Katalog

'apazan depreminde onlarca evyıkıldt. Ytl 1943 'tü. Depremden sonra evlerin yeniden nasıl inşa edilmesi gerektiği biliniyordu, yine de.. '67 vc 1999'da deprem yeniden vuracak Adapazarı 'nı çünkü önlem ahnmayacak. balarda, köylerde iki türlü bina yapılmasıımüsaadcctmeli! Bırisi pahalı vezclzele: dayanan betonarmclcr... Diğeri gcne zel•leye dayanan ahçab bınalar.. Yangını ne yapalım?. Hiçbir şey yapmasak bile yangın zelzeledcn bin kere ehvendir. Sigortalar vardır, adam öldürmez. ttfaiyeler vardır. Aralıklı inşaat yaptırmak tedbiri vardır. Ve nihayet Isveç'te, Finlandiya'dayaniinşaatmalzcmcsi Yt'iti evler iki tiirlü inşa edilmeliydi Felek V göreya betonarmeya da ahşap ama... ağaçtan ibaret olan ormanı bol memleketlerde olduğu gibi ağacın yanmaz halc gctirilmesı ımkânlan da vardır. Bunlar bcnim hatı rıma gcldiği kadar clbettcmimarlanmmn,mütchassıslarımızınaklınagelir. Meselebuişibirmillîdavaolarak ortaya atmaktır. Onu da bcn yapıyorum. Üst tarafı onlara aid.^ BURHAN FELEK rişlerin üzerini de ınce dallar veya ıngalarla örterek bunun üzerine de kalın r toprak tabakası serıp toprağı bahar ve ş mevsımlerinde (luğ) dedıklerı taş bır lerdane ıle vakıt vakıt sıkıştırırlar. Birkaç Idan beri damları kıremıdle de örtmeye aşladılar, fakat her ne olursa olsan, bu usul areketı arz için tehlikeli bir usuldür. nadolu şehırlerınde en müterakki ve mumi dığer ınşa usulu (eski Ankara'da ımış) dedikleri usuldür. Bu usulle ev uranlar, bina kaç katlı olursa olsun alt kaz uvarlarını kalınca kerpıç veya moloz işından ışleyerek üst kat duvarların arkasını n onbeş santim kalınlığında ağaçlarla ikme payanda ve atkılarla işlerler. Aralarını arım tuğla, kerpiç latta küçükmoloz aşlarile doldururlar. Bu suretle sıvaya hazır ıir duvar vücude getırırler, kat ve çatı altı löşemelerl umumiyetle kırışler üzerine âdi ahtalar çakarak 15 veya yırmı santim .alınlığında bır çamur tabakası yaparlar. vnadolu şehırlerinin en zenginlerinin evleri, >u usulde yapılmıştır kı bu da hareketi arza ;arşı çok tehlikelidir. Jon yıllarda Anadolu'ya evvela tuğla, >undan sonra da betonarme inşa usülü jirmiş fakat pahalıya mal olmakta )ulunduğundan yalnız bıraz hali vakti /erinde olanlar tarafından tatbik Kiilmektedir. Betonarme usulü en son ve w tarafta kabul edılmiş bir usul olmakla Deraber tatbiki ciheti doğrudan doğruya bir htisas işidir. Anadolu'da ıse mımar bulmak le mümkün! Mekki Said arkadaşımız yazıyor: Milli Şefimiz Tokadın betonarme Halkevi enkazı karşısında yanındakilere soruyor: Turhal fabrikası neden hasara uğramamış da aynı usulde yapılmış olan şu Halkevi böyle enkaz halıne gelmiş? Turhal fabrikasını mutehassıslar yaptı. Fakat Tokad Halkevinın konströktörü kımdi? Buyük Şefimize verilen cevaba gore (temellerı çüruk) olması tek bir sebep değildir, kımbılır demırlerı nasıl bağlandı, kimbilir betonun dozajı ne ıdı, kimbılir mukavemet hesabları var mıydı? Yeni betonarme inşa usulü, mütehassıs ellerle tatbik edılmedıkçe yurddaşlarımıza mesken şeklinde süslü bir ölüm tuzağı olmaktan kurtulamaz Osmanlı tarihinde yapıcılık teşkilâtını ötedenberı çok muntazam işler bır halde goruyoruz. Bu teşkılât on beşıncı asırda mükemmel bir hale gelmiş, on altıncı asırda harikulâde bır ıntızam mertebesine yükselmış, bu ıntızam on sekizinci asır sonlarına kadar tedrici husufa uğrayarak nihayet bozulmuştur. Şimdi yer sarsıntılarına karşı mukavım inşa sistemleri bahsıne geçerek on dört sene evvel Ankara'da tatbik etmış olduğum bir tecrübeyi anlatacağım: Ankara'da iki ev vardır kı, bunlar kendı cesametındeki betonarme binaların takrıben dörtte bır sıkletini ancak bulabilır. Hareketıarzlara karşı onlardan yüzde yüz sağlamdır. Bunlardan bırincisı Keçiören'dekı kendı evımdir. 1926 senesinde ikmale yaklaşılmış bir halde ustalarla meşgul olurken bağın kenarında bır otomobıl durdu. Içınden o vakıtkı Milli Müdafaa Vekâleti Sıhhiye reisı merhum General doktor Süleyman Emın çıktı. Bu ziyaret yalnız bır dostluk rabıtasından ibaret değildi. Evimin ınşa sısteminı merak etmiş. Yaptığım evin bütün tertibatını ve ınşa hususıyetlerını hep birlikte tetkik ettik. Daha evvel gelmiş bır mısafirim de vardı ki bu zat Patso isminde Peşte'li yaşlı bir betonarme ınşaat mühendisi idı. General bu usulün sıhhi bakımdan mevcud ve malum Mimar Sedad usullere faıkıyetini takdir etti. Çetintaş, 1939 Ucuzluğu hakkında benden teminat aldıktan sonra mukavemet cihetinı de Erzincan ' Batso'dan sordu. Müteakıben bana Batso'nun şu cevabı depreminl vermiş olduğunu söyledi' " Bu bina hareketıarzdan Izleyen müteessir olmaz ve esaslı tamire günlerde muhtaç olmadan bir asır yaşar. Bu sıstem benım de pek "Sürekli hoşuma gıttı. Macaristan'daki dostlarıma yazıp tavsiye sarsılmakta edeceğim." ve muhavereden sonra olan toprakların Bu tetkikyakama yapıştı. Kat'iyyen General plânda tadilât yapmadan ayni inşa çocuklarıyız" sıstemile Ankara'da hamam önünde almış olduğu arsaya bir dlye yazdı. tane de kendısıne yapmamı istedi. Önlem alınmalı, Ben de tereddütsüz çocuklukta benı zatülcenpden kurtaran bu kıymetli ınsana evimin eşini inşaat sisteml yaptım. değişmellydi. Bu iki evin inşa usulünü bu sütunlarda fenni bir lisanla ızah güç olmakla beraber şu kadar söyleyebilirim: Duvarların bünyesi, temellerde bir yastığa oturmuş demır çubuk ve betondan ibaret, fevkanî duvarlan 10x10 kadrondan ahşab dırekler ve atkılar ve payandalardan ve aralarında 10 santim eninde ahşab lâtaların vücude getırdığı besleyıcı kısımlardan teşekkül etmiş olup, bu duvarların dtş cidarları beş milimetre açıkhkta murabbaî örgülü tel kaplı olup çimento sıvalı ve aynı duvarların ıç cidarları ahşab bağdadî kaplı ve kıtıklı kıreçten harcla sıvalıdır. Duvarlar içinde on santim hava boşluğu da vardır Bu boşluk, ayrıca binayı soğuk ve sıcaktan da muhafaza etmektedir. Kat döşemelerı ve çatı altı döşemesı ahşab kirişlerle bağlı ve tahta ile döşelıdir. Bu sıstem, ılk buluşun ilk tecrübe tatbıkatı olmuştur. Esası bu olmak üzere bu sistem azamî tekâmule sevkedılebilır. Meselâ kat döşemeleri betonarme yapılabılır. Kat adetlerine göre ahşab direk ve kereste eb'adı büyüyebilir. Bu sistemin ucuz ve pahalıya mal olması keyfiyeti ıse doğrudan doğruya malzeme ve onun rayicı keyfiyetidir. Malzemenin muhtac olduğumuz cinsi şunlardır: Çimento, ahşab, az miktarda demir çubuk, haric? duvarlan örtecek kadar tel levhalar, çivi, kum ve sıva... Binanın çatısını da duvarlarda olduğu gibi tel kaplayıp yüksek dozajlı çimento sıva ile örtmek mümkündür. Tel levhalar çakılırken birkaç santim üst üste bindirilir ve sık çivilenirse, çatlamak ihtımali yoktur. Çatı örtülerinde bu tel levhaları galvanizlı kullanmak müreccahtır.^ SEDAD ÇETİNTAŞ Ocak 19401 Cumhuriyet