Katalog

simlerdeise çocuklar koruıımaevlerinekabul edılmişler, yıkanmış, saçları kcsilmiş vc giydırilmişlcrdi. I3ırme.sleköğrenmeyolundaönlükleriylekamerayagülümsüyorlardı. Viktoıya dönemınin insanı isc, son dcrccc popülcr bir kişilik halinc gelmis; olan Barnardo'yu veonunciddibirs,ekildeetkisialtında bulunan vc y ıldan y ıldan çoğalarak sayıları hinlerı, onbinlcri bulan bu kitlclcri kuşkuylaizlıyordu. Istatistiğeoldukçamcraklı toplum,3()yılıaşkınbırsüredirtopladığısistenıatik verilerdoğrultusıındayoksulluk dcncn fenomenlesavaşmayaçalıs;ınıs:tı. Bilimsel çö/ünılere inanıyorlardı ve Barnaıdo'nun ani duygusal tcpkilcri, eentilmenee davranışları ncbukesimarasındancdesosyal bilimcilcr arasında da hos karşılaniyordu. Kcndini doklorolaıaktakdimeden Barnardo'nun bıı tilri sorgulanınea Barnurdo TıpFakültesineya/ılmakzorundakaldı. Enetkiliportrclerini 1873 ilc 1885arasında çekti.Odöncmdc Ingili/ polisi hcnüzhe nüz tek tek tutukluların resmini çckmcyc başlamamıştı. Barnardoburcsimlcri çocuklarıngelişimini belgelcmck vc bağıs. topladığıkurumvekişileresunmakiçindekullandı. Ç'ocukların çoğu Barnardo'nun cvlerınc kcndiisteklcriylegelmemis,lerdi.Sadeceüçtebiriyeliındi. Diğcrlcri iseçokyoksulannelenn,dullarınyadabekârkadmlarınçocuklarıydı. Barnardo içın bu kadınların hiçbir öııemi yoktu. Çocuklann anneleriyle ilişkilcrini sürdürmeleri gibi bır kaygı daduymadı.Çünkü onagöre,oçocuklarda,tipkıkendisi gibi, mutsuzgeçen çocukluklarını hiçbir şekildehatırlamamalıydılar. Yetimhanelere birkezgeldikten sonra, Dr. Barnardoonların annesi, babasi, herşcy i ol uyordu. Sokağın çocukları bu dıırumu kababullcnmekteçokzorlandı. Barnardo ılkyıllarda clindc fener.geceyarılarınakadarsokaksokakgczcrve çocukları korumacvlerine gelmeyciknactmeycçaliijirdı. I2I3yaşındaki çocuklar, özellikle dc kız çocukları onunla gitmeyi kabulctmiyorlardı. Bununüzerine, bugünkü Barnardo vakıfbinasının bulunduğu Ilfbrd kentinde, bu kızlar için özcl birçocukköyükurdu.Köy,birçayırınetrafındainşa cdilmiş 16 cv vc çocuklara özel küçük bir kiliseden oluşuyordu. Her evde 25 genç kız ve bir bakıcı annc bulunuyor, ondan sofra kurmaktanütüyapmayacviçindckiyaşama dairişleriöğreniyorlardı. Köy, kurulduktan 45 yıl sonra Ingiüzaristokrasisinehizmetçi yetiijtircn kaynuk halincgeldı. Ingilizsoyluları, bukızlarmkıymctinibiliyordu. Lirkck çocuklar için isc, Barnardo taraf'ından özel bır iltıca nıcrkc/ı kuruhnuştu. 1850'lıyıllaraaıthırparlamcntoraporunda, "Londra'daçok tazla kımscsızçocuk bulunuyor" şeklinde bir saptama ycr alıyordu. Birçok organizasyon, bu çocukları çalışmak üzcre Ycni Zclanda, Avustralya vc (iüncy Afrika'yagöndcrmcycba^ladı.Çocukların göndcrılıp ycrlc^tırildiği ülkcler arasında Kanada da vardı. Dr. Barnardo, birkaç yıl içindeçocukişgücüihraçedenenbüyükorganizatörlerden birıne dönüştü. Özclliklc Kanada ilc çalış,ıyordu. 1. Diinya Sava;>ına kadar, Ingilizsömürgclerınegönderılcn4() bin çocuğun üçtc ikisi, Barnardo'nun yetimlcriydi.l. DiinyaSavaş.ımndengelerideğis.tirmesiyle, Barnardo Evleri çocukları cvlatlık vcrcn bir kuruma dönüştü. Avrupa'nın birçok ülkcsındençocuksuz çiftlcr,cvlatlık cdincbilınek için Barnardo'yabasvuruyorlardı.Çckilcnporlrclcrdedeği',misti. Artık pırılpırılyüzlü,clmayanaklı,lülelülcsaçlı, scvimligiysilcrgiymiş çocuklar süslüyordu fotoğrafları. Acı kaybolnıakzorundaydı suratlarından. Yiizyıl dönümüylc çağ da çocuklann çağı olmuştu. Barnardo hcp kazanantaıaftaydı. Barnardo, karaktcrin kökcndcn daha öncmli bir ıiıîrus olduguıuı söyliiyordu vc cvleriningirişlcrinc, "Burada acı çcken hiçbir çocukrcddcdılmc/"ya/dırıni!}tı.Ohcrtürlü çocuğıı kabul cdiyordu. Sokak çocuklarını, suçlu çocukları, cvlılıkdi!}iolanları,yoksul ailclcrin ona vernıck ıstcdiklcrini vc f'ahişclcritı çocuklarını kabul eden bu kıırumlar, muhafa/akârlngiliztoplumu tarafındançogıı kc/doğal karsılanmıyoıdu. Ancak Barnardo Vakt'ı çı/gisini asladeğiştirmcdi. HaltabuUitumtınu,()cakayı ıçindcBlairhükümctiniıı aldıgı, "cvli olmayan annclcrdcn sosyal yaıdımm kcsilmesikararını"daçok şiddctlc protcsto ctti. Vakı fbugün.cvlcrdcyctişmiş ancak ailelcrisağoldıığuhaldconlarlailişkisikcsilnıis Barnardo çncuklarınm(s.ımdi çoğu bircr yctiîjkin) uilclerını, dodolcnnı, nınclcrini bıılınaları içiııdcyardımcıoluyor. Buarayışlakı cıı öncmli unsur ise, arşivlerdeki binlercc rcsıın...^ Frunkfurter Allgemeine 'di'tt çeviren: AŞKIKELÇİ İstanbul'u gezcrken Bizans'ı da görüyor musunuz? Can San, bakımsızlığın ve ilgisizliğin kıskacındaki Bizans'ta bir gezintiye çıktı. Eski kenti kare kare fotoğrafladı. Konstantinopol'den izler... Bizans'ın başkentinde nakent, megakent, ta.ş.ı toprağı altın kcnt, köykentgibimuhtelıt yakıştırmalarapekaldırmı yor Istanbul. Son ycşil alan larınıtalanctmegiri.'jimlcrıne, varofjlarındaki yoksul, darmadağınık yapılaşmaya, gccckondulara, trafik keşmckcşine, hava kirliliğinc, bitmeztiikcnmczgöçdalgalarına karsı da sesini yükscltmiyor. Bir köşede oturmuş sadcccscyrcdiyor. Yaşadıkları onaçok şeyler öğrctmis. Ikıbin yıllık iki imparatorluğun başkcntı. Bir "bilgckent". Mckânın ikincil bır olgu olduğunun bilincinde. lnsanılişkileri,kurumlaronlarıniliskileriycniliklergösterdiğındc tüm bunların ınckâna yansıdığını, cskının kaybolup ycninin geldığını çok iyı anlıyor. ü tüm bu olup bıtcnlcrc sorun dcğil olgu dıycakıyor. Utanburugcçmisiylcbirliktc düşünürkcn bilge keııtin uzak tarihinc çcvrilmiş CanSan'ınobcktifi. "Koııstantınopolıs'tcn l/.lcr" fotoğratlan böylece birıkmcyc başlaınış. M.S 325 yılında "Büyük Konstantinus"unimarınabai}ladığı RomavcKudüs'le birlıktc üç mıstık kcnttcn biri olnıuş bilgc kcnt. Yadaınsanlarınaklındanhiççıkmayan Konstantinopolis. Kurulu!> yıllarından 1453'e kadar dığer adıyla "Ycni Roma", cntclcktüel, sanatsal vc dinscl yaşamın çekici alanındaki başkentliğiniyüriitmüs. Şimdi "biraz" harap. Bclki dc Bizanslı daolduğu için çokacımasızlıklarlayüzyüzegeliyor." Yokolupgitsclcr de kurtulsak şu taş parçalarından"körlüğünekarşıkorııınasız. Karıyc, Ayasolya, Mo/aık Müzesi vc Patrıkhane'nin gözctimi dışındaki tarihi anıtlarbakımsız, pis vc sefalct içcrisindc. Surların onarımı dcrscniz Murat Bclgc'nin dcdiği gclıyoraklına;"()narımı o kadar çırkin yaptılar ki, insan bunlaıda biran önce eskisc de bu ucubc durunı ortadan kalksadiyor." Ifjtc "Konstantinopolis'ten lzler"inkısahikâycsi. 20 yıhn fbtoğıafçısı (.'an San, söylc diyor: "Bu hikâyede bir dc Adalct Agaoğlu'nun "Zamanın Kokusu vc Istanbullarım" ya/ısınıncstiğini dc hatırlatmak istcrim." "Çoktandırkendimi hiçbir ycrli hissctmcdigim için, her ycrli olaıak yaşıyorum. Ancak Istanbul, yalnı/ca bu kcnt, sanki bcnim "heı ycrli' olınanıa i/in vcrmiyor. 1 ler an sanki bana: " Burada yaşıyorsun!" diyor... "Konstantinopolis'ten İzler" scrgisi 427 Mart tarihlcri arasında Ycniköy'dekiGalerie Palais'dc scrgilcniyoı. ^