Katalog

12 CUMHURİYETDERGİ relere karşı tepkimı dılc getirmeyi amaçlamıştım." Hallo Baby "dc de aynı şeyi düşünmüştüm.Tamtersi, "Yılınenkızdıncıavangardı" ilan cdildim. Amactm, çıplak poz vererek dikkat çekmek değildi; hele para kazanmak asla. Öyle olsaydı, her biri çeyrek milyon satan erkck magazinlerini yeğlerdim, öğrencilerin ceplerinden para vererek çıkardıkları sanat dergisinıdeğil." Oyıllardakibazıradikalfeminıstlerinonu "kadınlara ihanetle" suçlamasını da kabul ctmiyor: " Benim yapmak istediğim şey; günlükyaşamdaki, alelâde kadının, pazardaki güçler karşısında nasıl güçsüz olduğunu göstermekti. Ayrıca, insanoğlu çıplak doğançıplaklık günliik bir şeydir. Tablolarım gayet belgeseldir aslında. üörünü*) bakımından dcğil. K.işi kan ve balgam temizlemiyor clcktrikli süpürgeyle. Iki mctre uzunluğundabirboğazasahipdeğil. Ama insanlar, duygusal olarak belgeseldirler." Kendi sanat yolunda ilerleyen bir Isveçli kadın: MarieLouise Ekman. ' Soyunmaya çok yatkın. Resim dünyasında özel bir yeri ve güzel sanatlar profesörü unvanı da var. Senaryosunu ' yazdığı filmlerih artistliğini yapıyor. Başkalanna skandal gibi • görünen şeyler onun için sıradan... Kendi başına bir ekol Ünlübir Isveçli sanat eleştirmeni MarieLouise'inyaptığının sanat olmadığınısavunarak şöyle y azmıştı: "Burunabcnzeyenpenisler,şaş.kınbiragzabenzeyenvajinalar,bulutşcklındekigarip görüntüler, erotik saplantının belirtisidir. Bunuel gıbi oda, toplumun ve sosyal ilişkilerin içinde bulunduğu bunalımı, boyutları a^ın ölçüde kullanarak yansıtıyor." Oysa, birbaşka sanat eleştirmeni, Jessica Kempcçokfarklıgörüşte. "Mılımımilımine ısabetli ve duygu y üklü" olarak dcğerlendiriyor MarieLouise'in resim sanatını: "Iri bir burun erkekte iktidar anlamına geliyorsa, kadındaki neden üzerine vazife olmayan işlere soktuğu anlamına geliyor? Kültürevi 'ndeki 150 yapıttan oluşan MarieLouise Hkman sergisini gezerken, sanatçının tablolarında sürekli olarak kullanılan burun, vajinamotiflerinidüşüniiyorum. 1976'daki "Çocukarabası"tablosunda,çocukarabasının tümünü, bebeğinı koklayan annenin burnukaplıyor. "Denizhavalı kırmanzarasında"ise(1982), vajinabenzeribiryanktançıkan bir burun deniz havasını koklamakta. Kimin burnudur o. Tanrının değil; çünkü MarieLouıseotablodabirçeşit kendi portresini çiziyor. Bu sanatçı, 2. Dünya Savaşı sonrası Isveç resim sanatının en özgün, en kişilıkli vebirekolyaratacakkapasıtedckisanatçısıdır." MarieLouis Ekman, ikinci eşinden olan kızlarıLovisaveJohanna'nındoğumundan sonra kendisine sanatçı diyebildiğini söylüyor. Çocuklarının ona, "birçok başlangıç noktası" sağladıklarına inanıyor: Sanatçının ilk ve en önemli görevi, gcrçcği alttan, aşağıdan yansıtmaktır. Çocuklar hep alt taraftadırlar, hcp zayıf tarafı oluştururlar.özgürlükleri,bızyetişkinlerintanıdığı kadardır. Rollerzamanla dcğışse bilc, bu gerçek geçerliliğini korur. Jessica Kempe şöyleyorumluyorEkman'ı: " 1972 ve 1975'de kızlarının doğuşundan sonra Marie Louise Ekman' ın resim dünyasınaoküçük kız girdi, gerçek ve yaşam dolu olarak. Çocukların zaman zaman dehşct dolu dünyası vc azımsanmayacak bir sevecenlik onu izledi. 1976'daki bir tabloda çocuk, ölümün kucağında uyumaya tcrk edilmiş haldedir. Çocuğun odasında, ağzı yara bandıyla kapatılmış bebekler vardı. Klozette onun ycrine yctişkin bir kadının maketi orurmaktadır. Annc mi? Eğer klozet basına basılırsa, maketinbirkısmı akıpgidecektir. Peki, bcdenin kalan kısmı üzerinde bir gücü var mıdıronun?" Isveç'tc MarieLouise Ekman'ın "lyiGeceler Bay Morris" adlı bir de oyunu sahnelendi. Kocası Gösta Ekman, Bay Morris'i canlandırıyor. Sanatçının dünyasıyla ilgili Pespaye ve yaraücı GÜRHAN UÇKAN B azılan ona, kalıplaşmış feminizme kadınlann giinlük yaşamlarındaki ı gerçekleriayrıntılarıylayansıttığı içinkarşı çıktılar. Bazıları da, akademik kariyeri olmadan sanat akademisince güzel sanatlarprofesörüilanedilmesine.Sinema çevrelerindcn, filmlerinde belirli nortnlara saygı göstcrmcmesinden ötürü, "pespaye, bayağı" şekl indc yorumlar geldi. Oisc.bildiği sanat yolundayürüdü:Çağdaş, bağımsız ve yaratıcı bir kadın sanatçı olarak, resim dünyasında kcndi ekolünü kurdu; senaryosunu ya?dığıfilmlerdcoynadı,tiyatro yaptı ve üç kez kafa dengi crkeklerlc evlenip sanat dünyasımonlarlapaylaştı. Avrupa'nın"KültürBaşkcntliğini"yapmakta olan Stockholm'ün merkezindeki Kiiltürevi 'nde, bu amaçla yapılan geniş onanmlar ve değişikliklerden sonraen geniş mckan, MarieLouıse Ekman'ın tablolarına, plastik camdan küçücük kutular içine yerleştirdiğigünlükyaşamdankesitlereayrılmıştı. MarieLouise 1944'dedoğdu. Annesitezgâhtar.babası film afişlerı ressamıydı. Elbise modelleri çizdi, bu sanatın derslcrini aldı, reklamcılık öğrenimi gördü. Kurallarauymadığı için hemen hemen kayıt yaptırdığı bütün okullardan atıldı. 1966'da fotoğrafçı ve sanatçı Carl Johan De Geer'le evlendi. Kocasına ve onun sanat okulundaki öğrencilerine fotomodellik yaptı. Sanatının 30. yıldönümündeilktablolannıkocasınınkilerle birliktesergiledi. l%0'lıyıllarda,lsveç'in"underground" sanat çevrclerinde, o sıralarda yayımlanan "Puss" (öpücük)dergisiyle birlikte anıldı adı.lpeküzerincboyalr'Balıkköftesiveis takozlu sos" adlı tablosunu Modern Sanat Müzesi'nesattığındayıl 1%8'di. Kızıl saçlı ve çok gösterişlı bedeniyle derhal dıkkat çeken MarieLouıse, 1969'da, Sanat Akademisi öğrencilerince yayımlanan "Palett" adlıdcrgi içinçektirdiği çıplak tbtoğraflarlafırtınalarkopartlı.Bunu,aynıyıl ÖyvindFahlström'ünyönettiği "Dugamla och fria" (Isvcç Ulusal Marşının ilk dizcsi) adlı îilmdeki gerçek bir cinsel birleşmc sahnesiizledi.Onakalırsabunlar,yıllardırtozlu köşelerde uyuklayan kamuoyunu uyandırmaya, olumlu ya da olumsuz, tcpki göstermcyedavetetmekti. 1971 'de "Tuvalette" adlı litografide, tuvalette skandal gazetesini okuyan kadın tipini canlandınnca, bu kez dc sol çevrelerin tepkisini çekti. Birkitabevi, " Kadını pasi f ve bilinçsiz bir yaratık " olarak gösterdiğı gerekçesiyle MarieLouisc'i boykotetti. ManeLouiseise, "Böylekadınlar olmasaydı, skandal gazetcleri yarım milyon satmazdı"diyerekeleştirilerigeriçevirdi. Ikinci eşi, yönetmen Johan Bcrgenstraahlc'ninyönettiğivekısmenMarıeLouisc'in özyaşamınıkonueden"HalloBaby"de,hafifuçukbir"popressamını"çmlçıplak,sadecebelindebirbalerintülüyletemsiletti. Soyunmaya olan yatkınlığını kabul ediyor. "Nedenini sormayın",diyor. " Palett'e poz verirken, sanat dünyasındakipazarlamacıgüçlerebirsilleindirmeyi vesanata belirli köşeleriyıllardırtutançev MarieLouise Ekman fırtınalur kopurun ilkjllmi "llallo Baby"de (en üstte). Gösta ve MarieLouise Ekman çifti özelyasam gibi sanatt da paylasıyor (üstte).