Katalog

18 Çoğunun hayali uçaklarda hosteslik. Koşullan uymayınca otobüslerde çahşmaya başlıyorlar. Her gün saatler boyu 46 yolcuyla uğraşıyorlar. Anılan, fıkralardaki kadar renkli. Kolonyalı mendili ciklet diye çiğneyenler, poşet çaylan açıp bardağa dökenler... Kadın hostesler eşliğinde bir İstanbulAnkara yolculuğu..: : CUMHURİYET DERGİ yor, ama yolcu aldırmıyor. lkinci uyandan sonra"Seni Bolu'dan aranm, kapatmacebini" deyip isteksizce son veriyor konuşmasına. Saat 13.00'ü geçmek üzere. Yani artık yolculuk zamanı. Mesleğe hosteslikle başlay an Selma Sert de şimdi yönetici konumda. Ankara ve Bolu'daki şirket tesislerini denetlemek üzere bizimle birlikte. "Kadın hosteslerle çahşmaya başladığımızdayolcular'Başımıza taş yağacak, kadından muavin olur mu'diyordu. Halkımızınçalışankadınabakışı iyi değil zatcn. Hostes, yolcu, personel ve kaptan tarafından taciz ediliyor. Ayrıca, yapılan işin basit olduğunu düşünüyor ve değer vermiyorlar." Yolculann eğitimsizliği ve toplumsal yaşama ayak uyduramaması da başka bir sorun onlar için. Yaz aylannda ayakkabısınıçikaranyolcularlabaşedemiyorlarmış. Hostes Demet, biletleri kontrol etmeye baslıyor. İyi yolculuklardileğiylc bir sonraki yolculuğa geçiyor. Harem'den çıktıktan sonra hostesin anonsu başhyor. Bu anonsu, kaptan şofor ve yardımcısının tanıtımı izliyor. Ardından uyarılar: "Araç içerisinde ccp tclefonlannızı kapatmanızı önemlericaederiz." Sigara yasağını da duyurulunca ikrama geçiliyor. I lostes su şişesi ve plastik bardaklarla servise başhyor. Sert, "Bardağın peçeteyle tutulması ve bardağı yolcunun alması gerekir" diyor: "Suyu dökcrken bardak ister istcmez ıslanır, peçctcyle bu ıslaklığı alnıak gerekir." Hostes, servisi yaparken nasıl yürümesi gerektiğini bilmek zorundaymış. Ayaklarbiraz çapraz duracak ve düşmcmek için dizlerle ya da kalçay la koltuktan dcstek alınacak. Bunu da yolcuy u rahatsız etmeyen biçimdc, yani koltuğu elle tutmadan yapacak. Selma Sert su scrvisine ilişkin bir anısını anlatmadan dageçemiyor: "IstanbulAnkarayolundaydık.Taşralı, 13yaşlarındabirçocuk, beş dakika geçmeden ikaz lambasını yakıyorvehergidişimdesuistiyordu. Veriyordum tabii. Birkaç şişe suyu bitirdi ve önündeki bardak lar da dağ gibi oldu. Bardak 1 an almama da izin vermiyor, kalsın, vermem diyor. Tesisteyken merak cdip sordum. Biraz utanarak, bardaklan köy üne götürmek için topladığını söyledi. Otobüse dönünce bir kutu bardak hediye ettim. Sevinçten uçuyordu." lkinci kaptan Bekir Özturan, Selma Sert'inyanınageliyor. "Siirtliyim. Babadan hatta amcadan gelme bir meslek bizimki. Tekme tokatla, baba zoruyla ehliyet aldık, dayaklaşofÖrolduk.Sekizkardeşiz,beşimiz şofbr." lkinci kaptanın hemen önünde, 38 numaral ı koltukta oturan esmer, pala bı yıkl ı yolcu konuşmaya katıhyor. "Oğlum 15 gündürkayıp"diyorelindekibüyütülmüşvesikalıkfotoğrafı vepolistenaldığıdilekçeyigöstererek. Oda kaptan gibi Siirtli. Sıkıntılı görünüyor, uykusuzluktangözlerininaltıçökmüş Oğlu için polise başvurmuş, dilekçesi yirmi i 1 ve ilçeyc gönderilmiş ama sonuç alınamamış. Kaptanımızhemşerisinemoral veriyor. başvurabilcceği yerlcri söylüyor. "Kayıpyakınları için birdernck var. Hani şuotobüsleriolan. Başkanınmdaoğlukaybolmuş. lstersen ona bir başvur" diyor. .'\ Otobanda geçen yaşam YAZl VE FOTOĞRAFLAR: HALLK PAĞ ' irmiyaşındaymış.doğumsırasında ölmüş. Ailcsi almış memleketine götürüyor. Fotoğrafına baktım, tıpkı ben. Hiç tanımadığım haldc ben dc ağlamaya başladım." Altı yıllık otobüs hostesi, 23 yaşındaki Detnct yaşadığı bir olayı böyle anlatıyor. Onlar, egzuzlu, karanlık, uzun, zorlu yolların gülen gözleri, sorun gideren yumuşak scsli kadın hosteslcri... Kscnler Büyük Otogar'da, bir otobüs firmasının 13.00'tehareketedecekotobüsündeyiz. 093 kokart nunıaralı hostes Demet son kontrolleri yapiyor. "Bu işi sevmeyen yapamaz.46kişiyle uğraşıyorsunuz. Hcpsi aynkültürseviyesinde. Hcpsineistcdikleri tarzda davranmak zorundasınız. Köylüye köy lii, kcntliye kentli gibi" diyor. En çok zorlandığı nokta ilk kez kadın hostesle yolculuk yapan "kendini bilmez" gcnç erkeklermiş. "Özellikle kadın hostesle giden otobüse bilet alıyorve yolculuk boyunca sorun çıkartıyorlar." Hayali, uçak hostesi olmakmış ama boyu cl vermemiş. "Uçak yolcuları belli bir kültür seviyesine erişmiş oluyor. Onlar, hosteslerle fazla uğraşmıyorlar" diyor. Demet, her yolculuktan en az bir saat önce otogarageliyor.Otomatikçamaşırmakineli, banyolu, ütülü ve yataklı hostes odasında yanm saat içinde makyajını yapıp saçını toplaması, clbisclerini ütüleyip giymcsi gerekiyor. Bagajını muavine veren hostes, aracaçıkıyor. Hazırlıklan birdekendisi kontrol ediyor. Saat 12.30... Hostes, şoforkoltuğunun yanındahiçkımıldamadan,askeredasıylayolcularıkarşılıyor. Yü/ündeküçükbirtebessümbileyok. Sadecebir"Hoşgeldiniz". Bu, yolcuları karşılamanınenönemlikuralı. Çocuklubiryolcubiniyor otobüse. Demet çocuğu, kucağına alıyor. Bir anda o sert kadın gidipyerineolancasevimliliğiilcbaşka bir kadın gcliyor. Çocuğu koltuğunaoturttuğunda ise yenidcn eski haline dönüyor. Ifadesizbiryüzleyolculankarşılamayadevam ediyor. Bu arada otobüsün dişındaki vedalaşmalar olanca hızıyladevam ediyor Öpüşenler, kucaklaşanlar,elsallayanlar,otobüstekiyakınıyla aşağıdan anlaşmaya çalışanlar, "ıılaşıncabeniara"anlamındaelkolhareketleri... Yazıhanelerin önündeki yolcu kapmayarış.ısonhaddınde.Muavinleravazavazgidecekleri yerı duyuruyor. Bizde artık yola hazır sayılırız. En son Doğulubirgenç ileTürkçesi iyi olmayan sarışın Romen scvgilisi otobüse biniyor. Bu arada "istcnmeyen"durumlardayaşanıyortabii. Arkabeslininıkikoltuk önündeki 30ntımarada oturan kadın baslıyor cep telefonuyla konuşmaya. Hostes Demet, yasagı hatırlatı Müzlkyayını Olobüste Türk pop ve sanat müziği yay ırv yapılıyormuij. Dini vcsiyasiiçerikliyayınlaı ise yasak. TV yayını cskidcn büyük bir sorunmuş. Bir arapatlak veren, özellikle Karadcnizyolcularınmtercihi KemalSunalsev dası artık durulmuş. Kırk altı yolcunun tü müne film begendirmek zor. "Radyologbiı yolcumuzdan birşikâyctmektubualdık. Bı radyolog, yolcul uk boyunca orta kapıda mo nitörün altında oturmuş. Bu sürc içinde rad