Katalog

C'UMHURİYRT DERGİ 0* psikiyatrikbulgular, eski ismiyle Victnam Scndromu bugünkü adıyla Post Travmatik Stress Sendromu bulguları gösterdiği.bununyanında falakanınfizikselbulgularına sahip olduğu tespit edildi. Sintigrafi deyaparak, falakanınbütün izleriniçokrahat bir şekilde göstcrebildik. Bu kişinin mahkemesinde, işkenceye maruz kaldığı kabul edildi. Bu arada, suçlandığı olaydan birbaşka kişinin sorumluolduğuortayaçıktı. Fakatkişi, işkence sırasında gözleri bağlı olduğu ve hâkim suçlulan tammasım şart koştuğu için mahkcmcyi Türkiye'de kaybetti. Altı ay kadar önce Avrupa Insan I lakları Mahkemesi'nde Türkiye aleyhindc açtığı dava kcndisi lchinc sunuçlandı. Bu gibi örncklerc bizim günlük pratiğimizde çok rastlıyoruz." tıyor: "Baki Krdoğan ile ilgili ilk olarak Aydın'da hazırlanan otopsi raporunda, işkence dışmda farklı birteşhis yapıldı. Bu rapora ıtirazolunca AdIiTıp5. Dairesi'ndetekrar değerlendirme yapıldı ve burada da açlık greviyle ilgili'akciğerödemi'gibibirteşhis konuldu, olayın işkenceyle ilgili olmadığı vurgulandı. Bunun üzerine avukatlar ıtıra7 ettiler ve adli tıbbın hazırladığı bu yorum raporu ile bizim raporumuz çcliştiği için konu, Adli Tıp Genel Kurulu'na gitti. Adli Tıp GenclKurulu'nda, kişinin işkencedenöldüğü tarzındaki raporumuz, çoğunlukoyuyla kabul edildi. Şu anda olay Yargıtay 'da. Sonucu biz de mcrak ediyoruz." duğunu, uluslararası normlarauymadığını, sondercccbasitbiradli tıp raponı olduğunu belirttik ve sonuç olarak 'bu bulgularla verilmiş raporgerçeği yansıtamaz. Dolayısıyla kişilere işkence yapılmadığı anlamına gelmez' diye biryorum raporvcrdik. OsıradaAİHM'nde mahkeme kaybedilmeküzereydi. Hazırladığımız rapor verildiğindc, mahkeme sırfbuna dayanarak, bu çclişki ortaya çıktığı için, biri Türkiye'den üçü yurtdışından dört kişilikbir rapor komisyonutayin ctti. Gcldiler muayenc cttiler ve bir rapor düzenlediler. Bu kişilere işkence yapılmış olabileceği yönünde kararverildiği için Sargın vc Yağcı, AlHM'nde davayı kazandılar. T.C. Hükümcti, kişilere tazminatödemek zorundakaldı." Türklye'ye özgü rapor Alternatif adli tıp raporları, yurtdışında "mahkemelerin başvurması" yoluylahazırlanabiliyor.Türkiye'ye özgü yanı ise, "mahkeme" değil kişinin başvurusunun esas alınması. tzmirli hekimlerin ilk hazırladığı Nihat Sargın vc Nabi Yağcı olayındaki alternatifadli tıp raporu, ilginç birörnek. Sargın vc Yağcı hakkında Ankara'da hazırlanan dört resmi adl i tıp raporu da "işkencenin olmadığı" yönünde. Konu, AtHM'ne iletildiğinde, mahkemebu dört raporu, ABD'dekibiradli tıp profesöriinc gönderiyor. Bu profesör, "Madem ki bu uzman kişiler işkcnce yapılmamıştır diyor, ohaldebubelgeler işkence yapılmadığınındeliliolarakkullanılabilir" biçiminde biryorum rapor veriyor. Sargın ve Yağcı'nın avukatlarının tzmir Tabip Odası 'na başvurusu üzerine, Prof.Dr. Lök ve arkadaşlarından oluşan komisyon, belgeler üzerindc bir değerlendirme yapıyor. Prof. l)r. I ,ök, bu olayı da şöyle anlatıyor: "Avukatlarındüşüncesişu; madem kibuladaki adli tıp raporları Amerika'ya gönderilip bir yorum raporu hazırlatılıyor biz de böyle bir şeyyapabiliriz.Onların başvurusu üzerine komisyonumuz bu raporlan incclcdi. Yıl, 1987 veya 88 olabilir. Biz incelemeden sonra, adli tıp raporlarının bilimselliktcn uzak olduğunu, mesela kişinin şikâyetlerinin bulunduğu yerdeki bilgilerin eksik ol Mahkemeler ve atternatif raporiar Bugünc kadar vakıfhckimleri tarafından hazırlanan toplam rapor sayısı 76. Bunlardan 15'i, işkcnce görcn kişi göriilmcdcn, yalnızca belgcler üzerinde yapılan değcrlendirmc sonucu hazırlanmış "yorum rapor"u. Mahkemedebunlann32'sigözönüne alınmış, savcının bu raporlara dayanarak açtığı dava sayısı isc 12. tşkenccgören vebu, alternatif raporla kanıtlanan 30 kişi, çcşitli nedenlcrle dava açmaktan kaçınmış. Prof.Dr. Lök, bu 30 kişinin, "tekrarpoliste işkence görmc ve günün birinde aynı acıyı yaşamakorkusu"yla dava açmaktan kaçırıdıklarınıbelirlemiş. Türkiye'de mahkeme tarafından kabul edilen ilk alternatif rapor, Prof.Lök'ün sö/ünü ettiği hastabakıcıyla ilgilı olanı. Ancak, İ7mirlihekinılcrinhazırladığı ilk alternatif rapor, Nihat Sargın vc Haydar Kııtlu (Nabi YağcO'yaait. Alternatif tıpraporlarının kaınuoyuna malolması ise Baki Erdoğan olayında gerçekleşti. Prof Lök, Baki Hrdoğan olaymda "yorum raponı" verdiklerini anımsatarak, "bizim hazırladığımızraporolmasaydı Baki Frdoğan olaymda kisilerin mahkumiyet alması mümkün değildi" diyor. Lök, bu konudaki gelişmclcri de şöyle anla Attematif tıp raporlan caydırıcı Insan Hakları Vakfı 1/mirTemsilciliği ile IzmirTabipOdasıhekimlerinin işkenceyi belirlemeyeyönelikçabaları ve hazırlanan raporlann mahkemeleree kabul edilmesi, işkencecilerüzerindedeetki yarattı. Prof.Dr Lök, îzmir'debucaydırıcılığısomut olarak gözlemlediklerini söylüyor. Sintigrafi ve biyopsi gibi ileri tetkiklerin uygulanmasına başlar başlamaz, işkencecilerin 'yöntem' değiştirdiklerinedikkatçekenLök,şubilgıleri verdi: "Belgeleri mahkemeye sunmaya başlayıncabirncvişaşkınlıkoldu. lzmirve lige bölgesi çcvresindeki emniyctlerde, davalardan sonra falaka,ağırdayakortadankalktı. Arkasından haya sıkma ve haya burma olayıylakarşılaştıkveonlar için dedinamik sintigrafi dediğimizyöntemigeliştirdik.Buda ilk bizim tarafımızdan geliştirilen bir yöntemdir ve hemen rapor vermeye başladık, 24 olgudaolayı tespitettik, 16'sındapozitifbulgu elde ettik ve hunlara dayalı raporiar vermeye başlayıncabusefer haya burma olayı dakalktı. Amatabii işkcnccci başka şekilde korunduğu için yöntem değişıklığinegidildi ve elektrik işkcncesini ön plana almaya başladılar. Mesela Manisa'da daha çok elektrik kullanıldı ve bol sulu bir ortamda elektriği kullanınca yüzcy dağılması meydanageldiği için clektriğe ait, ki biyopsi ile elektrik işkcncesini tespit ediyoruz, bulguları tespit zorlaştı. Ancak bu konuda da çahşmalarımız sürüyor vc başaracağımıza inanıyorum." İşkence eğer raporla saptanamıyorsa, kişiye ait belgeler, fotoğraf ve video görüntülerden yararlanılıyor. Bir yorum rapor hazırlanıyor. İstanbul protokolü tstanbul protokolü, aslında Izmirli hekimlerin yaptığı çalışmaların uluslararası düzcydc bir yankısı ve dcvamı. İşkence vc hatalı negatif adli raporlann dünyanın hcı yerinde varolduğu görüşünden yola çıkar uluslararası insan haklan kuruluşlan.Türki' ye'deki alternatiftıp raporlannı örnek alarak bir girişim başlattı. Tüm dünyada adli tıp raporlannın Türkiye'dcki alternatif tıp raporlan özelliklerini içerecekbıçımde hazırlanmasınıhedefleyenbuçalışmaçerçevesindı. Martayında tstanbul'dabirtoplantı gerçeklcştirilecek. Prof. Lök, işkenceyi kanıtlayar sintigrafi, biyopsi gibi yöntcmlcri ve psikiyatrik muayeneyi içerecek bu raporsisteminin resmi adli kurumlaraönerilcccğinibclirterek şöyle konuşuyor: "Bu toplantıya ülkemizden Insan Hakları Vakfı, Türk Tabiplcri Birliği, Adli Tıp Uzmanlan Dcrncği ve Baro bulunacak. Yurt dışından uluslararası birçok örgütün temsilcilcri toplantıya katılacak. Çıkan sonuçlar bit muayenc protokolü olarak bclirlcnccek. Bi1 protokol BM'yc götürülecck. Toplantıya katılacak uluslararası kuruluşlann içindc BM de var. Bu protokol BM tarafından kabul cdilince, üyebütünülkeleregönderile