Katalog

Fotoğrafçılann yılda 1500 dolar kazandığı yıllarda o 35 bin dolar istemiş ve almıştı. Uzun yıllar ünlülerin resmini çekti. Ekonomik bunalımın ardından ünsüzleri tercih etti. Tecimsel sanatın doruğundan toplumsal yarar için sanata yöneldi Edward Steichen. Makinesini sanat, savaş ve bilim için kullandı. Fotoğraf ve insan yüzü | otoğraf tarihinin cn büyük portre sanatçılanndan bıri sayilan Edvvard Steichen (d 1879), fotoğrafçılığa daha ilkgençliğinde başlamasına rşın asıl üniine vc yctkinliğinc Birinci Saş'tan sonra ulas.tı. Yü/y ıl baijindan beri Pa.'te yaşıyordu. Auguste Rodın'ın, Picas'nun, Malisse ve Cezanne'ın yakın dosydu.Çcktiğiportrelerleonları ABD'depoılcrlcştırenkısıolmus.,sava!>tamüttefikler ın fotoğrafçi olarak çalışmıştı. 1923'te44yaşındaydı. llk karısıjki kızın aııncsi Clara Smith'dcn boşanmış.tı. Ren yapiyor, fotoğraf çekiyor, peyzaj mimar*ı yapıyordu. Paris'le çıraklık döncmini taamladığınakararverıpNcw York'adönek istediğinde borç ıçındeydi, ıkı kı/ınm ;ilimiiçin varlıklıdostlarındanyardımalı>rdu. Dostu ve cniştcsi, şair Carl Sandburg'a ayatıni ka/anması' gerektigini süylcmişti. )toğrafa yoğıınlaş.malıydı vc Ncw York,saışsonrası Paris'indendahaçok olanak sağyabilirdiona. New York'a vardıgında ş ık ve el ilist dergi Vanity Fair'inbirsayısıgeçtieline. Dcrgide 'On Amcrikalı Portre Ustası' başlıkh birmakalevardı. DergınıneditörüF. Crovvninshield, fotoğrafın bır Amcnkan sanatı olduğunu söylüyorve"New York'tamcslcklcriniasla tccirmel bir i:, olarak görmeyen, bir sanat yaptıklarının bilineinde on usta var" diyordu.SayfalardaSteiehen'inbirotoportresine deyer verılmışti vcaltinda 'rakipsiz bir usta, yaşayan portre fbtoğrafçilarının en büyüğü' yazıyordu. Crovvninshield bu övgüden sonra eklcmİ!>ti:"Neyazıkkİ!jimdilerdepaleti, objcktıfc tercih etti..." Steichen, fotoğrafı terk etmcdiğini söylemekveteşekkürctmekiçinCrovvninshield'a gitti. Editör onu Vanity Kair ve Vogue dergilcrinın sahıbı ve yay ımcısı Conde Nast ile bir öğlc yemeğınde bııluijturdu. Conde Nast, St. Louis'te yoksul bir çocukluktan sonra 19()6'da Vogue, 1913 'te Vanity Hairdergilerini alnıı^ ve Conde Nast Yayımcılık'ı kısa /amandakârlıbirimparatorluğadönüştürmeyıbılmiijtı. Nast ve Crovvninshield, Steichen'indcaklında olmayan bir bıçimdc ona Conde Carl Sandburn, 1934. Nast'ınbaşfbtoğrafçısı olarak üjöncrdiler. Steichen şık,varsıl, sofistikeveünlü kişjlıkler için çıkanvconlardansözeden Vanity I*'air'cportrelerçekecek veeğeristerse, Vogue içinmoda fotoğrafları da üretecekti. Steichen 1911 *de Paris'te Art et Dccoration dcrgisi için 'belki de ilk ciddi moda fotoğrafları' çekmişolduğunuanımsataraköneriyikabul etti. Birkaç gün sonra ücret için toplandıklannda Steichen, Conde Nast'ı da irkiltcn bir tutar söyledi;yıldaotuzbc!j bin dolar! O yıllarda Amerika'da ortalama yıllık ücret, bin beş yüz doların altındaydi. Conde Nast hiçbir fotoğrafçıya bu kadar meblağ ödemediğini söyleyince, Steichen kcndisini 'yaşayan cn büyük portre fotoğrafçısı' olarak kendilerinin lanse ettiğini söylcdi ve ıstediği ücret kabuledildi. Steichen on beş y 1 sürecek bir üretim sü1 recine büyük bir çalışma arzusu ile girdi. Sandburg'un sonradan yazdığı gibi 'Fantastik bıraktörlcr, şarkıcılar, yazarlar, oyun yazarlan,dansçılar,vodvilsanatçılan,şampiyonlar.yaratıcısanatçılarresmigeçidi'yaratacaktı yıllarla. Geniş ve seçkin bir izlcyici kitlcsine ulaştı. Clara 'dan ve resimden uzak, tüm enerjisini işinc akıttı. New York'taki yeni yaşamına ayak attığı gündenberidetutkulubirgönül ilişkisi içindeydi. Tıyatro oyuncusu I )ana Desboro Glover'labirlikteydi. 1923'tekendi aralarında birtörenleevlenmişlerdi.Pırıltılıbırkentte vcpırıltılıbironyılda, pırıltılıbirbîrliktelikti onlannki. Dana onun fotoğraf tutkusunu özümsüyor, Steichen karısının tiyatro kariyerinden gurur duyuyordu. Birbirlerinin özel ilgialanlarınıpaylaşıyorlardı. Kitaplar, müzik.çiçeklerveortakbirkötüalışkanlık: ucu ucuna eklenen sigaralar... Fakat o dönemde, yirmilerin Aınerikası'nda, cazibelı birtiyatrooyuncusu ve yakışıklı bir fotoğrafçı içinsigara.gardrobuncnönemli parçalanndanbiriydi. Steichen fotoğraf makinesini sanat için, savaş için, bilim için kullanmıştı Şımdı moda, ünlülerin portreleri ve reklam için kullanıyordu. Objcktifini arlanmaz utanmaz bir bıçimdc tecimselleştinnişti. Ünlü insanlar Steichen tarafından görüntülenebilmek için birbirlcrini çığniyordu. Bir portre çekimi için 1000 dolar fiyat koyarak talebi azaltacağını umdu. Oysa Ncw York'un ogünlerindeeğilimlcrtamtersineydi; fiyat arttıkçatalepdcartmıştı.On beş yılda ünlü yadaünlüolmayolundakihcrkcsinalışılınadık portrelerini yakalayacaktı. Uollyvvood kişiliklerinin kamuoyuna yansıttıklan yü/ün altındaki özü yakalamayı başarıyor, tiyatro ve sinemanın yanılsamalannın dışındakı gerçeği saptıyordu: John Barrymore, Lillian Gish,CharlieChaplin,GloriaSwanson,GretaGarbo, Merlene Dictrich, Mary Pickford, Martha Graham, Kathanne llepburn, Paul Robeson, Joan Crawford, Fred Astairc, FredericMarsh,W.C.Fields,George(îershwın, Eugcnc O'Neill, Nocl Covvard ve daha onlarca ünlü, Nevv York'taki stüdyosunda ya da I lollyvvood setlerinde Steichen' in objektif ininkarşısınageçmışlcrdi. Steichen ve o günlerde The Chicago Daily News'da film clcşlirmenliği yapan Carl Sandburg sincma y ıldızlarına küçük çocuklargibihayrandılar. CharlicChaplin'eözellikletutkundıılar Altına I lücum'udcfalarca görmüşlerdi. Chaplin'ı 'gerçek birbağımsız sanatçı'olarak selamlıyorlardı.Chaplin bir keresindesadeceyirmidakikalıkbirrandevuyla Nevv York stüdyosunagelnıİ!} vc iki sanatçı çekımdcn sonra ertesi gün sabahın ilk ışıklarınadekstüdyodasöylcşmi»ilcrdı. Vogue için çcktiği moda fotoğraflarında da Steichen, içinde taşıdığı zarif bır stı I duygusunu katarak, Amerikan kamuoyuna Uğultulu Yirmili Yıllarolarak adlandırılan o dönemin inandırıcı, kapsamlı, kcsınkcs**