Katalog

CUMHURÎYET DERGİ P+ hat bırakmayacağıni anlamıştır. Ycmek masasındu, karısmm kendisini öldürmek istediğini sezer ve sanki kadını buna kışkırtmak istergibi konuşarak intiharcdercesinc bıçağm üzerine abanır. Değişik yorumlara açık olan Vcrloc, Hitchcock'un yarattığı en karmaşık vetrajik karakterlerden biridir. Sylvia'nın küçük erkek kardeşi Stevc'in (Desmond Tester) felakellc noktalanan Londragezisininanlatıldığıbölümfilminen önemlısahnelerinden. Verloc,kentinenis.lek meydanı Piccadilly'c bomba koymaklagörevlendirilmiştir. Bonıbayı film kutusunun içine yerleştirip, meydandaki bir adrcsc bırakmasıiçinçocuğaverir. Stcve, bomba tas,ıdığınıbilmcden,heyecanlıbirşehirgezisıne başlar. lnsan kaynayan caddeler, türlü numaralarlamüşteribulmayaçalışangezginsatıcılar, kraliyct ailesinin geçit töreni vb. küçük Steve'i hem şaşırtır, hem dc zaman harcamasina neden ol ur. Sonunda bir tramvaya kapağı atar, ama bombanın patlama anı gitgide yaklasmaktadır. Hitchcock, çocuğuntaşıdığı paketi vc meydan, kulc vb. saatlerini bclli aralıklarlagöstcrerck,gerilimiyükseltir. on (Janet Leigh) otomobiliyle ^ehir dışına doğru, fclaketlesonuçlanacak biryolculuğa çıkar. Ona ne olduğunu öğrenmek için ızini takipedendedektifArbogastda(MartinBalsam) aynı korkunç sonla karşılaşır. "Sapık" gibi birçok ctkilcyici sahne içeren "Kuslar" (1963) klasiğinde dc, kadın kahramanMclannic(Tippi Hedrcn),şehırdışındakibırkoyaotomobiliyleyolculuğaçıkar. Kadın, buradaki küçük balıkçı köyüne, şehirde kendisini kızdıran avukat Mitch'dcn (Rod Taylor) sözde intikam almak için gclmi^tir. Yolculuğa sandalladevameder. (Hitchcock, Melannie'nin Mitch'in evine yaklaşmasını ve uzaklaşmasını, ileriye ve geriye nefes kesici kamera kaydırmalarıylaverir). "Hırsız Kız" (Marnie, 1964) filminde isc Tippi Hedren bu kez, kentten kente gezen bir kleptomanrolündcdir. (,'alarvchcrscferinde başka bir kente gidcrck, başka bir adla işe girer. Eski işverenlerinden biri, Mar Rutland (Sean Connery) kadının izini siirerek, pc^isırayolculukeder. "Esrar Perdesi" (Torn C'urtain, 1966), ABD'libilimadamıMıchael Armstrong(PaulNewman)nİ!}anhsıSarah'ın tehlikeli yolculuklarını anlatanbirfilm. Nişanlısı Sarah da(JulieChristie)onu izler. Prof. Armstrong, önemli birbilimselformülücldcetmek için, Isveç'ten Demokratik AlmanyaCumhuriyeti'ninbaşkentiDoğuBerlin'e.oradandaLeipzig'egeçer. Burada.Batıyanlısıbircasusluk örgütüy le bağlantı kurmak için gittiği kırsal bölgede, sinema tarihinin cn ürpertici cinayctlerindcn biri isjenecektir: Ona csjlik eden güvenlik görevlisı nıyetini anladığı için, Armstrong adamı öldürmek zorıındakalır. Yine bu filnıde, Batı'ya adam kaçırmak için kullanılan otobüslc yapılan heyecanlı yolculuk da, konumuz açısından önemli. Dikkatli I litchcock severler, bu sahnelerle, "Sabotaj" (1936) filminde küçük Steve'in (Desmond Tester) Londra'da yaptığı trafik tram vay yolculuğu arasındaki koşutluğu kabul edecektir. "Esrar Perdesi" filmindeki yolculuklannsonuncusu,birkostümsandığının içinde, gemiyleyapılır. Hitchcock'unzayıffilmlerinden"Topaz" (1969), bir ajanın Avrupa'dan Orta Amerika'ya yaptığı heyecan verici yolculuklaradayanır. Baş başa yenilen yemek, buradada kadınla erkeğin yakınlaşması ve gcçmışin, bugünün ve amaçların açıklanması için bir araç olarak kullanılmıştır. (iizli Tefkilal, Cary drant, Eva Marie Saint, 1959, AHIX Arka Pencere Kn tanınmış H itchcock klasiklerindcn "Arka Pencere"de (Rear Window, 1954) James Stewart'ıncanlandırdığıfotomuhabiri JefT, bir bacağı kınk olduğu için bir yere gidemez, ama oturdıığu yerden, birçok insanın yolculuklarını izler. Cinayet ışlediğinden kuşkulandığı seyyar satıcı Thonvald (Raymond Burr) clinde çantasıylabir ycrlcrc gidip gelir. Jcff'i cvlcnmcye razı etmck için çabalayan Lisa (Gracc Kelly), Thonvald'ın dairesine tehlikelibirziyarettebulunur. BuaradaThorwald da valizlerini toplamış, temelli olarak gitmek üzcre yolculuğa hazırlanmıştır. Jeff'in tekcrlekli iskemlesindcn izlediği yolculuklardan birinde, karşı apartmandaoturan bayan Yalnızkalp (Judith Evelyn), nihayet bir erkekarkadaşbulmaumuduyla.yakınlardaki birkafeycgider. Bu kısayolculuk hayal kınklığı ilesonuçlanacaktır. Bufilmde.JefFveLisa'nınbirlikteyediği akşam yenıeği, zarifjestlcr ve ince, esprili diyaloglarlagelişenbiraşkoyununadönüşür. Lisa'nin güzelliği, yakınlığı ve evlenme ısrarı, hemşiresi ve patronu dışında kimsenin arayıp sormadığı Jeff'in (belki de senaryo yazarının)gördüğübirrüyagibidir... "KelepçeliAşık"(ToCatchaThief, 1955) f i Iminde Frances (Grace Kelly) ve John Robie'nin (Cary Grant) otomobillepikniğegittikleri sahne: Şahanc bir Niş kenti manzarası sunan bir tepenin üstünde, John Robie ve Frances biraylakızarmıştavukbutuyerken, diyaloglarla birlikte ilişkileri derınleşiı ve pikniköpüşmeylenoktalanır. Buöyküdede birçok gelişme yemek masasında yaşanır. Örneğin, Robie evinde,sigortagörevlisiyle yediğiyemcktegeçmişini.dünyagörüşünü, kişiliğinianlatırvetemizeçıkmakiçinhazırladığıpianıaçıklar. Dahasonraplangereği, Robie, Frances ve annesiyle, lüks bir otelin lokantasındatanışır. "Vertigo"da da, John Ferguson (James Stewart), Madelcinc'i (Kim Novak) ilk kez lokantadagörür. Hitchcock, buetkileyicikarşılaşmayı, sinema tarihinın en güzel kamera çevrinmelerindenbiriyleaktarır. Adam.dahasonraaynı lokantaya giderek kadını ilk kez gördüğü o anı yeniden yaşamak isteyecektir. Okarsılaşmanınardmdan, Ferguson, kadını otomobilleş,ehir içinde günlercetakipetmİ!>, tanıştıktansonra,devsckoyaağaçlarınınbulunduğu doğal parka götürmüstü. Bu kır gezisi dcöpiişıneyle noktalanmıştı. Hitchcock'un filmlerindeki yemekseks bağlantısına,bufilmdc,eğlendirici veerotik birörnek var. Ferguson, nehre atlayarak intilıara kalkısan kadını sudan çıkarıp, evine gelirir. Bunu izleyen sahnede, kadın baygın bir Vertigo, James Stewart, Kim Novak, 1958, ABD. şekilde,adamınyatağınauzanmıs,tırveüzerinde bir robdöşambır vardır. Ferguson'un robdöşambırı... Madeleine uyanınca, adam çay ikram etmek için mutfağa yönelir. Orada, kadının ipc asılmış iç çamaşırları görülür. Ferguson, kadını evine getirmiş, soymuş vc ıslak çamaşırlannı kurutmak için mutfağa asmıştır... "39 Basamak"ta (The 39 Steps, 1934) Richard Hannay'ın (Robert Donat), Londra'dan Ingiltere'niniçlerine, Iskoçya'yakadarbazen trenle, otomobille bazen de yaya olarak yaptığıuzun yolculuğa değinmiştik.Kırlar, çittlik evleri, hanlar... Tüm şiirselliklerine rağmen.tehlikelerledoludur. lnsan, ormanda huzur içinde yürürken, bir cesede takılıp yerc kapaklanabilir. (Trouble with Harry, 1955), açık havada ansızın biruçağı (Gizli Teşkilat, 1959)veyakuşlann (Kuşlar, 1963) saldırısına uğrayabilir. "Sapık" (Psycho, 1960) filminde, evlenmek için işycrinin parasını çalangenç Mari Otomobll uçar gider... "CJizlıTe!>kilat"ta,zorlaiçkiiçirilenCary Grant' ın ayakta duracak halı yokken otomobil kullandığı sahneyi kim unutabilir? Otomobil ve insanın bu acay ip ilişkisine, Hitchcock oldukça alaycı bir açıdan bakar, 1955 yapımı"Kclepçeli Aşık"(ToCatchaThicO filminde Frances ((iracc Kelly), yanında Robie (Cary Grant) olduğu halde, sakin bir şekildeotomobilinikullamrken,peş.lerinedüşcn bir başka otomobilden kurtulmak için, birden hızlanır. Kadın, virajları korkunç bir süratlealırken, yanında oturan Robie dehşetten ne yapacağını bilemez ve dizlerini tutup, arkayayaslanır... "Kuşlar"da(l963),direksiyondayinebir kadın vardır: Melannıc(Tippi Hedren), kcndisiyle alay edip küçük düşüren Mitch Brenner'e (Rod Taylor) haddini bildirmek niyetindcdir. Adamınkızkardeijinehediye etmek istediğibirçiflmuhabbetkusuylabirlikteyola çıkar. Kadın, öfkcsini otomobilden çıkanrcasına gaza basar ve tekerlcklcri gıcırdatırken,hervirajdönüşündekuşlarbiroyana,bir buyanaeğilir... Hitchcock otomobil vcinsan ilişkisinincn komıkvcgerılimliörneğiniısc"AileMezarlığı" (Family Plot, 1975) filminde sundu. Maloney (Ed Lauter), bilmcden çok tehlikeli işlere el atan Lumlcy'i (Bruce Dern) vcor FESTİVALDE. Istanbul Film Festival! bu yıl "Anısına" bölümünü doğumunun 100. yılı nedeniyle Alfred Hitchcock'a ayırdı. • Kiracı(1926) • 39Basamak(1935) • Kaybolan Kadın (1938) • Rebecca(1940) • Yabancı Muhabir (1940) • Şüphe(1941 • Sabotör(1942) • Şüphenin Gölgesı (1943) • Yaşamak Istiyoruz (1944) • Aşktan da Üstün (1946) • ölümKararı(1948) • Sahne Korkusu (1950) • Itiraf Ediyorum (1953) • Tehlikeli Adam (1956 • Lekeli Adam (1956) • Hırsız Kız (1964) • Şantaj(1929, özel gösterim) Alfred Hitchcock (13 Ağustos I9H8 28 Nisan 1980)