Katalog

12EYLÜL 1999 SAY1 703 13 durumu geçiştirmeye çalışır. Önlem alınmadığı için dc ölümler birbirini izler. (Kuşlar/ The Bırds (1963), Javvs dizisi, Çağ/ Avalanche (1978), Zamanın Durduğu Gün / When TimeRunOut(1980)vb.) Fikret Hakan kuralı: Başrol oyuncusunun bir tiya tro sahnesindeymiş gibı öne yürüyüp,olaylarıyorumlayanvehaksızlıkları kınayankısabırnutukatması. Fikret Hakan Buzlar Çözülmcden (1965) filminin neredeysehersahnesinin sonunda böyle uyancı, kınayıcıbirnutukçeker. Sadri Alışıkda,Ah Güzel Istanbul'dan (1966) itibaren, hemen her filminin bir veya birkaç sahnesinde izleyicıyedönüpıçinidöken,duygularınıyansıtankısanutuklarçekmeyebaşlamıştı.Brian de Palma, 'Fikret Hakan kuralı 'nın en iyi örneklerindenbirini,ŞenlikAteşı/Bonfıreof The Vanities (1990) filminin sonunda verdi: YargıçMorganFreeman'ınharikasöylevini anrmsayalım. Charlcs C'haplin'm Büyük Diktatör / The Great Dıctator (1940) filminin sonunda çektiği söylevi de unutmamak gerekir. Angutizm 3: Hollyvvoodyapımı suç filmlerinde, polis şeflerı genellikle ahmaktır. Memurlarını anlamaz, kanıtlan değerlendiremezler. Memurtamolayıçözmeküzereyken, görevden aldıklan da çok olur. Gözlükler kırılmak içindir. Genellikle serüven filmlerinde, gözlüklükişilerinbaşına gelır. llkyarı bitmeden gözlüklerkırılır. Sineklenn Tanrısı / Lord Of The Flies (1990), Jurassıc Park (1994), M umya / The Mummy(1999)vb. Soyluöküz:Birhazine,kayıpkışi veya bir keşif içın yapılan yolculuklarda iyi adam, fılmin kadın karaktenne kabadavranırken, kötü adam çok nazık vc anlayışlı hareket eder. Oysa ne alçak bir herifolduğu fılmın sonunda ortaya çıkacak ve kadın kendını iyi adamın kollannabırakacaktır. Hazreti Süleymanın Hazineleri / King Solomon's Mines (1950), Çöller Melikesı (Legend of The Lost, 1957), vb. Kötüler iyi kaçar: Filmlerde, kötü adamın kaçışı asla engellenemez. Bu adamlar küçük bir tel parçasını kullanarak, en sıkı korunan yerlerden bile kaçabilir. 57 Numaralı Yolcu / Passenger 57 (1992) bu klişcnin ilginç çeşitlemelenyle doludur. Ancak hiçbir kötü adam Suçlu K.im? / Ricochet (1991) filminde John Lithgow'un oynadığı Earl gibi hızlı kaçamamıştır. Kuzulann Sessizliği'nde (The Silcnce of The Lambs, 1991) yamyam psikiyatnn kanlı fıran da bır başka örnek.^ linin ağır çekimle birbirıne koştuğu bütün filnılerkötüdür. (LeslieNielsen'inoynadığı "Çıplak Silah 2.5 / Naked Gun 2 1/2: The SmellofFear, I991"harıç...) Danstaki keramet: Mü/.ikal türdışında, ana karakterlerden bırının dans ettıği bütün filmlcr ıyidir (Altına Hücum (1925) ve Şehir Işıklan 'nda (1931) Chaplin, Yurttaş Kane'de Orson Welles, It s a NVondcrfull Life / Şahane Hayat'ta (1946) James Stevvart, My Darl ing CleYnentine / Kanun Harici 'ndc (1946) Henry Fonda; Cat Ballou / Kanunsuz Sılahşor'da (1965) Jane Fonda, Baba / The Godfather (1971)ve Scent of a Woman / Kadın Kokusu'nda Al Pacino, Le Salaıre de La Peur / Dehşct Yolculan'nda( 1952) Folco Lulli ve VeraColuzot,Otobüs'teTunccl Kurtiz, Pulp Fiction / Ucuz Roman'da (1994) John Trovolta ve Uma Thurman vb.) 'Bütün dedektifler dayak ycr' kuralı: Bn önemlı örnekleri 19401ı yıllardaABDsinemasında görülmeye başlanan karamsar suç filmlerinde, bütün özel dedektifler en az birkezdayak yer. Neden? Dashiell Hammett vcRaymondChandler'inprototipleriniyarattığı bu adamlar muhalifveasıdir.Sistem onları itip kakmış, yaralamıştır. Dövülmclcri,bu 'görünmeyenyara'larmi görünürkılmak icindir. Bak: Büyük Uyku'daıı(The Bıg Slecp, 1946) Çin Mahallesi (Chinatown, 1974) vc Dcdcktıf llammctt'e (Hammett, 1983) ve yenı örncklcrc kadar bellı ba^lı dedektiffılmlerı. Düşman dostlar: Cîenellıkle suç vc serüven filmlerinde, ikieskıarkadaşytllarsonra karşılaştığında,rakippozisyonlardaolmaları kaçımlmazdır. BenHur\la( 1959)Charlton Heston ve Stephen Boyd arasında korkunççatışmalargeçer. ExtremePrejudıec6 Hüküm'de (1987) polis Nick Nolte, çocukluk arkadaşı, uyuşturucubaronu Povvers Boothe ıle hesaplaşmak zorundakalır. Tequila Sunrise/TehlikelıKokteyrde( 1987) polis Kurt Russell, okul arkadaşı uyuşturucu kaçakçısı Mell Gibson'la karşı karşıya gelır (Çocukluk arkadaşı iki Yeşilçam jönünün yı I lar sonra polisgangster veya savcıgangsterolarak karşı karşıya geldiği filmleri anımsayınız). Son dakika yardımı: Kötü adamın iyı adamı acınıa.sızca dövdüğu durumlarda, mutlaka tavana asılı zincir, kanca, kum torbası, çalışmaktaolan uçağın pervanesi veya havalanmaya hazırlanan bır hel ikopter vardır. İyı adanı, son anda bunlardan bınnın yardımıyla kötü adamın işini bitirir. (Raıders of Al Pacino, Kadın Kokusu... Nedense dansta keramet vardır. The Lost Ark / Kutsal Hazine Avcıları (1981),Twins/lkizler(1988),Dağcı/Cliffhanger (1993) ve hemen tüm James Bond Filmleri). Hayat öpücüğü: Genellikle trende veya gemıde polistcn veya kötü adamlardan kaçan iyi adam, karşılaşhğı ilkkadınaabanarak öpmeye başlar. Peşındekıleronlan ateşli âşık sanıp,koşmayadevamederler. Filmlerdebu iyi adamlar o kadar şanslıdır ki, ne zaman saklanmaları gerekse, öpecek genç ve güzel bir kadı n bulmakta zorluk çekmezler... Müzikli yemek: Tarihsel serüven filmlerındekı yemek sahneleri mutlaka çalgılı ve dansözlüdür. Herhaldeinsanlareskiçağlardabaşkatürlüyemekyıycmiyordu... Angutizm 2: Yaklaşan bir doğal afetin veya aniden canavarlaşıp saldıran hayvanlann yarattığı tehlike herkesi alarma geçirir. Sadece bölgenin yöneticileri istiflerini bozmaz ve James Bond gibi "iyi adamlar" herfılmde kazunırlar. Yılan Gözler, Nicholas Cage