Katalog

I2EYLÜ1. I<W9. SAYI703 birkaç gömlek büyük gelmesinden yakınıyordu.Yetmişliyıllarınbaşındabirdolarresmi kurda dokuz, serbest piyasada ise 15 liraydı. 1516 Haziran 1970'te işçi hareketi kanlıbiçimdebastınldı. 12 Mart 1971 'deise ordu yönetime el koydu. Deniz Gezmiş, Yusuf'Aslan ve Hüseyin Inan idam edildi. Binlerce kişi tutuklandı, işkenceden geçirildi... . Kardeşlerim ortaokuldan terkler. Bense okumak istiyordum. Ortaokul yıllarımdı, ailemize ilk komünist girdi. Teyzemin kızı Neşe Ablanı Necati Mcrt'lc cvlcndi. Nccati Abi, çok hayran olduğum bir insandı, çok saygı duyardım ona. Herkes tedirgindi komünist olduğu için. Hatta annem, teyzcme küsmüştü. Oysa Necati Abi çevresine karşı iyilik dolu, şakacı bir insandı. Yerilecek ya da korkulacakbirşeyolmadığınıgörüyordum. Çok iy i bir alışverişimiz vardı, bcn okumayı o ise okutmayı severdi. Onunla birlikte okuduklarımla çevreme biraz daha farklı bakmaya başladım. Sanırım, anne ve babamın ayn olması dabeni yaşıtlanmagöre dahaolgun kılmıştı. Necati Abim, 12 Mart'ta tutuklandı ve altı ay kadar içerde kaldı. Neşe Ablam onu bulabilmek için epey koşturdu... Toplumsal muhalefete karşılık faşist gruplar güçlendirildi. Pek çok bilim adamı, öğrenci, sendikacı, gazeteci öldürüldü, Kemal Türklcr, Abdi Ipekçi, Doğan Öz, Bedrettin Cömert, Ümit Kaflancıoğlu, Cavit Orhan Tütengil... Kahramanmaraş ve Çorum'da toplukatliamlaryaşandı. 1978'dedolar25 liraydı.Türkiye'nindışborcuise4milyar 140 milyondolardan 13milyardolarayükscldi. Peynirinkilosu801ıraydı.Birduvardaşusloganyazılıydi:"NeAmerikaNeRusya,Milliyetçi TürkiyeFalkonetti Eco Edirnekapı'yagiremez". Hacı AliDemire^'hemoroit"olduğugerekçesiylevcrgiborcununertelenmesiniistedi... 1976'da, Bursa Iktisadi veTicari llimler Akademisi'nde okumak üzere Adapazarı'ndan ayrıldım. Bursa'da anlaşabildiğim, kendimi bulduğum bir çevrcnin içine girdim.Sisteminbaskısına,ekonomikgüçlüklerckarşı bir şeylcr yapmak gcrcktiğini,bunların içinden ancak toplumsal mücadele ile çıkılabileceğini düşünerek kendimce çok doğrubirkararlatavıraldım. 1979yılındatutuklandım ve 1980 yılı Temmuz ayma kadar SağmalcılarC'ezaevi'ndekaldım. "...Demirel'indemokratikdüzenetersdüşcn ve şiddete başvurulmasını öven ya da bu doğrultudakışkırtmaniteliğitaşıyankonuşmaları sadccc havada kalmış birtakım patavatsızlıklarsayılamaz. likonomiyifelceuğratacak ve giderek karışıklıklara ve kardeş kavgasına yol açacak ey lcmlcr ile bu sözler bütünleştirilmiş,amacadoğrusomutlaştınlrmş, bir planın uygulandıgı ortaya konulmııştur. Demırcrdcn habcrsızönemli hıçbir siyasal girişiınde bulunamayacak bir AP milletvekili (E.snallar Konfcdcrasyonu Başkanı veOtonıobil ve KanıyoneularDernekleri Fedcrasyonu Başkanıolarak)Türkiye'yi Şili'lcijtirmc dogrultusundadır..." Prof Dr. Muammer Aksoy3I Mart 1979. Annem çok ö/gürlükçü birkadındı. Tabularıkırıpbabamakarşıtavıralabilmiş.oyıllarda, Adapazan'mn koşullarında boşanabilmişti. Bıınu bcccrcbilmişti ama biz çocuklannakar.'ji anlalamayaeagım kadar yoğun bir şcfkatı vardi. Bi/den başka bir şey düşünemıyordu yaşamında. Benim ünıversiteyikazanmamonugururlandrrmiştı.çünküailedeüniversitelipekkimseyoktu. Benden beklentileri vardı, okulu bitirecek ona katkıdabulunaeaktım. Ben toplumsal mücadelcyc yönelince çeliştik tabii ki... Bana zaman süre otuz gündü, sonra doksan güne çıkardılar. Bir sürcGölcükCczaevi'nde kaldım, sonra 1979'daki davayla birlcştirip Selimiye'ye getirdiler. Herkes biliyor, o dönemdeyoğun birbaskı vardı. Cezaevlerinin yapılarını değiştiriyor.yeni cezaevleri inşa ediyorlardı. Metris'in inşaatı biter bitmez orayagötürüldük. "...Biz7.Koğuşta'ykcn,yukanda,8. Koğuş'tahamile bir kız vardı. Dokuz aylıkhamile. Hamilelerin sık sık tuvalete gitmesi gerekir. Müthişgüçlüklerçekiyordu. Birgün yukarıdakininağrısıtuttudediler... Ağrının kaçdakikadabirgeldiğinisoruyorum...Bir debaktık,sancılardörtdakikadabirgclmez mi? Eh işte o zaman aklımı yitiriyorum sandım! Dört dakikada bir demek, çocuk yola girmiş, geliyor demek! Artık yukanda mı doğuracak belli değil! O çocuk yaşarmı,yaşamazmı bellideğil! Yukanda sancılar dört dakikada bir geliyor, aşağıda ben bağırıyorum, çocuk geliyor diye. Ama ne kadar bağırsam boşuna, bizim koğuş rcvir tarafı değil. Revirtarafındaolankoğuşlardabağınyor hcp bir ağızdan, doktor doktor diye!.." Reha lsvan Bir Ses/ZeynepOral. Artık herkes cezaevi sürecini biliyor, yaşanılanları...Hergündayak,hergünişkence.O zor koşullarda elinde tek direnme aracı açlık grevi. O dönemin açlık grevleri daha zorlu, şekeryasak, şekerlisuyerincikameedebileceğin çok az şey var... Zorluklarla birlikte çok güzcl şeylcr de yaşadık, şimdi çok insana anlatamıyorum neden hoşnutlukla anımsadığımı... Oysa, insan olma savaşı veriyorsun, o işkenceyi kırabildiğini görüyor«" Nihal, ölümünden sonra annesinin evine yerieşti. Deprem bütün geçmifini elinden aldu "Sen kurtaramazsın kızım" diyordu, "Böyle gelmiş.,böylcgider"... Sivil faşistterördaha yaygındı, insanlar patır patır öldürül üyordu ve annem benim için endişeleniyor, bütün gücüylebenialıkoymayaçahşıyordu. Okulu bitirip de Bursa'da kalmaya karar verincc çılgınadöndü. BirgünTÖBDER'dearkadaşlarla oturuyorduk, annem geldi ve sürükleyerekbeni dışarıyaçıkardı. Birpolis otosu bizigörüpdurdurdu.Birkolumdanpolisler diğerinden arkadaijlarım çekiştiriyordu. Karakola gittik, annem "kızımı gasp ettiler" diye yakınıyordu, bense master yapmak için Bursa'da kaldığımı, bunu anneme anlatamadığımısöylüyordum. Sonundayanımızabir pol is verdi ler bize eşlik etmek üzere, ben annemle Adapazarı'nadönccektim. Karakoldançıkıncabirfırsatınıbulupkaçtım. "...Para babalarına karşı direnen ve haklarını almak içingreveçıkan 'Ören Bayan'daki tekstil işçileri, maden işçisi kardeşleri için hünerli parmaklarıyla örtüler ve el bezleri örüyor, dantel işliyorlar. Yalnız Oren Bayan'dakikadınlarmı?Hayır. Madenlşgrevindeki işçilerin eşleri, dostlan, omuzdaşlan,tümkadınlardantellerini,oyalarını,örgülerini,değerliherşeylerinigreveyardımiçin veriyorlar..." üazete haberi1980. Anneciğim, gözleri yas,lı Adapazan'na döndü. Biryandan şefkatli,çocuğunu bırakmak istemeyen bir anne var, diğer yandan gcleceğinikendisibelirlemekisteyenbirinsan. Biranlamdaadanmiîjlık var, insanlık için, bu arada kendim için de bir şcy ler yapmak istiyorum. Bunu anneme veçevremdekilereanlatmak çok zordu. Annemle çok şeyi pay laşmıs.tık,hcrgünCumhuriyetgazetesialırdım, eve gcldiğimde birlikte Ilhan Selçuk' u okurduk.Böylesinegüzelpaylaşımlanmız vardı. Sonra ziyaretinc gittim. Ancak dönmemem için buke/benievekililledi. İlk açlıkgrevimi ozaman yaptım ve ilk fırsatta kaçtım. Ailemleartıkhiçbirilişkimyoktıı. Bunlanşimdi gülerek anlatıyorum ama gerçekten acı çcklimveçektirdim... 12 Hyliil 19X0. Kenan Evrenbaşkanlığındakiordu darbeyaptı. Bütün partiler, sendikalar, kitlcörgütleri kapatıldı. 650 bin kişi gözaltına alındı, 1 milyon 683 bin kişi Fişlcndi. 517 kişiye idam cezasıverildi,49kişiaMİdı.300kişikuşkuluşekildeöldü. 1982'de darbenin anayasası referandumla kabul edildi. Evrcn, idam cezaMiıın kaldırılması yolundaki istckler ü/crine "Asmayalım da besleyelım mi" diye sordu. Darbedenbiray sonra gözaltına alındım. Hemen herkes gözaltına alınıyordu, muhtarlar bile. Şubeye geldiğimizde gördüğüm manzara beni dehşete düşürdü, hiç ummadığım, orada olabileceğini düşünmediğim insanlar vardı. Bursa Emniyeti 'nde, ilk akşamdan özel muameleye tabi tutuldum, yani işkenceye alındım. Ne kadar kitaplarda okusak, neler yaşanacağını bilsek de, yaşamak daha farklı. Çığlıklar...Hattabirsabahgüm diyc bir ses duyduk, sonra öğrendik, y ukarıdan atılan bir avukatın yere çarpan bedeninin sesiymiş. Korkunç birzulüm, iliklerimize kadar yaşadık. Bir ay gözaltında kaldım, o ^sSSfeîV t'inircl 1967'de başbakandı, I999'da cumhurhaşkanı sıfatıyla cenaze namazı kıldı...