Katalog

8 Önemli bir kişinin ağzından Istanbul için en radikal çözümler: Boğaz'a çatı, Haliç'i kapatmak, Marmara'yı doldurmak ve Adalar'ı tstanbul'la birleştirmek. Gelişen kentin mantığını yakaladınız mı! CUMHURİYET DERGİ Ne silııeti, resim mi çektiriyorsunıız? YAZI: MURAT URAL / ÇİZtM: TAN ORAL K aç gündür bir randcvu koparmak için kapısının üülereksözümükesti. Hay, hay.... "Keşke"yle bir yere varılmaz efendim. Biz olanlaravcolacağabakalım. Hâlâhayalciliğinizikaybetmc önündeneredeysenöbettuttuğum "önemli kiiji"ilc nihayet görüşebilecektim. Son olarak notlanma bir gözattım. Sorulanmabaktım. Teybim, fotoğraf makinemherşeytamamdı.Onuköşeyesıkıştırmayahazırdım. Azsonra"önemli kişi"ylekarşıkarşıyabirbirimizisüzüyorduk. Beklediğim gibi biri değildi. Bir "kent canavan" beklerken karşımasıradan, masum yüzlü, safbakışlı, nazik görünümlübiriçıkmıştı.Giyimiaşın değildi, titizbirsadelik içindeydi.Masasınınüstümilimetrikölçülerdedüzenliydi. Herşeyi inceineedüşündüğükesindi. Duvardasırasıradiplomalar,sertifikalar,başanplaketleriasıhydı. llk şaşkınl ığımı attıktan sonra ilk sorumu yöneltmeye hazırlandım. Bu soru üzerinde çok düşünmüştüm. "Pat" diye konuya girip onu şaşırtacaktım. Ama hiç bek lemediğim şekilde birden "taarruza" geçti. Gözlerinde yine o saf ifadevardi: tinyorsunuz. Eminim siz 69'da birinci köprüye hayır diyenlerdendiniz. Hemensorumageçmekiçinkestirmedenbir"Evet"deyiverdim. O yine bana fırsat tanımadan devam etti: Şimdi hcrhalde ne kadar yanlış düşündüğünüzüanlamışsınızdır? Damarımabasmıştı, susamazdım: Ben detam tersini düşünüyordum. Oruzyıl sonra, Istanbul'un şuhalinebakıp köprüyü savunmak için ya deli ya da kasıtlıolmakgerekir.Üstclikköprüçözümdeolmadı.Birincisi ikincisini doğurdu, ikincisi şimdi üçüncüsüne gebe... Sonugelmiyoryani... Boğazayapılmakistenen üçüncü köprünün perdearkasındaki planlayıcısı yüzüme o kadar garip bakıyordu ki, şaşırdım ve sustum. Bir süre sessizlik oldu. Sonra o konuştu: Bunlara inanıyor olamazsınız. Siz herhalde tüp geçit, metroolsun,denizyollanyayılsınfalandiyenlerdensiniz. Evet. Peki otuz yıl öncc bir tüp geçit yapmış olsaydınız sorun çözülmüşmüolacakü?Rollerideğişelimisterseniz.Diyelim ki 1969'datüpgeçityapılmıştı... Siz de şimdi benimyerimde oturuyor olsaydınız. Nekonuşuyorolacaktık?Bclkiüç,belkidebeşincitüpgeçidinyapılmasını. Nereyevarmakistiyorsunuz,bufaraziyelerle? Açık. Demck ki tüp geçit de çözüm değilmiş. Neden? Çünkülstanbulbüyüyor. Bubüyümeyidurdurabilirmisiniz? Durdurulabilirdesankibirileridurdurmuyormu?Ozaman neyapacaksınız.büyümeninönünüaçacaksınız. Büyümeye direnerck değil, ancak böylece büyümenin iplerini elinize alabilirsiniz. Buanlamda birinci köprü bir öngörüdür. Nasılyani? Basit. Birinci köprü yerine tüp geçit yapilmış olsaydı, belki de şimdi, "Boğaz'ın altı delik deşik oldu, yeter artık bu tüp geçitler, köprü y apmay ı düşünmüyor musunuz" diye soracaktınızbana. Bu saçma faraziyelerinizlc ne demek istiyorsunuz, anlamadım? Hayret. Yani otuz yıl sonra Boğaz'a köprü yapmak noktasına gelecek idiysek bunu otuz yıl önce yapmış olmak bir ferasct örneği değil midir? Bukadardemagoji,bukadarçarpıtmaolamazdı. Hemen atıldım: Keşke o zaman tüp geçit yapılsaydı, metro olsaydı dabiz onlann yarattığı sorunları konuşuyorolsaydık... mişsiniz.Hâlâaynıromantiklik. Hâlâaynısafdillik. Budevirde hâlâ ütopik (yutkunma) y ani "inciler". Tepematmıştı.Sakinsakin,hakaretedipduruyordu. "Zırvalar"mıdiyecektiniz. Asılsizzırvalıyorsunuz.Sizin kentleilgili en ufak bir... Sizeski Kasımpaşa'yi bilirmiydiniz, Şişhane'yi, Piyalepaşa'yı filan. Neoldu? Köprü ne yaptı?Beylerbeyi'ni,eskiFıstıklı'yı??...Yoroldu,yol... Bilirim. Ben Kasımpaşalıyim. O sefil yerde sizyaşamadınızbenyaşadım.Neolmuşyani.birkentinbütüngeleceği berbatbirmahalleuğrunafedacdilecek.Bırakınbunlan.Bu işlerromantizmle,hayalcilikleolmaz. Bengerçekçiyim.Tek kıstasım var "gerçek". Ne gerçeği? O sizin gerçeğiniz. Bu gcrçck değil. Ne yani sizinki mi gerçek? Bakın gerçek nedir, bcn size söyleyeyim. Evct birinci köprüden sonra ikincisi geldi şimdi sıra üçüncüde... Üçüncüy ü dördüncü izleyecek. Ama siz sapBirinci köprü çözüm oldu. Neden olmadı diyorsunuz? Ama gelişme var, büyüme var. Bir süre sonra ihtiyacacevapveremedi.Dolayısıylayenibirçözümgerekiyordu. Doğal olarak ikinciyi yaptık. Ncden? Iki köprü arasındabağlantılar kurmak mümkündü, böylece köprünün yukü... Evet işte çözümünüzün, daha doğrusu çözümsüzlüğünüzün sonucudeğil mi bu? Halk datüp geçit istiyor. Aman efendim kafanız takılmış tüp geçite, metroya... Boşverin halkı. Birakın bunlan,ben size gerçekleri anlatıyorum. Bir defaköprüyleçıkmışızyola. Şimdi neden üçüncü köprü? Şimdi trafikgeliyorbirinci köprünün girişinde kilitlcniyor. Neden? Çünkü köprüye birçokyerdenbağlantı var. Köprü girişitıkanıncabağlantılarıdatıkanıyor.Kentiçinde trafik de kilitleniyor. Değil mi? Evet. Tamam.Ozamanbu gerçek karşısında ne yapmak la ^ ç ( zım. Köprünün girişindekiyüküazaltacaksınız. Bunun f"> ^ a ^ ı içinhesapadamı,mühendisolmayagerekyokki.So f "V V ı kaktaki adama sorsanız cevabı hazırdır. Köprünün he r V < ^ ^ " menyanınayenibirköprüyapacaksın.Bitti.Bukadar. ^ Köprüye gelen yük ikiye bölünecek trafik rahatlayacak... Buaynızamandaenekonomik çözüm. lki köprü arasındabirkaçbağlantıyoluylabuişçözülecek. Kent için de ekonomik... Ekonomik mi? Kent, planlar.parklar, ormanlar, mahalleler,evlersokaklar... Amanefendimncplanı.Bizbizekonuşuyoruz.Plandutiriyorrurişleryürür. Eminim siz debürokrasiden yakınıyorsunuzsa, kendi durkcndinizle ilgili birşey olduğunda. Şimdi ben de yakınıkendini amorti edebir yorum. Çünkühayatbeni zorluyor. Hayatbana: "Şuköprüyü liyorsa, yani ekono/ ^~\^~^\. yapartık,sıkıldım,bunaldım" diyor. Bakın bakanlanmızbimiksc neden olmasın? /• ) I VI ' le, "Ben bekleyemem kendi planımı yapıyorum. Hesap sora Aynca iş kesin buraya \ I cak varsa sorsun" diyor. Ben de "Bcn yapıyorum, hesabmı da gidiyor. Şimdi araba fabnf veririm" diyorum. kalarının sayısı artıyor, üre Meclis, kanun, kitap, hak, hukuk.. Anlaşılan her şeyin timleri artıyor. lstanbul'a özelinden sonradevletin de özclini göreceğizanlaşılan. insanlargeliyor. Bunlaren Ekonomi önemlidir. lş yürüsün de mülkiyeti devlette mi gellenemez. Tersinden düşünelim. tstanbul'a insanlar gelmiolur, özelde mi oluro kadar önemli değil. Bakan bey de aynen yor. Araba fabrikalan araba ürcüniyor. Evet yeni köprü yapılböyle söylemedi mi? Şimdi ben burada ekonomik vc mantık maz bu durumda ama hayat da biter, değil mi? Ekonomi de li çözümler üretiyorum. öngörülerde bulunuyorum. Benim biter, gelişme dc.lşsizlik.O zaman siz mi doyuracaksınız işimbu. açinsanlan. Yine biz düşüneceğiz bunlan. Herişiuzmanı • Buöngörülerinizebirazbaşkadışetkenlerkarışmıyormu na bırakmak lazım. Dışardan gazel okunması, bekâra kan acaba? Yani sizin bu köprü "öngörünüz" nedenscbazı büyük inşaat şirketlerine neredeyse zil takıp oyna'.tıracaktı. Hatta belki dc sizden önceonlarbu işi öngörmcmişlermiydi acaba? Raporlar, görüşmeler filan... Siz de mi buna inanıyorsunuz? Ben bir konuda bir fikir alacaksam elbette ki bunun uzmanıyla görüşeceğim, sokaktaki adamladeğil herhalde. Birde neden takılıyorsunuz, şirketlerin sevinmesine. Bu şirketler kazanırsa vatandaş da kazanacak değil mi? Borsalar, senetler, cirolar... Amabunlar işin esası değil... 1 lâlâcski kafa"sermayedüşmanlığı". Sonra bakın bir gazete kupürü. Nc dcmiş Prof., "Tüp geçit cinayet olur". Ya... Neden? (,'ünkü Boğaz'da fay hattı var. Bakın nc diyor Prof.," tçi aniden deniz sulanyla dolacak birtüp gcçidin durumunu hayal etmek bile korkunç". Yabunu mu istiyorsunuz? Bilim konuşuyor bilim... Valla ben bu bilimi bilmiyorum. Ama bilim de nedense hep farklı farklı konuşuyor. Ben dc gazetclcrdc kâğıt gibi y ırtılan bir köprünün fotoğrafını hatırlıyorum. Boğaz'da yüz küsür mctreden yüzlerce otomobil denize uçuyor. Bu herhalde korkunç dcği 1 de scyredilebil ir bi r manzara m ı ol uyor şimdi? Canım ben böyle bir şey mi söylüyorum. Bilim ne diyor ona bakıyorum. Geçelim, neysc. Bakın biz şimdi dördüncü köprünün planlaması içindeyiz. Hatta yeri bile... Neyseaçıkça söylcmeyeyim, spekülasyon olur, filan. Ne öngörüsü? Siz bir çözümsüzlüğün peşine takılmış sürüklenipduruyorsunuz.Ötcyandan sorunlar katlanıyor. Emrivaki yapıyorsunuz. Sıkıştık ne yapalım yani diyorsunuz? Bu mu mantık, öngörü? Hah, çok dogru, sorunlar katlanıyor. Sorunlar çok hızlı büyüyor. Sizyetişemiyorsunuz. Bunun elbette ki farkındayız. Köprü ihtiyacı giderek daha sıklaşıyor. Öncc 15 yıldı, sonra 10 yıla düştü. Sonra belki beş olacak. Günün birinde belki de her yıl bir köprü yapmak gerekecek. Her scne bir köprü mü?