Katalog

Biz neredeyiz... Onlar nerede? DENlZ BANOĞLU j ürkiye,birdenizülkesi... Rdirne'den Kars'a uzanan geniş topraklan ile de Avrupa'daki hemenhemenbütün ülkelcrin iki üç misli yüzölçümüne ve nüfusa sahip. Ama ne büyük çelişkidir ki, ne denizi ile deniz ulaştmında, ne de sahip olduğu topraklan ile demiryolları ulaşımında, çağdaşlığıyakalayabilmişdeğil. Çağdaşlık bir yana, Japonya'dan Çin'e kadarhermodelarabanınüretimininyapıldığı ülkemizde, deniz ulaşımınıbiravuçtoprağı ve nüfusu olan Yunanistan'a bırakırken, demiryollannda, lstanbul kadar nüfiısu olan lsviçre' nin standardına bile ulaşamadık. Bizler,yinnibirinciyüzyılıneşiğinde, lstanbul 'dan Ardahan' a en ufak bir konfordan yoksun sadık, vefakâr ve de çilekeş dostumuz sözde "ekspres" trenlerimizle ancak 3 5 suatte ulaşabilirken, Japonu, lsviçrelisi ve Isveçlisi saatte 220300 kilometre yapan, insanoğlunu rahat ettirecek en gelişmiş teknolojiyledonanımlıtrenleriniservisekoyuyor. Günlük konuşmamıza ycrleşen "trafik canavan" hemen her gün sayısız kurban vcriyormuş, ne gam. 1997 yılında 5 bin 700 kişi trafikkazalarındayaşamınıyitirmiş.kimin umurunda! Türkiye'de artık kronikleşen iktidar değişiklikleri, görevc gelen her Ulaştır • ma Bakanı'nın gündeme gctirdiği "Demiryollarını geliştireceğiz"masalı, Ankaralstanbulhattınıbilebirtürlügeçemedi.. Böylecede/'demirağlarlaördükanayurdu dört baştan" sözü sadece 10. Yil Marşımızdaövündüğümüzbiranıolarakkaldı... Oysa bakm diğer ülkeler nereden nereye gel mişler ve zaten gelişmiş olan demiryollan ile yetinmeyip, hâlâneleryapmaktalar... ÖrnekJaponya Iştc Asya'nın, yerli üretimi sayesinde devleşen sanayi ülkesi Japonya... TCDD'nin 142.yılınıkutladığımızgeçen yılın Eylül ayında, o dönemin Başbakan Yardımcısı ve Milli Savunma Bakanı Ismet Sezgin "Demiryolları projesinin geliştirilmesini destekliyoruz. Bu proje için geç bile kalınmıştır" diyedursun, Japonya dünyanın ilk hızlı tren demiryolu sistemini (ShinkansenMermi Tren) tam 35 yıl önce 1 yM'te geliştirdi ve bu nedenle de "Dunya dcmiryolu teknolojisi lideri" unvanını aldı. Biz, Cumhuriyetimizin en yoksul döneminde dışanya beş kuruş borçlanmadan kendi demiryolumuzu kendi insanımızla ve kaynaklanmızla gerçekleştirebildığimiz halde, 142 yıl sonra bugün, köhne demiryollarımız ve trenlerimizle "demiryolu sergileri açarak", hamasi nutuklar atarak övüneduralım, atı alan Japonlar Üsküdar'ı çoktan geçtiler bile. 142 yıl sonra bugün 21. Yüzyıla bir kala çilekeş demiryollanmızda can çekişen trenlerimiz lstanbul'dan Kars'a 35 saatte ulaşabilirken, Japonların 35 yıl önce geliştirdikleri Mermi Tren tabir edilen Shinkansen'in en yeni modeh saatte Türklye, 270 kilometre hız yapıyor. Biz hâlâ tstanbulAnkara demlryollannda arasındaki482km'likuzaklığı 142. yıla ulaşmakla dört saate indirmeye uğraşalım, Japonya'da başkent Tokyo övünüyor. Ancak ile Osakaarasındakı 552.6 kilometreyi "Mermi Trenler" ulaşımın ağırlığı 2,5 saat gibi inanılmaz bir sühâlâ canavar lakaplı rede alabiliyor. Çünkü Japonlar, demiryollarının önemini karayollarında. çoktan anlamışlar. Amerika'da ulaşımın yüzde 9O'ı, Kore'de Avrupa ve Asya yüzde 80'i karayolu taşımacıülkeleri demiryolu lığı ile yapılırken, bu ülkede yolcu taşımacılığının yüzde 40 teknolojisinde dev gibi önemli birbölümü demiryolu ile gerçekleştiriliyor. adımlarla ilerliyor. Türkiye ise yolcu taşımacıBizse köhne lığında, pek çok alanda ömek aldığı Amerika'yı bile geride trenlerimizle hâlâ bırakmış durumda. Yerli araba montaj sanayiini özendirmek 35 saat yolculuk ithal araba piyasasını kızıştıryapıyoruz. mak, yabancı araba yatınmcı larına kucak açmak uğruna bugün ülkemizde yolcutaşımacılığınınyüzde95'i karayolu ile gerçekleşiyor. Bu hesaba göre sadece yüzde beşlik minik bir dilim demiryolu ve deniz ulaşımınalütfedilmiş. Japonya'daşehirlerarası demiryolu ulaşımı da son derece yoğun ve sık. Her ne kadar Türk okuru, Japonya'daki kentleri tanımıyorsa da, tren yoğunluğunu örnek vermek açısından ilctmcktc yarar var: örneğin ülkenin iki büyük kenti Tokaido vc Sanyo demiryolu hattında günde 400, TohokuYamagata hattında 159 sefer yapılıyor. Bunakarşılık, Cumhuriyet gazetesinde epey süre çıkan Ankarakaynaklı minik bir haberdenöğrendiğimize göre, Devlct Demiryollan'nda, doluluk oranı ancak yüzde 3.8 olan çeşitli hatlardaki 28 adet ekspres scferden kaldınlmış. Japonlar demiryolu teknolojisindcki araştırmageliştirmeçalışmalannıaralıksızsürdürüyorlar. tkinci Dünya Savaşf ndan sonra 1949'da bir kamu işletmesi olarak kurulan Japon Ulusal Demiryolları'nın (JNR) 1970'liyıllarakadarülkeninhızlıckonomik kalkınması sürecine büyük katkısı oldu. Mermi tren, Shinkansen'i geliştirmesi de (1964) bu döneme rastlar. Ancak, ulaşımın yoğunlukla hava ve kara taşımacılığına yönelmcsitehlikesibaşgösterince, JNR 1989 yılında özelleştirildi ve altı bölgesel yolcu şirketinedevredildı. Şimdilerdc Japon Demiryolu (JR) şirketlerine ek olarak 150 kadar daözel demiryolu şirketi bölgesel ulaşıma