Katalog

10 CUMHURİYET DER( Nevski Bulvarı, Petersburg'u bir uçtan biı uca kateden upuzun ve dümdüz bir bulvar. Komünist literatürde de özel bir yeri var. Lenin, "Devrim, Nevski Bulvan gibi dümdüz değildir, engebeli, sarp ve çetindit demişti. Nevski Bulvan komünizmin yenilgisinip ardından yeni koşullara ayak uydurmaya çalışıyo Bulvar 'da geçmişin ve geleceğin ideolojisi yan yana yürüyor. Lenin'in Nevski Bulvan'nda •• 1. Sayfanın devamı gun, bu şehrin komünizmin büyük önderi I .cnin'in adıy la anılacağı gclmcmişti. Bu şehrin son iki yüzyıl icindc ülkcnin kaderindeki en öncmlı iki büyük öndcrin adını alması tarihin garipbircilvesiydi. Pyotr Alekseyeviç adıyla, 1672 yılında Moskova'da duğan Büyük Pctro, Rusya'nın kadcrini değiştirmişti. Gcnç bir prcnskcn kimsc onun ulkeyi yönctcccğini düşünmüyordu. Ağabeyi Çar 3.Fyodor'un ölümünden sonra onun ycrinc iklidara gclmcsi gcrekirkcn birsaraydarbcsiylctahlıclindcalındı.llaslalıklı üvcy kardcşiylc bırliktc Çar ilan cdildi ama, iktidara yakın olmasın diye sürgüne gönderildi. Hcrşcy bu sürgün yaşamıyla başladı. Tarihc Büyük Petro olarak gccecek Pyotr Alekseyeviç.sürgünyıllannda Batı'daki modemleşmeyi,aydınlanmayı vcdcvlctindindcnözgürlcşmcsisürccini yakından izlcdı. lin büyük mcrakı dcnizcilikli. Eğitim ve dcvlct bürokrasisınin merkczilcştirilmcsı konusundaöncmli birikımlere sahip oldu. Çcvrcsindc iyi yctişmişbir askcri birlik kurdu. Sonra bir hamle ile iktidan clc gcçirdi. ModcrnbirRusya yaratmak hcdcfine adım adımilerledi. Büyük Pctro, kiliscyi sınırlandıran laikliğc adımını atan modcrn Rusya'yı yaratırken bir dönem kendi adıyla anılacakbu schrin dc kurucusuoldu. 1703'te Isvcc'i yenerek Ncva ırmağının ağ/ını clc gecirdi ve Baltık'a uzandi. 2()scnc süren bu savas.ın sonunda artık bu bölgeye egcmen olmuştıı KumlduğuandanitibarcnRusÇurlığınınbas.kcnti olan St. Pctcrsburg iki y ü/ sencden fazla (17121918) başkent olarak kaldı. Birinci Dünya Savaşının başında şehrin adı, kurucusu Petro nedeniyle Petrograd olarak değişlirildi. C)n scnc sonra bu kez şehir (1924) bu kcz Leningradoldu. Sovyctlcrındağılmasından sonra ilk ismine Petersburg'ageri dönüldü. Pctro, bu şchri Roma lmparatorluğu'na duyduğu hayraıılık içinde kurdu. Kendisini Roma İmparatoru Sczar olarak kabul cdiyor vc Petersburg'u da Roma gibı şekı llcndirmek istiyordu. Şehrin ününc ün katacak olan Hermıtage Sarayı'nda, Pctrograd'ıngörkemli meydanlannda ve ijehri çepeçevre kusatan alanları süslcyen ıhtişamlı hcykellcrinde Roma hayranlığının ızlcrını görebilırsını?. Ycnı Roma olarak inşaedılen Petrograd, Rusya'nın Batı'ya açılan penceresıydi. Rusların deyişiylc bu kadar kısa sürcdc kurulan ve olaganüslü büyüycn ılk !>ehırdı. Kuruluşundan hemen sonra (,'arlık Rusyası'nın, yan'i kocaman bir imparatorluğun yeni başkcnti oluvermişti. St. Petersburg, komünıstlerın yönetımı ele ge(,irdiğı 1917LkımÜcvrımi'nin de kilit şehirlerindendi. 1917 Ekimi'nde donanmada çıkan isyatı sonucu Aurora/ırhlısıbolşevıklcrekatıldı. Lenın, Aurorazırhlısının Kışlık Saradur" ünlü sözüyle ünlüdeğil. Dostoyevski'r "Bcyaz Geeeler"i, Petersburg'un ünlü uzun aydınlıkgecelerindeNevski Bulvan çevresi degeçenbıraşköyküsünüanlatır. Dostoycv ki'ninromanlannda Petersburg öylcsinczc gintasvirlerleyeralırki, sonunda buşehirso raki yıllarda"Dostoyevski'nin Petersburg' diyedeanılır. Puşkin, ölümüyle sonuçlanan son düello Petersburg'un bir kahvcsinden kalkarak g mişti. Nikolay Gogol, "Taras Bulba"yı "Müfettiş"ibubehirdekalcmcalmi!>tı."Nik lay Gogol Sokağı"nın ünlü ısimlerinden bir deÇaykovski'ydi."KuğuGölü","Fındıkl' ran" ve "Uyuyan Güzcl" balelerini burada y ratan Çaykovskı, buoyunların ılk kc7 bu şchı dcünlüMarinskiTiyatrosu'ndasahnelenm sınedetanıkolmuştu.Mussorgskı,Rubinst in, Plchanov gibi büyük yaratıcılarbu şehr suyunuıçıp,ckmcğıniycmişlcrdi. Leningrad'ınadışımdiilkkurulduğugü lcrdekı gibi St.Petersburg. "Ahşukomünistler" Lenin birçok meydanda hâlâ ayakta (üstte). Çariçe Katarina H0 tonluk çanı astırmayı btujarumudu Düştü ve kırıldı. öyle duruyor. yi topa tutmasını istcdiğinde artık ok yaydan çıkmıştı. Devrim başlamiijtı. Petrograddönemi bitiyor ve Lenıngrad dönemı başlıyordu. I lcrmıtage Müzesı'ni ge/crken, bizemüz nin tarihini anlatan rehber, belli bilgileri verı ken,komünizmdönemiylcilgilısokuşturn yapma fırsatını da kaçırmıyordu. "Komünif ler, ünlü tablolardan bırını devrimın ilk yıll rındasatmışlardı. ünlarolmasaydışımdil cscr ycrinde duruyor olacaktı..." Bir ba^l yerdeben7erbırheykelöykiisüdahaanlattı Rehberin anlattıkları bir noktadan sonra c nımısıkmayaba!jlamıstı.(,'ünkübiliyordu ki, şu anda bu müzenin deposunda bulanan milyon 700 bin escrdcn ancak 65 bini sergil nebiliyordu. Satıldıgı söylencnlcrdebirki eserdcnibaretti.Devriminilkyıllanndakap talist dünyanın büyük ambargosu ncdcniy zordurumdaolankomünistlertoputopubi kaç escri satınısjlı. Zaten o eserler de zamanıı da Batı 'dan alınmışlardı. Puşkin'den Gogol'a... Büyük Petro'dan Lenin'e uzanan büyük tarihisüreç içinde Rusya büyük dahileryetiştirdi. Pctcrsburg'un bu dahiler için her zaman önemlı bıryerı oldu. (,'aykoskvı'den Dostoyevski'ye, Puşkin'den Turgcnyev'c kadaruzanan edebiyatçılar,müzisyenlerkuşağınınmekanıydı St.Petersburg. Gençliğimizindevrim tartışmalarında öncmlı bir ycri olan Nevski Bulvan, yalnızca Lenin'in "Devrim Nevski Bulvan kadar düz değildir. Ungcbeli ve zor