Katalog

10MAYIS SAYI6.13 lç politika koşulları bakımından ise, 1516. Haziran'da ayaklanan işçi sınıfı 12 Mart 'la, scndikalan kapatılarak, grev ve toplusözleşmehaklarıkısitlanarakt'abrikaduvarlannıniçinesıkış.tırılmış.tı. Yaniartıkheykelı dıkilchilırdi. Sonuçla Istanbul'un bır mcydamndaçarklı çekıçlı birışçı hcykelinın yer al ması rcsm i çcvreleri pek de rahatsız etmcınişti.Etmişol.sabilebutepkilerinigö.stcrccek kadarzamanlan olmayacak, 1974mayısında yapilan seçimlerde solcu dalga her şeyitersineçevirecekti. Tophane'deki işçi heykeli, her ne kadar yurtdışındakı işçıler ıçın yapılmış olsa da, 1974'ten sona tekrartoparlanan ve varlığını hissettirmeyebaşlayanişçisınıfınmbirsimgesi gibiydi. Türkiyc, 1974'ten sonra yüksclen halk muhalet'etini, solun iktidarolmasinı önlemekiçindiİ7enlenentertıplerleyeniden karanlık bir döneme doğru sürükleniyor, sendikalarınçalışmaları,grevler 12 Mart yasalan ile/orlanıyordu. Buzorluklararağmen işçiler direnıyordu. Heykel de bu süre boyuncadimdikayaktakalmayı,kararlıbirbiçimde ileriye doğru bakmayı sürdürmüştü. Türkıye 1978'den sonra MilliyetçiC'ephe hükümetlerineteslimoldu. Işçilerinüzerindekibaskılarartarkcn,birgece"bilinmcyen" kişilcrhcykcldekiişçininçekiçtutanelinikırıverdiler. Böylece sakıncalı cekic elle birlikteortadankayboldu.Çekiçsiz bir işçi heykeli doğrusuo kadar etkilcyicideğüdi. 1980'lerc gelindiğinde Türkiye'niniç savaşıneşiğindeolduğusöylcniyordu.Bu arada heykelinötekielidekoparılmıştı. Heykel buhaliyle,güçlübirişçidençok, işkazasında iki elinı makineye kaptırmış zavallı bir işçi cmcklisine benziyordu. Kımse heykeli onarmıyor, tam tersine yıkıma terk ediyordıı. 12 Eylül 'den sonra, askeri darbe döneminde işçi sendikaları kapatıldı. Sendikacılar yargılandı. Anayasadeğişikliği ileörgütlenme ve grev hakları ağır biçimde kısıtlandi. Bu arada heykelde de en ağır y ıkımlar başladı. Önce çark kırıldı. Heykel, artık cekic ve çark gibı sakıncalı ikı unsurdan tümüy le tcmizlenmişti. Hatta artık işçi olup olmadığı bilebellidcğildi. 1989'da Bcrlin duvarının yıkılması bütiin dünya için olduğu kadar Türkiye için de bir dönüm noktası oldu. 199()'a gelindiğinde heykelin yüzü de silinmişti. Artık o ileriye bakangururlubaşyoktu. Heykel bugörünümüy lcsankıbiny ıllıkantik bır hcykele benziyordu. 1990'dan sonra Özal Cumhurbaşkanı oldu. 12 Kyliil kanunları hâlâyürürlükteydi. Soldıbevurmuştu. Milliyctçılikvedincilik hızlı biryükseliş içindeydı. Bu arada heykel dehızlıbirşekildebiryığıntryadönüştü.Önce kollarıdibındcn budandı. Sonra bir bacağı,içındekıdemırıskelctortayaçıkana kadar kırıldı. Bu arada belediye seçımlerinde ikı bin senelik kozmopolit Galata ve Pera Refahlılartarafından fcthedildi vehcykelinkafasıkoparıldı. 1998 yılınagelindiğinde heykel Arkeoloji Müzesi'ndeki en eski heykeldenbilcdahaeskibirgörünümiçindeydi. Bu gcçmışe bakılınca Tophane'deki işçi heykelinin yırmi beş yıllık kısa geçmişiyle kentin en önemli sanat cserlerinden biri olduğu, kesinlikle dokunulmaması gerektiği söylenebilir. Dolayısıylaheykel, üçüncüsınıf tiyatro dekoru anlayışıyla yenilenen parkta, bütün çirkinliğiy le, bu gcçmişin hatırlatması için yerinde kalmalıdır. Yaşadığımız sanal gerçeklikler dünyasının yapay güzelliklerine karşı yaşamın ve gerçeklerin çirkinliğininhatırlanmasıiçinhepgözönündc olmalıdır. Bir gün bu heykel iyice dökülüp yok olursa ne yapmak gerekir? Dileriz o gün, heykelin ilk yıllarındaki gibi güçlü vc mağrur bir işçi, elinde çckiciyle parktaki ycrini alır.^ Eczacıbaşı Vitra Seramik Sanat Atölyesi'nde çalışan dört seramik sanatçısı Güngör Güner, Erdinç Bakla, İlgi Adalan ve Mehmet Tüzüm Kızılcan'ın eserleri Matbahı Amire'de... Seramik ziyafeti U Mehmet luzum Kızıkan 'dan... tstanbullular'a kültür hizmeti sunan Matbahı Amire'de açılan seramik sergisine ka• • nlü Ingiliz Sanat Tarihçisi Herbert tılan sanatçılardan Güngör Güner, aynı zamanda Marmara Üniversitesi Güzel SanatRead,"SanatınAnlamı"adlıkitabınlar Fakültesi, Seramik ve Cam Bölümü Başda seramik sanatını şöyle tanımlar: kanı."Geleneğiyadsımaksızınolabildiğin"Seramik, sanatların hem en basiti hem en gücüdür. En basitidir çünkü en ilkeli ce yeniliklere açık olmak" sanatçının eserlerinin çıkış noktası. Bu sergidc birbirindcn dir. En gücüdür çünkü en soyutudur." farklıçalışmalarlakarşımızaçıkan Güner, Geçmişten günümüze sanat ortamında, seramik tekniklerine hâkim, araştırmayı seTürksanatıdenilince ilk aklagclcn seramik ven bir sanatçı.Sergide yer alan çalışmaları, ve çini sanatı olur. Bizans mimarisinde mozaik ne derece önemliyse tslam mimarisinde genelde üçboyutl u, elde tutulabilen veya etrafında dolaşılabilen, hatta duvara asılan ve özellikle Anadolu Türk mimarisinde de mozaik çini ve çini o kadar önemli. Türk Çi eserler. "Sanatın bir ifade aracı olmasının yani sanatı, dünya sanat tarihinde görkemli bir nı sıra, seramiğin teknik dünyası da uçsuz bucaksız bir olgu. Her değişik teknik sanatyere sahip. çının yorumlama sınırlannın genişlemesine Böylesine bir mirasa sahip çıkamayan katkıda bulunabilir. Seramikteki bu teknik Çağdaş Türk Seramik Sanatı "Türkiye'de oluşumlarbenimyoğun olarak ilgi alanıma Sanat" dergisinde irdeleniyor. Busorunlann girer ve her yeni teknik sanatçı olma duyarlıbaşında, seramik sanatının icrası için şart lıgımın eşliğinde beni bir yerlere alıp götüolan atölyefınn gibi altyapınınbüyükmalirür,"diyor. yetleriçerdiği,kişilerinkendiolanaklarıile bunlan sağlayamadığı; galericilerin bu sanaMarmara Üniversitesi eski G. S. F. Serata karşı ilgisizliği veduyarsızlığı;medyanın mik ve Cam Bölümü hocalarından Erdinç "reyting" uğruna sanatı görmezden gelişi Bakla, seramik figürlerindegeçmişkültürleyeralıyor. re ve sanat akımlanna göndermelerde buluSeramik sanayiinin temsilcileri olan fir nuyor. Sentezci bir anlayışa önem veren E. Bakla, bütün bu farklı ifade biçimlerini çağmalar ise zaman zaman seramik sanatçılarıdaş ve özgün biryorumlabize sunuyor. nakapılarınıaçıyor. 1950'liyıllardaDevlet Güzel SanatlarAkademisi'ndebaşlayan seÇalışmalannı genelde pişme rengi beyaz ramik eğitiminin hemen ardından, 1957 yıolan seramik hamurundan yapan sanatçı, lında, Dr. Nejat Eczacıbaşı, Kartal'daki sera bunları sırlamadan sadece oksitlerle renkmik fabrikasında bir sanat atölyesi kurmuş, lendiriyor. Böylece seramiğin birbirinden henüz kendi atölyelerinc sahip olmayan bir çok farklı görünümlerindencnyalınınıseççok ilk kuşak seramik sanatçisına, atölye miş oluyor. Bülent Özer'in tanımıyla, "Bamolanakları sağlamıştı. başka kültür, yöre ve dönemlere ait ifade Uzun yıllardır kapalı olan bu atölye, Hazi tarzları.E. Bakla'nınçalışmalarındaödünsüz bir çağdaşl ığa kavuşuyor." ran 1997'de yeniden Bülent Eczacıbaşı taraDevlet Güzel Sanatlar Akademisi, Resim fından "Eczacıbaşı Vitra Seramik Sanat Böl ümü, Cemal Tol 1 u Atölyesi' nden mezun Atölyesi" adı altındaaçıldı. Ikiyüzelli metrcolduktansonra.GorbonSeramik'teçalışmakarey i aşan bir alana sahip olan atölye, serayabaşlayan İlgi Adalan, 1960'lıyıllardanbu mik sanatçılarına hem altyapı hem de üretim fırsatı tanıyor. Çalışmalannı bu atölyede sür yana sanat çalışmalannı seramik alanında düren dört seramik sanatçısı GüngörGüner, sürdürüyor. Sözükendisinebıraktığımızda lirdinç Bakla, İlgi Adalan ve Mehmet Tü şöyle diyor: "Nesnelerin güzelliğinin kaynağı ustahktır, güzelliği ustazüm Kızılcan'ın eserleri 1lık yaratır. Usta işi diyebil15 Mayıs'ta Dolm'abahçe memiz için o ncsncnin kulSarayı Matbahı Amire'de lanışlılığından gelen nıtesergileneeek. liklerin yanı sıra,onesnede T.B.M.M.MilliSaraylaı parçaların görsel durumu, Daıre Başkanlığı'ncarestoiyı orantısı, kusursuz bire edilerek, 1997 Haziçimselorganizasyonugibi. ran'ında Kültür Merkezi Endüstriyel objeleroldum olarak bir kısmı hizmete olası ilgimi çekmiştir, buraaçılan Matbahı Amire(padaaradığımı fazlasıylayadişaha ya da devletc aıt kaladımdiyebilirim. Kendi nıutfak) geçmişte Dolmabiçim ve form anlayışımbahçe Sarayı'nın mutfağıydan hareketle heykelsi parmış. Dolmabahçe Saraçalar üretmeye başladım." yı'nın Bcşiktaş yönünde Dokuz Eylül Üniversiteyer alan bu birimde (eski si Geleneksel El Sanatları Devlet Malzeme Ofisi) Çini Bölümü'nde öğretim vakti zamanında hazırlanan görevlisiolan Mehmet Tüyemekler, saray görevlilerizüm Kızılcan 1990'a kadar nin yanı sıra Beşiktaş, Ortaağırlıklı olarak mim^ri seköy ve Yıldız gibi sarayın ramikte, "y üzeysel tasarımçevresindeki scmtlerdeyıılar"üzerineçalışmış "Uyşayanhalkadadağıtılırmış gulamalanmdabirikimleriŞimdi çevre halkına ve üungor iıuner den... SAKİNEÇİL İlgi Adalan 'dan... Erdinç Bakla 'dan... mi, algılarımı, seramik diliylc anlatmaya özen gösterdim. Önce seramikçi olduğumu toprak,su,ateşbirlikteliğıneTiizüm'ükatarak TÜ7Üm'ün gönlünü, bırıkimlerinı onun eliyle üretmeye çalıştım. Enstelasyonlar (yerleştirmeler) 1997'ye kadarençokbaşvurduğum yöntemdi. 1997 'de 'kavramsal seramik, seramik olgusuna zarar veriyor mu?' ikileminin cevabını aradım,"diyor. Özetle, Matbahı Amire'de ziyafetvar. Bu dörtsanatçımızındavetlisisiniz!^