Veli Demiröz'ün eşyalannı karıştınyorlar, Hayrettin özer'inkini, Mustafa Buğday'ınBRITANNICA Ansiklopedisi kini,BekirSemerci'ninkini,Talip'inPeeping Tom (Röntgenci Tom): kini. Adı "solcu"ya çıkanlar bunlar. Yatakhaneye gittiklerinde bavullannı Gizlendiği yerden diğer şahısları da bulamayınca vaziyet anlaşılıyor. soyunurken ya da cinsel aktivitede Gelenlerpolis. bulunurken izlemekten cinsel tatmin Meğer, okul içinden birileri ihbar etduyan kimse. Bu terimin kökeninde miş. Hasetlikten. Hasanoğlansınavlan ar İçin ttifur mcktn varya. yatan, aşırı vergileri protesto etmek bodrumkat me*«tlk w>kjtL 20 btyoflu, İstanbul Polis de; defter, kitap, çiziktirilmiş ne için Coventry'den at üzerinde çıplak t:0JU 2451039/48 h 0212 2495570 varsa alıp götürmüş. Talip'in güncesini olarak geçen Lady Godiva'yı www duldnea org de. Ne var içinde? Ne yazmış? Sabahatpenceresini açıp izleyen ve bunun tin Ali'nin öyküleri üzerine tutulmuş SALI sonucunda kör olan meraklı terzi ÇARŞAMBA notlar, Türkiye'deki haksızlıklara ilişTom'un efsanesidir. PERŞEMBE kin düşünce kınntılan: Köyün, köylüCUMA nün ezilmesi, jandarma dayağı... CUMARTESİ Aaaa! Sınıf arkadaşlanmn bazılan, 13:0021:00 güncesindekileri tahtaya yazıyor, yüksek sesle okuyor, laf vuruyorlar: "Sizi değil öğretmen, köye bekçi bi»I V MIJIıl.K Cumhurlyrt GUIDE ZEBRADes ıg n Fattory VE8BD le yaptırmayacağız." Belli ki, polisle birlikte okuyorlar 0 "Izleyenin ıtırafları' dulclnea h