Katalog

15 AĞUSTOS 1999. SAYI 699 evindeki siyasi mahkumlar genelgenin iptali, itirafçılaştırma dayatmalarına ve sürgünlere son verilmesi ve başta Eskişehir olmak üzere "tabutluk" olarak adlandınlan cezacvlerinin kapatılması isteğiyle 20 Mayıs'ta süresizaçlıkgrevinebaşladılar. Isteklerinden biri de yakınlannayönelik saldırılara son verilmesi ilesavunma haklannınve tedavilerinin önündeki engellerin kaldınlmasıydı. Otuz altı ilde, kırk cezaevinde, yaklaşık iki bin tutuklu ve hükümlü açlık grevine katıldı... Kırbaç: EsklşehlrCezaevl Tiirk Tabibleri Birliği 11 Haziran'da bilimle etiği bir arada harmanladığı aeıklamaylaçıktı kamuoyununkarşısına: "Açlık grevlerinintoplumsal sorun haline geldiği görülmektedir. Adalet Bakanı Mehmet Ağar'ın uygulamalarının iptal edilmesi, açlık grevi ile sağlığı bozulan msanların ölümlcrindenbizzatkendisininsorumluolacağının vurgulanması genel yönetim kurulu toplantısındakararlaştınlmıştır." Ağar'ısuçlayanaçıklamalarbirbiriniizledi. Bu arada hükümetdeğişti veyenibakan Şevkct Kazan "6 Mayıs Gcnelgcsi"nin iptal edildiğinibildirdi.birdeyenibirgenelgehazırlandığını... Tutuklu ve hükümlülere göre bugenelgeKazan'ın"politikhile"siydi. Eskişehir Cezaevi kapatılmamıştı. Açlık grevi bukezölümorucunadönüijtü. Bu iki yüz on yedi kişinin, kendilerini bekleyenölümeyüriiyüşüydü. Belirtilerbaşladı, İcusmalar, duyularda azalma, ses, koku ve ışıktan aşırı rahatsız olma, görmede azalnıa vcbedcnlerdeşiddetliağn vekasılmalar... Öl üm orucuna rağmen içerde operasyonlar, dışarda kapı önlerindc içcrden gclccck ölüm haberini bekleyen ailelerlccezaevleri, kamuoyunun vicdanını zorladı. Ölümlere sessiz tanık olmanın utancı, her kim olursa olsuninsancayaşamahakkınasahipolmalı talebiyle örtüldü. Ancak Bakan Kazan iktidarın, yani otoritenin gücünü göstermektc kararlıydı: "Eylemler sürerse, genelgeler ve yönetmeliklerdışındabucezaevlerindekalanlara fazladan tanınan haklan gcri alınz. Kendilerinetanınan haklan kaybetmck istemiyorlarsa eylemlerine son vcrsinler." Kazan, bununla da kalmadı, ölüm orucundaki tutuklu ve hükümlüleri baskı altında bu eylemckalkışmaklave"huzurubozmak"la suçladı. Bakan, Eskişehir Özel Tip Cezaevi 'ni kapatmamakta, yani elindeki kırbacı bırakmamakta kararlıydı. Ilk ölüm haberi 21 Temmuz günü geldi. ÜmraniyeCezaevi'ndekalan Aygün Uğur, ölüm orucunun 63. gününde yaşamını yitirdi, iki gün sonra yani eylemin 65. gününde Bayrampaşa Cezaevi'nden Altan Berdan Kerimgiller, 66. günde yine aynı cezaevinden llginç özkeskin, 67. günde Ankara Merkez Cezaevi'nden Hüseyin Dcmircioğlu, BursaÖzel Tip Cezaevi'nden Ali Ayata, AydınETipi Cezaevi'nden MüjdatYanatöldü. 68. gün BayrampaşaCezaevi'ndcTahsin Yılmaz, kendilerini ziyaret eden ve sağlık kontrolleriniyapanTabiplcrOdasrndanon sckizdoktorungözleriönündeyitirdi yaşamını. Bu doktorlardan biri F.mel Gökmen'di: "Vücutlanndaağıryıkımlarolaninsanlar göreceğimizi düşünüyordıık. Gerçekten gördük,yıkımçokağırdı. Vcbiribiziçerdeyken yaşamını kaybelti. Çok etkilenmiştik çünkü hâlâ umut yoktu. Cezaevi savcısının odasındaki tclcvizyonda Adalet Bakanı'nın konuşmasınıdinledik,'Eylemcileryiyorlar, besleniyorlar' diyordu. Onca insan ölmüştü vehâlâspekülasyonyapılıyordu..." Altmışaltınei günde 52 lutuklu vehükümlününkatılimiylaftlümorııcuyapanlarınsayısı 26ü'ı aştı. Tahsin Yılmaz'laaynı gün Canakkale E Tipi Cezaevi'nde Ayşe l d i l « " 13 yurtdışında yaşıyor, ama o gitmemekte kararlı olduğunu söylüyor. Neden? Ben de yurtdışında yaşıyordum, ama bu ülkeye gelmeyi tercih ettim. Gitmeyeceğim. Delil lldan hâlâ konuşmuyor... ölüm orucunda ölüm haberi ilk gelecekler arasında geçmiş Delil'in ismi. Tahsin Yılmaz'ın öldüğü gün annesi bütün tanıdıklarına yalvarmış: Gizlemeyin, biliyorum öldü. Delil şimdi bana gelecek, onu onların elınden alıp evime götürecegim... Delil lldan Bingöllü. Ailesi on yıl önce Istanbul'a gelmiş ve Tuzla'ya yerleşmiş. Delil, beş kardeşin dördüncüsü. Baba lldan işçi. Delil haftada iki kez tedaviye gidiyor. Tek başına yürüyemediği için taksiye binmek zorunda, bunun karşılığı aylık iki yüz milyon lira. Ailenin geliri bu rakamı karşılamıyor. Delil'le Cafer'in her gün kullandıkları bir ilacın kutusu ise yirmi milyon lira. Bir gününü nasıl geçiriyorsun Delil? Hiç, sabah kalkıyorum, kahvaltı ediyorum, televizyon seyrediyorum... Delil tahliye edileli dört ay oldu ve sekiz ay sonra cezaevine dönecek çünkü bir yıl için salıverildi. Delil henüz yirmi beş yaşında. Annesi anlatıyor: "Oğlum tutuklanmadan zararsız bir insandı, bir hayvana bile zarar veremeyecek bir çocuktu. Oyle hareketli, neşeli bir çocuktu. Gözaltında ağır işkence gördü. Hücreye koymaya çalıştılar, açlık grevi yaptı ve ondan sonra degişti. Şimdi karşımda ne çocukluğundaki, ne de ilk gençliğindeki Delil var..." Delil içmemesi gerek ama çok sigara içiyor ve en çok çayı seviyor. öfkeli misin Delil? ' Delil ve Cafer. Onlar için yann yok...^ Fotoğraf çektirirken birbirlerine tutunuyorlar. Bedenlerinin titremesi dinmiyor. Konuşuyoruz ve kimse gelecekten söz etmiyor... Cafer Gürbüz yürümekte zorlanıyor, kolay anlaşılmasa da konuşmaya çalışıyor: "Doksan beşi doksan altıya bağlayan gece gözaltına alındım. Arkadaşla pastanede oturuyordum, oradan aldılar. On dört gün gözaltında kaldım, tutuklandım. 69 gün süresız açlık grevindeydim." Oysa o altmış dokuz günü anımsamıyor, neler yaptıklarını, neler konuştuklannı... Hatırladığı geçirdiği kalp krizi, dışanya sızan "öldü" haberi ve yakınlarının gerçegi öğrenince acıdan buruk gülüşe dönen yüzü... "Size" diyor "Bu konuda okuduklanmdan bir şeyler anlatabilirim." Kitap okuyabiliyor musun? Her gün kırk, belki daha fazla sayfa kitap okuyorum ama... Ama... Hemen unutuyorum, hiçbir şey kalmıyor aklımda. Şimdi sizinle konuşuyorum ya, birkaç saat sonra onu da unutacağım, biliyorum. Cafer Gürbüz otuz üç yaşında. Cezaevine alınmadan önce ayakkabı fabrikasında çalışıyonmuş. Tahliye edileli beş ay olmuş. önceleri ablasının yanında kalmış, Eskişehir'de. Çalışması, bedenini hareket ettirmesi gerekirken ablası korumuş, kollamış kardeşini. Bu yüzden arkadaşlan sahiplenmiş, şimdi bulaşık bile yıkıyor... Bedenini bu kadar da olsa kullanabiliyorsa (ayakta dayanaksız duramıyor, yalnız başına yürüyemiyor henüz) bunu cezaevi arkadaşı Refik'e borçlu. Aynı sorunlarla boğuşsa da Refik hep yürümeye yöneltmiş Cafer"i, yürüme korkusunu yenmesi için itmiş, görüşlere çıkmaya zorlamış. Sonunda görüş kabini sorumlusu bile olmuş Cafer... Ailesi Cafer Gürbüz, okudufcunu anımsamıyor. Delil lldan, konuşmuyor... Ölüm orucunda yaşamını yitiren Ali Ayata 'nın yakınları cenaze töreninde...