Katalog

CUMIIURIYL:IÜER(;I >göre Tiirkivc'dc hilimi ııynıı reren tız.. P+ yöntcmlcr, ycni sonuçlar bulan, yaııi araştırmayapanbilimadamı vardır. AnladığımkadarıylaTürkiye'dekieekismebuiki türbılımadamındaneıkıyor. Araştırmayapmayan bilim aclamları dcprcmlc hırlıktcbirdcnbıreön planaçıktılar. Sanırım kı aradaki sürtüijine bundan kaynaklandı. Ama şunu söyleyeyinıki,bu bilim eamiasınıgenclolarakyansıtmıyor. Bir bilim adamı depremi "yakışıklı" bııldu. Bira/ insatsızca değil mi? Şımdibakın.kocabirboğayılanıbirçoeuğuboğupöldürebilir. Anasıbabasıoyılandan nefreteder. Aynı yılanı birzoologgörür, aıııan Tanrıın ne kadar güzel bir yılan dcr. Yanı ınsanlarıntcpki vcrmcsı,böylcşcylerlc ılgılcnmcmcsindcn kaynaklanıyor. Bcn öriimeeklerüzerindeçalışıyorolsamokocamuıı örümcekleri de seviyor olurum. Ama sizonlarıezersiniz. "Yakısıklfsözeüğüyle bunu demekistedio,bas;ka bir şcydcgil. Yanı, cğcrbukadarcık datoleransolmazsatabii ki o zaman hem bilim adamlan, hem herkesçatışır. Birazdaanlamakgerekiyor. Insanlarıo kadar kolay harcamayalım. 0 halde bi/.im biliıni tanımlamamı/. va da algılayış bieiıııinıi/de biraksaklık mı sözkonusu? Bilimle ilgısi olduğunu sanmıyorum. Toleransıolmayanbirhalkız,okcsin. Ikincisi, işi olmayan bir halkız. Mesleğimiz de yok. Meslegiolanlarbileamatörce, ikineibiruğrası olarak, mcsela bir kclebek, bir pul, bir kaya kolcksiyonuyla, jcolojiylc ilgilcnmiyor. Dolayısıyla pek fazla sevgimiz yok bizimdışımizdakinesneye.Çünküonesneyi çali!,mamı^ız,emek vermemi^izona. Böyle bir enıek vermiş. birisi sanırım o arkada^ın söylediğini daha iyi anlar. Bunun bilimle ilgisiyok. Amaasıl,budincilerin,dineilerdctneyeyim de, cahil seriateıların söy lcdiği, işte kızlar mayo giyiyorlar da, başımız açık da, 28 Şubat da ondan falan demeleri, depremi lüm bunlara bağlamaları... Tüm bunlar inanılınaz şeyler. Ne kadar geri kaldigımızın bir göstergesi.Geçengünbirgazetedegördüm, bunları savunuyor. Gazete çıkardığına göre demckki okuryazarbiradam. l.iseyibitirmıs;olması gerckirenazından. Doğrudüzgün Tiirkçc kullanıyor. Lıseyi bitirmiij bir insan bunlara inanıyorsa şaijarım. Ama eger inanmıyordaya/ı yursa a I eak demekti r. Yani ya cahildirya da alçaktır. 1 iirkiye'de üretilen bilimde, sosyokültiirel yapının etkisi var mı? Tabii ki. Ama sonuçta üretilen bilim diyorsunuz. Iki türlü bilim adamı vardır. Bir, bilinenbilimiuygulayan,birdeürcten.Bilimiürctcn Türkiye'dcpekcndcr. Amabilincniuygulayançok. Mühendisidebilinenbilimiuyguluyor. Örneğinbirdoktorbilim adamı değildir. Sadeeeöğrendiklerini uygular, hastayıiyilcijtirir. Bilim adamı isehastalığı bulan, ya da o hastalığın aşısını bulan kişidir. Ama iyi birdoktorun bilimsel yayınları izlemesi gerekir. Bilimscl ara.'jtırma yapması gerekmez. Peki bu bilim nasıl üretilir? Bubilim,ö/gür,özerküniversitelerdeve tabii ki parayla üretilir. Laboratuvarlarıyla üretilir. Polissizünivcrsitelerdeüretilir. Bilımsel düi)ünce üretmek ya da herhangi bir ^ey yaratmakieiniıisanıııö/.gürolması gerekir. Özgür olmayan bir ortamdainsanözgün düijünee üretemez. Bira/darahatolması gerekır. Ivv kirasını nasıl ödeyeceğim,çocuklarımı nasıl okutacağımdiyc bir tasası olmamasıgeıekiı.Neyazıkki.bizimiilkemizde, bırakınbilimselara!>lırmayapılınasıi(;inpara verılmesini, ünıversite prof'esörüne bile doğru dürüst maas> vcrilcmiyor. Böyle bir adamdan si/ bilimsel üretim istiyoısun'uz, olmaz tabii ki. Dcvlcl bunu, yaııi bilimscl ürctimigcrçcktcn istiyor mu? Bi/im devletimi/ınson 2030 yıldııistediği, bilimsel üretim değil, bılımın l'ürkiye'deuygulanması. Yanitcknolojiyaratmak değil, yapılanteknoloj iyi Türkiye'yegetiımek. Cep telefonunun ya da buzdolabınııı dahaileribirtasarımınıha/ırlamakdegılcie yapılanınaynısını tekrar üretmek. Dolayısıy ladahcpgerideni/lemek. Bilimsel üretimin yolları nasıl acılabilir sizcc? Alatüıkzamanındabıliyorsunu/,/ekı ve yeteneklieoeuklaryurtdı.'jinagönderılırlcrdi. Piyanıstler,ressamlar,matcmatıkçılcrt'ilan... Odnncmdckı kalkınma planı eok genijj kapsamlıydı ve sadece teknolojiyle kısıtlı değildi. lı;inde felsefe.si de, fizigi de vardı. Hcrsjeyiylcbirliktebirkalkınmaydi. Daha sonrakıyıllarda, 1%0'tansonrasanıyorum, tcknolojıycyönclikbirplanlamaoldu.(,'ünkü aradaki tarkgittikecavılıyurdu. Baktılar ki yakalayamayaeaklar, leknolojiyi ithal edelim dediler. Şimdi ne yapmalı? Türkıye'ninparası,olanakları kısıtlı. Birscçenek, heryıl bin kısjye olağanüstii paralar haıeayıp, heryıl olağanüstii bin insanyeti^tirmek yadahcıkesepaıayıe.'jilolaıakdağıtıpdaha (,ok insanın faydalanmasını sağlaınak. Buna karar vermek bcnim hareım değil. Daha eok politikaeılarkararı verirbuna Ama mcsela Türkiye'dc 7080 üniveısite var. (,'ok fazla, bukadarvoküniversiteyeihtiyaeyok.Talep var ama bu,üniversiteye değil, bir mesleğe talep. Bilim üreten ünıversıteye talep yok. Lnıyıöğrencılcr, gördüğünüzgibımühendisliğe gidiyorlar. Matematiğe, jeolojiye, kimyayagidenyok. Bilim adamı vc bagımsı/.lık... Bilim adamı, birsistemin içındeyse tam olarak bağımsızolama/.Örnegm Amerikan ordusu matematiğe bııgiin biiyük paralar harcıyor. Sinyalgöndermek.gizli^ifıeleme, şu iein bu iein...Şimdi orada ealı^an matematikei bağımsı/ mı? Kiınin iein eali!>tığı belli, parayı kım verıyorsa oraya gıdıyor. 1 lıebır zaman da tam olarak bağımsız olamayız.amaenazındanüniveısitelerdekipolislerdenkurtulabiliriz. Bukadareıkdaözgürlük bize tanınsm aıtık, özerk olsun üniversiteler. l.ğer bir ünıversite ö/erk olamıyorsa, kendı kendını yonetemiyorsa, hangi kurum kendi kendını yönetebilirki? Üniversitcyegüvenemiyorsak, neyegüveneeeğiz ki? Üniversitcye ba.'jları örtülü kızlar gıriyormuij... Neolaeak? Eğcrenokumııjjların bulunduğu ünıversite gibıakıllı olmasıgereken bilim camiası, bütün üniveısitenin bundan etkilenebileeeğini dü;>ünüyoısa, biz vazgeçelimoüniversiteden. Yaııi birbaijörtüsü üniversiteyi dcği^tireeekse varsın olmasınöyle bir ünıversite... Ünıversitediyoruzamaonlarmcslekokullanaslmda... Bilim adamlan verilerin aktarımı konusuııda da birbirlcrinden ^ikâyetçilcr. Türkiye'dc bilginin paylaşılmaması gelenekselbirşcymi? Dünyanınhcrycrinde,rekabetortamının olduğuheryerdebu böyle. Rekabetbiryandaniyidirde. Insanozamandahafazlaealısırötekinigeeeeeğimdiye. II. DünyaSavaşı olmasaydı, Amerika ve Almanya atom bombasını bulacağı/ diye bu kadar yarış içinde olmasaydı, atom ealüjinaları, teknoloji daha geri kalııdı. Ama insaıılar bundan çok /a rargördiiler,}jörüyor. Bilim neye hi/.metedivor,insanı odaklaması gcrcknıcz mi? Size bir >ey söyleyeyim mi, lıiebiı bilim adamı beıı insanlaıa iyilik yapaeağım diye bilim yapmaz. Sadeee bunu ben bulaeagım diyeyapar. Onuıı tekaınacı bulmaktır. Ben ijunu yapayım da insaıılar mutlu olsunlar, daha iyi yaşasınlarancak o zaman ben nnıt