Katalog

9 OCAK 2000. SAY1 720 ahşkanlığadönüştürmüşlerdir. McDonald's görüntüsüne hiç kimse kalburüstü bir New Yorkluya da Los Angelesli denli burun kıvıramaz. Son günlerde Kansas okullannda Danvin'in yasaklanması türünden kötübir uygulama karşısında hiç kimse Paris ya da Londra'da devre mülkü olanlar denli ürkmemiştir. Son günlerde "tecrit" politikası yanlılany la "entemasyonalistler" arasındaki ezeli tartışma yeniden hortlayarak makale ve köşe yazarlannın çok daha kolay lıkla malzeme bulmalannı sağladı. Gerçekte, ABD yaşamının hiçbir döneminde "tecrit" yanhsı olmadı,olmayacakda. 192Ove3O'lardaAvrupa'ya gümrük ve başkaca engeller uygularkenbile, Pasifik ve Latin Amerika'da yayılmak için olanca gücüyle çabalıyordu. Burada taşralı kafa yapısıyla emperyalist kafa yapısının bir bileşimi olan "tek yanlı" terimini kullanmak çok daha yerinde olur. Senatoda nükleer silahları deneme yasağı sözleşmesinekarşıçıkanlarbunubir"Kale Amerika" yaratmak için değil, nükleer açıdan küresel birüstünlük sağlamak ve Amerika'nın, kendi içinde değil de, başka ülkelerde denetimı sürdürebileceğini ısrarla belirtmek amacıyla yaptılar. Ne var ki, bu katı tutucular bir yapayemperyalistle, vali ya da belediye başkanı ruhuyla davranan bir devlet başkanıyla, hatta bu yüzyılın en uzağı görmekten uzak, en ürkek başkanıyla yüzyüzekaldılar. Yeni uluslara karşı sergilenen tutumda da benzer bir ironi göze çarpıyor. Amerikan lngilizcesi hızla iş dünyasına egemen oluyor. Internet, borsa ve hava trafigi işlevini bu dilde sürdürüyor. Diplomasi dili resmen olmasa da, nesnel olarak Fransızcayı rafa kaldırdı. Yinede,darkafalıemperyalistlersürekli dışaaçılmaktanveçokkültürlülüktensöz edip, "yalnızca lngilizce"nin resmi dil olması yönünde yasalar konmasını ve bu dili çat pat konuşanların cezalandınlmasını öneriyorlar. Buarada Silikon Vadisi'ndeki yeni ortaklıklarHindistan'ınbeyinsel işgücünden yararlanmak amacıyla hükümetten göçmenlere uygulanan kısıtlamalann kaldınlması isteminde bulunuyorlar. DERGIDEN Merhaba, Binyılı geride bırakırken depremi de unutuverdik. Oysa, nefaylarda bir değişiklik oldu ne çadır yaşamında. Çekilen acılar ise bin yıl geride kalamadı. Çok çok ağırdı çünkü yaşananlar. Bu haftaki dergimizde depremin ardından, ailesini bulmak için Gölcük 'e giden ve beş gün enkaz başında bekleyen Duygu Senemoğlu 'nun yaşadıklarım aktarıyoruz. Duygu, dergimize depremi unuttuğumuz günlerden birinde geldi. Babası Selahattin Senemoğlu 'nun evlerinin inşaatı sırasında verdiği kavgayı aktarmak istiyordu. Aydın bir kişiydi, öğretmendi ve EğitimSen 'in başkamydı babası. Kaderine razı olmak istememiş kooperatifin yönetim kuruluna girmiş, inşaat sırasında da malzemeden çalındığını fark etmişti. Tehdit edilmesine karşın müteahhitten şikâyetçi olmuştu. Ama bu kavganın belgeleri de enkazın altında kalmışti. Duygu yaşadıklarım anlatmaya başlayınca donduk kaldık. Depremi uzaktan yaşayan bizler ilk kez gerçekle bu denli yüz yüze geliyorduk. Duygu bize Gölcük'teki dramı saat saat anlatıyordu. Arkadaşlarımn ve psikologunun yardımıyla hayata geri dönmüştü. Anlattıklanm size aktarmamızdan rahatsız olmayacağını söyledi. Babası Selahattin Senemoğlu, birlikte olduğu günlerde ona hep aynı öğüdü tekrarlamıştı; Gülüşünü ve mücadele azmini hiç kaybetme demişti. TÖBDER kurucusuydu, Kars 'ta, Artvin 'de Hopa 'da öğretmenlik yapmıştı. Kimi tayinleri sürgün olsun diye çıkartılmıştı. Son adresi ise Gölcük'tü. Duygu yılbasından bir gün önce Gölcük'teki öğretmen çadırındaydı. Kavaklı Mahallesi, Hürriyet Caddesi 87. sokaktaki evlerinin bulunduğu yer şimdi dümdüz bir arazi. Duygu annesini, babasını, kardeşi Savaş 'ı çok özlüyor ve hâlâ evlerinin telefon numarasını çevirmeye devam ediyor. Bir de o gece ayağına takılan bebeği yeniden bulmak istiyor. Ipek Çalışlar ipekcalislar@yahoo.com CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZSAHİBİ: YEDİMAYIS HABER AJANSl BASIN VE YAYINCILIK AŞ ADINA BERİN N A D l l YAYIN DANIŞMANI: İPEK ÇALIŞLAR • SORUMLU MÜDÜR: FİKRET İLKİZ • GÖRSEL YÖNETMEN AYNUR ÇOLAK • BASKI: ÇAĞDAŞ MATBAACILIK LTD. ŞTİ • İDARE MERKEZİ: TÜRKOCAĞICAD. NO: 3941 CAĞALOĞLU, 34334 İSTANBUL TEL: (0212)51205051 REKLAM.MEDYAC KAPAK FOTOĞRAFI: UĞUR DEMİR nü satın almayı ciddi olarak düşünüyor. Bunun şimdi gerçekleşmeyeceği neredeyse kesin. Ancakböylesibirdüşüncebilerezcrvlerin akıl almaz bir boyutta olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Kanada sınınnda sürekli yaşanan çözülme sorunu aynı zamanda Amerikan sınırlannın daha da genişletilebileceğini gösteriyor. Quebeclilerbağımsızhklannı elde edecek olurlarsa ilk başvuracaklan yer ABD olacaktır. Atlantikeyaletleri, buna karşılık, ABD'ye asimile olabilirler. Bu arada anakaranın öteki ucunda Fidel Castro rejimi sessizce yok oluş sürecini sürdürüyor. ABD'nin kısa bir süre içinde, bir kez daha, Küba'nın iç işlerinde tayin edici bir rol oyna katılmasmı öneriyordu. Yıllar süren soğuk savaşın yanı sıra, Amerika'da varsılerki (plutokrasi) ve emperyalizmin yükselişi bizleri halkın yeni dünyanın insanhk için en son ve en olurnlu ümit kaynağı olduğunu savunan görüşünden uzaklaştınyor. Ancak, geçen yüzyılın sonlannda milyonlarcakişi için ABD'nin gerçektende, tıpkı Özgürlük Anıtı'nın kaidesinde yazılı olduğugibi, "Yoksullar, yorgunlar ve birbirlerinckenctlenmiş insan yığınlannakucak açan" bir ülkc olduğunu anımsamakta yarar var; tıpkı fizikötesi ozanlann bir zamanlar ondan büyük bir arzu ve özlemle "Benim Amerikam" diye söz etmeleri gibi. Ve şimdi, Alaska'nın gözü Slblrya'da Amerikan deney iminin temelde tamamlanmış olduğuna inananlar ilc inanmayanlar arasındaki çatışma dünyanın geri kalan bölümünce soluksuz izleniyor. /Rutgers Üniversitesi'nden Profesör Benjamin Barber "Cihat ile McDünyası" arasında, her şey in mala dönüştürülmesi ve standardizasyonuna karşı tek direnişin gelenekçiler ve köktendincilerden geldiği, bir tür karşıt diyalektik olduğunu öne sürüyor. Savurganlık ve haz duygularını körüklediği için Disney'in boykot edilmesini öneren tek kesim güneyli Baptist'ler oldu. Disney bu tür girişimlerden hiç etkilenmiyor. Parıltılı yüzeyin birkaç katman altında dinine ve geleneklerine bağh bir Amerika olduğunu, bu kesitin kendisini çağdaş yaşamdan soyutladığını unutmak işe yaramadığı gibi, bunu ciddiye almamak da büyük bir yanılgı olur. Serbest girişim kültürel tutuculukla olduğu denli, başka kültür türleriyle de çatışır. Birlığe son katılan "sınır" eyaleti Alaska petrol ve maden kaynakları açısından akıl almazbirbolluğasahip.Bueyalettebiravuç insan yaşıyor. Başkent Juneau'yakaradan ulaşım yok; tarihöncesinden kalma görüntüler son depremin izlerini ve bir sonrakinin belirtilerini taşıyor. Bir petrol boru hattı kurtlar ve geyıklcrin arasından yılan gibı kıvnlıyor. Arzuederscniz.buradanyüzerek Rusya'yageçebilirsınız. Alaska son günlerde Sibirya'yı, ya daenazından birbölümü yacağı söylenebilir. Viktorya döneminde Sydney Smith, Dickens ve diğerleri Amerika'yı "korkunç bir kabalık örneği" olarak suçlarlarken bu tavnn dışında kalan tek kişi Karl Marx idi. London Times'ın Konfederasyonpropagandası yaptığı sırada Marx iç savaş ile ilgili yazılannda ABD'nin özgürlük ve olanaklar açısından örnek bir ülke olduğunu savunuyor ve bu ülkenin anakarasal bir güce dönüşme çabalannı destekliyordu. Işçi eylemininen ateşli savunuculanndanbirgazete "ABD'nin güçve yetkisine katkıda bulunacak herhangi bir girişimin tüm insanlığın yaranna olacağını" belirtiyor, Kanada'nın ABD topraklanna Vietnam, Hiroşima, Senatör McCarthy ve tüm benzer olumsuzluklann ardından bile, Miami, Los Angeles ve Chicago kentlerinden yükselen iri ufaklı kuleler ınsanlan bugün de, belki her zamankinden çok, kendisine çekiyor ve onlara yol gösteriyor. John Steinbeck'in bir zamanlar New York için yazdığı gibi, iklimi ve politikası öylesine kötü ki yaramaz çocuklan korkutmak için kullanılıyor, ama insan ona bir yakalanmayagörsün, o zaman başka bir yeri göremez oluThe Guardian 'dan Christopher Hitchens/çeviren: RİTA URGAN