Katalog

18NISAN 1999. SAYI 682 lulukduygusu vc kötü kişilerin simgelediği otoritenin eşlik ettiği görülüyor. Kişi (genelükle bir erkek), yolculuk vc kadın gibi hcyecanlardansonrasuçlulukduyuyorveotorite (ana baba, polis, yabancı bin vb) tarafından cezalandırılma endışesıne kapılıyor ya da başka bıri sanıldığı için polis vcya kötü adamların takibinc uğruyor. Nedcn başka bıri? Yani, neden kimlik bunalimı? Herhalde suçlulukduygusunakarşıışletilensavunma mckanizmasinın (yaptığını inkâretme vcya bastirma) bır sonucu olsa gcrck. Kadınlar: Hitchcock' un cn güçlü özlemlerinden biri. Birkaç istısna dışında, tüm filmlcrindeolaylarkadınlannçevresindegelişir. Entnkalar ışin bahanesi olur. Ingiltere'de çektiği filmlerin hemen hepsindc kadınlar erkekleresoğukdavranırvehuysuzluk ederler, ABD dönemi fılmlerinde kadtnlar erkekleri evlenmeye ikna etmek için uğraşır... Bu saptamalardan sonra, bırer motife dönüşençocuklukvegençliközlemlerini, fılmlerinde ızlemeye başlayabiliriz... Kolay anımsanmasıiçin,TV'lerinsonyıllardasıkçagösterdiğı filmleri seçtim. 18. Uluslararası İstanbul Fllm Festivall'nde Hitchcock'un anısına tam 17 fllm gösterllecek. Büyük sinema adamı kendi yaşantılannı öpüşmelerleverilir. Hitchcock, 1959 tarihli "Gızlı Teşkilaf'ta isebütün o sevdiği motiflerin en cğlcndirici ve özgün çeşitlemelerini sergiler. Eve (Eva Marie Sanit), işlemediği bircinayetlesuçlananRoger'ı(CaryGrant) trende kendi kompartımanında saklarken, ilışkileriuzunbıröpüşmeveünlütünelegirme ımgesiyle aktanlır. DERGIDEN Merhaba, Bu Pazar sandık başındayız. Yarın kimileri gönüllerindeki Türkiye ile uyanacak. Kimileri de yeni bir seçime kadaryine parlamentoya küsecek. Okurlarımıza sevindirici bir sonuç diliyoruz. Kitapçılara bu hafta ulaşacak belgesel bir kitaptan söz etmek istiyoruz. Zaman zaman dergimizde deyazılarım okuduğunuz Nadire Mater, biryıldır Doğu ve Güneydoğu 'da askerliğini yapmış gençlerle röportajlar yapıyordu. 0nun izlenimlerini dinlerken çaresizliğimiz öjkemizle yarışıyordu. Nadire, sonunda çalışmasını sizlerle paylaşmak üzere kâğıda döktü. "Mehmedin Kitabı" son 15 yılda gençliğinin bir dönemini savaşta yaşayanlann belgeseli oldu. Günlükyaşamımız içinde Doğu ve Güneydoğu 'ya askerlik hizmeti yapmaya gidenleri ancak kalabalık cenazelerle, annelerin tabut başındaki çığhklanyla hattrladık. Ya da kendi çocuğumuzun askerlik yaşı gelip de kura çekeceği günlerde.^. Nadire Mater de bir anne ama, kişisel olarak askerlik kurası ile ilgili bir anne değil. Çünkü onun 20 yaşındaki çocuğu erkek değil, kız. Mesleği nedeniyle konuştuğu bir genç yöneltmis onu genç askerlerin dünyasına. Bir de içinde yaşadığı gerçekler... Gençlerin çoğu, anasına, karısına anlatmadığını anlatmıs ona. Bu gençlerin dünyasında zekâ ve yeteneğlnln aynasından yansıtarak blze Tehlikeli Yolculuklar... 1936yapımı"Sabotaj"da,düğümlerin çoğu yemek masalarında atılır ve çözülür. Londralı sinema işletmccisi Verloc (Oscar Homolka), aslında bir casusluk örgütünün üyesıdır. Polis Ted(John Loder),onuyakalayabilmek için sinemanın yakınlanndaki manavda çal ışmay a başlar. Bir süre sonra Ted ve Verloc'un karısı Sylvia (Sylvia Sidney) ile küçük erkek kardeşi arasında bir dostluk gclişir.Ted, kadını vckardeşini Londra'nınseçkin lokantalanndan birine biftek yemeye götürür. Burada Sylvia, Ted'in manav tezgâhtanolmadığınıanlar. Garsonlakonuşmalanndanjokantamndevamlımüşterilerindenolduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca, bu sahnede, Sylvia'nın küçük erkek kardeşi Steve'in coşkusu, küçük Hitchcock' un yemeğe götürülmediği o kötü anısını çağnştınyor. Yemekle ilgili ikinci önemli sahne, filmin sonlanndageliyoı. Verloc, trajediyle sonuçlananson terörgirişimindendolayı ailesinin dağıldığını.örgütündekendisiniaslara*" ölümsüz klaslkler armağan etmlşti. Onu taklld edllemez yapan da buydu. 100. doğunt yıldönümünde Alfred Hitchcock'tan üç çocukluk anısı ve fllmlerindeki izleri... başladı. örneğin "Genç ve Masum"da (Young and Innocent, 1937), Erica (Nova Pilbeam),yanlışlıklacinayetlesuçlananRobert'ı (Derrick de Marney) terkedilmiş birçiftlik evinde saklar ve yemek getirirken, aralanndaki yakınlaşma sadece ıma edilir ve daha çok romantizm ile gerilim üstünde durulur. Ama, 1954 yapımı "Arka Pencere"de kadın ve erkeğin yakınlaşması, başdöndürücü Yolculuk, yemek ve seks... "Şantaj"da Alice White (Any Ondra), sevgilisiyle lokantada buluşmak için dışan çıkıyor. Daha sonra tedbırsızlik edıp, pek tanımadiğı bır ressamın evine gidiyor ve tecavüzden kurtulmaya çalışırken, bıçakla adamı öldürüyor. Sonrası, şantaj ve şantajcımn yakalanması üzerine kurulu. Yemeğın burada iki önemlıişlevıvanBırıncısi, Alice, sevgilisiyle lokantaya gidiyor ve kötü niyetli ressamla tanışıyor. tkincisi, cinayetten sonra Alice evindeailesiylekahvaltıederken,bıçakkarşısında ve bıçak sözcüğünü herduyuşunda irkiliyor(ycmek masasında bıçak üstüne kurulu genlım daha sonra "Sabotaj"filmindedc görülecek). "39 Basamak" (The 39 Steps, 1934) filminde Kanadalı Richard Hannay'ın (Robert Donat), Londra'daeğlenmekiçingittiğimüzikholdekargaşaçıkar. Bir kadın, Hannay'a yaklaşır ve evine götürmesı için ısrar eder. Adam,kadınıkaldığıapartmanagötürürve tütsülenmiş balik ikram eder. Kadın, yemeğiniyerken, Hannay'abircasuslukörgütünün düzenlediğikomployuaçıklar. Adam,buhikâyeye pek inanmaz, ama sabah kadını bıçaklanmış olarak bulunca, katıl durumuna düşer vc suçsuzluğunu kamtlamak için, örgütün ızinı sürmeye başlar (yolculuğa çıkar). Kadın veerkeğin yemektebirarayagelmesı, "39 Basamak"ta iki kez daha tekrarlanıyor. Hannay, Iskoçyakırlanndaörgütün liderini ararken, birköylü çiftin yanına sığınmak zorunda kalir vc akşam yemeğınde ona bal ık (!) ikram edılir. Kocasındanhayligcnçolan kadın, yemeğiha/ırlarken, Hannay'abüyük kentyaşamınaduyduğuözlemıanlatir. Ayrıca, adamın cinayetten arandığını, yemek masası üstündekı gazeteden öğrenir(Bu ezik ve mutsuz kadın tipi, Hitchcock'un çoğu filmindegözlenenmotiflerdenbırbaşkasıdır). Filmdekiüçüncü yemek sahnesı, Hannay ile ona inanmayıp polıse ıhbar eden Pamela (MadeleıneCarroll)arasındageçiyor. Birbirlerınekelepçelihalde.düşmanajanlarından kaçarken, bir hana sığınırlar ve kaldıklan odada sandviç ycrlcr. (Kötü adamların, sonundascvgiliolacakçıftıbırbırınebağlaması,yanionlaniyiceyakınlaşınayazorlaması, serüvenfilmlerininvazgcçilmezklişelerındendir. Woody Allen'ın "Broadvvay Danny Rose" filmindc kötü adamlar bunu iyıce abartmış, kadın veerkeği (Allen ve Mia Farrovv'u) yüz yüze bağlayıp bir masaya yatırmışlardı...) Yemek ve seks bağlantısı, Hitchcock'un filmlerindcbaşlangiçta üstü kapalı olarak yer alırken, daha sonra açık biçımdc görülmeye Hırsız Kız, Tippi Hedren, Sean Connery, Diane Baker, 1964, ABD. gezinirken iki soru geliyor akla? Burası bizim ülkemiz mi? Öyleyse, biz bu gerçeğe bu kadar uzak yaşamayı nasıl becermişiz? Hem de 15 yıldır! "Mehmedin Kitabı "ndan yaptığımız alıntıları sabah erkenden, sandık başına gitmeden okumanız umuduyla... tpek Çahşlar CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSIBASIN VE YAYINCIUKA.Ş.BGENELYAYINYÖNETMENİ:ORHANERİNÇIGENELYAYINKOOF)DİNATÖRÜ: HİKMETÇETİNKAYA1YAZIİŞLERl MUDURU. İBRAHİM YILDIZ1SORUMLU MÜDÜR: FİKRETİLKİZ • YAYIN YONETMENl: İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNURÇOLAKI REKUM. MEDYA C KAPAK FOTOĞRAFLARI ERZADE ERTEM / LEVENT GÖKMEN KAPAK KOLAJI: BÜLENT ÖRKENSOY 39 Basamak, Rohert Donat, Madeleine Carroll, Lucie Mannheim, 1935, Ingiltere.