Katalog

7KASIM 1999. SAYI 711 maksadıyla. Gördii mü filmi? Hayır, annem de babam da görmedi. Vefat ettilcr. Siyasi amaçlı işkenceyi toplumsal şlddetleaçıklıyorsunuzfilmde... Şiddetinyalnız siyasi kişilereuy gulandığını düşünmüyorum. Herkes işkenceci bu toplumda. Herkesiniçindebircanavarvar. Bir de kısa metrajlı işkence niminiz var galiba? Ben bu filmi 17 yaşımdayken kısa metrajlı bir film olarak çekmiştim, o y ıllarda amatörarkadaşlarla... Ilk filmi yaptığımda bunun büyüğünü yapacağım demiştim. Ama asıl sebebi Manisalı Gençler ve Metin Göktepe oldu. Can Dündar'ın filmini izlerken ağladım. O sesler bana hiç yabancı deği Idi. Basbariton bir sesin bir kadın sesine dönüşmesini izledim. Bubeniçoketkiledi.Filmdcki öğretmenin "Birileri bunu duyuyordur amaduymazlıktangelıyordur"deyİ!jigibi... Muhakkak birileri oralarda bulunuyorlar ve bu sesleri duyuyorlar. lçeri alınıp işkence görenleri... Nasıl ki ben dinledim, başkaları da dinliyor. Tccavüzü var, cop sokması var, ama çok fazla konuşulmuyor. Bir ülkücü ile Rızgari örgütünden birisini ayni hücreyc koymuşlar. Birini sürekli dövüyorlar, ötekine hiçbir şey yapmıyorlar. 45. gün artık yeter diyor öbürü, beni de alın. Dışan çıkanpcop sokmayı deniyorlar. Alıyorlar ama polis, 'amirim sıkıyor' diyor; o da bunun üzerinc o zaman matkapla yapın diyor. Vematkapçalıştınyorlar. Lütfen diyor o genç.birdahadeneyin. Gözlerinizbağlı.böylebirşeyhayaletmek biledehşetbirşey. Filminizin sansürle başı belaya girmişti. Nasıl kurtardınız? 2.5 ay kadaryasaklandı bu film. Doğrudan bir gerekçe de bulamadılar. Böyle bir filmle karşılaşmayıbcklcmiyorlardı.Çünküuçbir noktada. Bir ayna olma durumunda. Ön komisyon rahatsız oldu, üst komisyona havale etti. Üst komisyonda, bir albay, bir emniyet müdürü, bir öğretmen bir de Kültür Bakanlığı'ndan görevH var. Üç de sanatçı. Ali Kocatepe filmin hemen başında çıkmış, ben buna tahammül edemeyeceğim diye. Aytaç Arman ıse ımzalamış filmi yasaklayan metnin altını. Niye diye soruyorlar, doğru bulmuyorum diyor. lşkenceyi anlatırken insanlan bu derece rahatsız etmesini doğru bulmuyorum diyor. Ama ben bunu bilerek tercih ettim. Insanlar filmi seyredince işkence kötüdürdesinleristedım. Israıl'dc Filistinlibirgencin kolunukırarlarbağırtabağırta. Eğerhaberaler o eylemi güstermemiş olsalardı dünya Israil'e bu kadar uyanık davranamazdı. Hepimizi bu bağırtı acıttı. Birazacıtmak gerekıyor. Bizimhalkımızbirazvurduınduymaz. Uykuyu sevıyor ve ufacık dürtmelerle uyanmıyor maalesef. Ben sarsmanın daha doğru olduğunu düşünüyorum. Ama tabii az işkence çok işkence diye düşünmedim. işkence ve şiddet zaten sert bir şey, bunu yumuşak göstermek mümkün deği 1. tşkcnce yöntemlerini işkence görenlerdenmidinlcdini/? Kitaplarkanştırdım.başınagclmişkişilerin anlatımlarına dayanarak yazılmış kitapları okudum. İşkence görmüş ve anlatabilen insanlarlabütündetayınıkonuştum,tarifettirdim. Hatta 12 Eylülkuşağındanbirkişı, zamanlaiçlerindentanıdıklarıdaolmuş, istcrsen söyleyelim göstersinler sana dedi. Şımdııktidardaolanbirkuşakl2Eylülkuşağı. Dehşet birşey; ben göreyim diye bir insan işkence görecek. Kabul etmedim. Siz bana göstcrın nasıl yapıyorlardıdedimsonunda. Türkfilmlerindebirmasaolur, üstündcde birlamba.Gözlerbağlanır,etrafındainsanlar döncrler, bir de sandalye vardır. Gerçeğin böyle olmadığını öğrendim. Tipik bir işkencehane yok orada. Birbüro gibi. Ama gece çelik dolaplar çckilmcye başladığı zaman koridordayapıveriyorlarişkenceyi,susıkacaksa tuvaletin bir tarafına, su sıkabilecekleri bir yere götürüyorlar. Yani her yer bir işkencehane, ama asla bir belge yok. Yıllar sonra lstanbul Emniyeti'nde bir film çekiyordum. Bir teşhisodasigerekiyordu bana. Kapısında depo yazan bir odavardı. Yani İnsan Hakları 'ndan birileri geldiği zaman orası bir depo olarak gözüküyordu. Ama depo dediklcri yer yalıtılmıştı. Simsiyah ışıksız bir yerdesiniz,birtarafı ayna, sizi gözetliyorlar orada. Zaten sizaynayıgöremiyorsunuz. öbür taraf ışığı verince sizı gözetliyor. Bu sonradangeliştirilmişherhalde. Filmi sansürden nasıl kurtardınız? Haberlerçıktısağdasolda.benfilmimibazı kaygılarla bıraz kısaltmıştım; altı dakika. Kültür Bakanı çok üzülmüş, yeniden bir değerlendirmeye alalım dediler ve bu değerlendirmede 16 yaş sınırıylaserbestbırakıldı. Yol'dan bu yana ilk defabir filmkomple yasaklanıyordu ama serbest kaldı. Sağcı yönetmen olarak tanımlandınız basında. Siyasi olarak durduğunuz yer neresi? Benim önce insan olmak gibi bir amacım var. Ama ot gibi bir insan değilim. Hayata bir bakışım var. Amakendimi çok angaje görmüyorum. Benim gibi düşünüyordediğim insanların bir partisi yok şu anda. Ben bir muhalifim. Benim gibilersedışlanıyor. Bulunduğunuz yerin hemen bir muhalefetini üretiyorsunuz. Çocukluğumdan gelen inaçlarım var. Allah, peygambcr inancı olan, mümin olma gayretindeolan bir insanım. Ama tam mıyım? Böyle bir iddiam yok. Insanlar nasıl ateist olabiliyorlarsa ben de dindarım. Ama bunu filmleriminiçineyerleştirmek gibi bir kaygım yok. SüleymaniyeCamiisi'nin bir ideoloj isi var mı? Temelde baktığınızda kaliteli bir eser. Aynı mimarın bir köprüsününbirideolojisivarmı?Olmamalıdcmiyorum. Bu filmin ideolojisi şiddetc karşı durma gayretinde. Başarılı mı? Buna filmi görenlerkararverecekler. Ben hayata iyi insan, kötü insan diye bakmıyorum. Yönetmenin böyle bir tavrı olmamalı diye düşünüyorum. Bufilmdekipolislerdekarikatürdürbiranlaında. Şiddet filmlerinde oy nayan bir sanatçı Yağmur Kaşifoğlu \orgu odasındaki hileli aynanın önünde... CüneytArkm ve Tolga Tibet., Cüneyt Arkın; ama bu rolünden çok memnun gözüküyordu. Neden Cüneyt Arkın'ıseçtiniz? Konuşulsun istedim. 9 yıldırbir filmi yok. Bu süre ıçinde onun yüzü çok şey anlatabilen biryüzolmuş. Yıllarcafilmlcrdepolisioynamış bir sanatçıydı. Kendi hakkını kendi alan kahramanları doğrulayan karakterler oynamıştı. Şiddet aleyhtarı bir filmde oynaması sorgulanır diye düşündüm. Ama kimseninaklına böyle bir şey gelmcdi. Film nasıl tepki alıyor? Antalya'da bu filmi çeken, ya eski birpolis olmalı ya da işkence görmüş bir kışi olmalı dediler. Birkısmı dabu filmi çekenin Allah belasını versin, dedi. Ankara'da Batı Sineması'nda kendisinc durumdan vazife çıkaran birkaç emniyet mensubu sinemay a baskı yapıp, fragmanını kaldırtıp filmi dc engelledi.Sinemasahibi filmi kaldırdı.Bize dokümanlarımızı geri gönderdi. Sinema Akademi'dc de dört polis bu komünist filmi niye oynatıyorsunuz diye sormuş. tnsanı çok yücebuluyorum. Dünyadaki vazifemizin iyi, güzel ve barış içındc yaşamak olduğunu düşünüyorum. Bizim, ülke olarak daha ınsanca yaşamayaihtiyacımızvebirmecburiyetimİ7 olduğunu düşünüyorum. ^