Katalog

Beşikçi'yiiyideniyiyekus.kulandirdı. 62'de askcrc gitli, yedck subay olarak. Piyadc okulunda çevresindekiherke.sDoğu'ya,Güneydoğu'yagitmemenin yollarınıararken,odüs,üncedünyasmıaltüstedenbölgeye gilmck için dilckçc yazıyordu, okul komutanlığına. tki yıl Bitlis ve Hakkâri'dc askerlik yapti. Kürtlcri yakından tanıdı. Kürl toplum yapısına ilış.kın zengin gö/lemleri oldu. Burslu okumuştu; askcrden sonra, 1964'tc 1 lozat'ta, kısa bir süre "maıyetmcmuru" olarak çalıştı. Üniversitconun için önemli bir kurumdu. Buy üzdeıı sosyoloji asistani olarak Kr/urum Alatürk Ünıvcrsıtesi'ncgirdi. Artık düııyalaronundu. Kürtlcrlc ilgili aıaştırmalarını rahatça, dilediği gibi, bilim neyı gerektiriyorsa öyle sürdürcbileeekti. Daha doğrusu,oöylesanıyordu;bilimeve bilim kurumu ünivcrsiteye saygısından ötürü. Yıl l967."KışınSilvanOvasında, YazınNcmrut Yaylalannda Konaklayan Göçebe Bir Aşirctin Sosyal Organizasyonu"nuya7dı vebuilkçalıs,masıile"sosyolojidokloru"oldu. Kürtlere ilişkin hcrolayı yakından izlemeyi sürdürüyordu. Yurtçapındasesverenünlü"DoğuMitinglcri"niİ7İedi,büyükcoşkuilc. Yazdıdamitingizlenimlerini;"DoğuMitinglerinın Anali/i." Peşinden"Doğu Anadolu'daGöçebcKürlAşiretlerinde Toplumsal I)eğis,me"konuluaraştırmasını kalemealdı. Her ikiçalışmadateksiredilerekçoğaltıldı.Bılimadınasığındığı, üniversitenin kendisine gcçit vcrmeyeceğıni anlaması uzun siirmedi. Ü niversıtc rcktörüy lc, dckanıy la, kürsüsüy le dikildi karşısına: K.ürtyok! lıı yanıt verdi; ama üniversite saveilık gibiydi, hiç de niyetli dcğildi Bcsjikvi'yi kürsüsünc döndürmcyc... Üniversite dünyasındankopmayıbiranolsunaklıııdangeçirmeyen Besikçi, bu sırada mezun olduğu fakültcnin açtığı sınavıkazanarak Ankara SBF'de soluklanmak ıstcdı. Aneak Atatürk Ünivcrsitesi'nınbılmıdiijihüncrlcri iledonanmış yöneticilcri Beijikçi'ninpcjmıbıranolsunbırakmadılar. Omutlakacezalandırılnıalı.susturulmalıydı. Devletin ve devletadınabiliminyok saydığı Kürtlere,onasıl"Var, ışte orada, Doğu'dayaşıyorlar"diycbilirdi. Ünlü 12 Mart yetişti imdatlanna. Ihbarları nihayet ses verdi. 19Haziran l97rdekürsüsündenalınıp24Haziran'daDiyarbakırSiırtllleriSıkıyönetimKomutanlığrncatutuklandı.BöyleceBeşikçi'ninçıleli,amaodenlidconurluhapıslik yıllanbaşladı.Diyarbakıryargılarnasında,ya/.dığıvcsöylediği tek bir sözcüğü bile yadsımamasına kar^ın, sıkıyönetim mahkemcsi, Atatürk Üniversitesi'nin ihbareı ögretinı üyelerinin katkılarıyla Besikçi üzerinde aman vermez bir baskı oluşturmayaçahştı. Tekbaşına... Beşikçi, o zaman ne dcnli büyük bir kavganın ıçinde olduğunukavramaya başladı. Mahkemenin kararı kendısıni doğruluyordu: I3yıl7günhapis. I974yılındaçıkarılangenelafla tahliye oldu. SiyasalBilgilerFakültesı'ne, görevine dönmek iç in başvurdu. Benzerdurumdakikişilere"evct"diyen üniversite, Besikçi"yc "hayır" dedi. Çünkü o, yapılan uyanlara kulak tıkıyor, "Kürt ulusu"nun ve "Kürt dili"nin varolduğunu söylüyor ve yay.ıyordu. O halde hapishane dışında da mahkumyas,amalıydı;hemde bilim adına. Ayıpünivcrsitenindi ve üniversite Beşikçi'nın ilgi alanı dışındaydı artık. Savaşımını, görüşlerini, bilim adına savunmayı tek basına da olsa sürdürecekti, üniversite dışında sürdürdü de. Çizgisinden hiç sapmadan, yılmadan, yıkılmadan, bükülmeden... Tekbaşına... Veyenidenyazmayabaşladı."Bilimsel Y öntem/Üniversite özerkliğivcDcmokratik Toplum llkeleri Açısındanlsmail Beşikçi Davası I"adlıçalışması yayımlandı. Yayınevi Komardı.yıl 1975nisanı. llkcseriolan"DoğuAnadolu'nun Düzcni / SosyoEkonomik vc Ktnik Tcmcller"ini de yeniden yayımlamaya karar verdi. Ancak bu kitabıntla yer alan düşünceleriaştığını vekendikitabı ileçclişkılcr ıçinde olduğunu gördü. Yeniden ya/.ma yerine, onu bir yaııa bırakarak, çalışmalannı bilim yöntemi konusunda yapmakta olduğu araştırmaları üzerindeyoğunlaştırdı. Komal'ın 1976'dayayımladığı"Bilim Yöntemi", Beşikçi'nin yaşadığı budönüşütnüıı başlangıcıydı. "Bilim Yöntemi"ndcn sonra, "Bilim Yöntemi /Türkiye'dckı Uygulama" dizisini oluşturan yurtiçindc vc dışjnda scs vcren cserlerini yayımlamaya başladı Üniversite mi, savcılık mı? Bir yıl sonra, 68'dc bir kürsüarkadaşı, bilimadamı unvanlıbirdoçcntBc^ikçi'yisavcılığaihbaretti;bilimadına!Böylcce daha sonraki yıllardaardı arkası kesılmcyecck cczalar zincirininbirhalkasıilctaniijtı: Dcrsvermesıyasaklandı.Bilim adına iijlcnen ay ıplar, Be!,ik(;i' nin bilime saygısını zedelcmiyor, aksine güçlendırıyordu. Gidcrck üniversitenin dar kalıplarını zorladı, kamuoyunun gündcminde bir daha hıç ınmcyeceğiyerialdı.llkbcsgctırcnkitabını, daha sonraki yıllarda.yalnızbirbaijlangıç olarak dcğerlendireccği, 1969'da E Yayınlan'nın yayimladığı "Doğu Anadolu'nun Düzeni/SosyolikonomikveEtnikTcmeller"iniyazdı. Bir yıl sonra genişletilmıs ıkınci baskısı yapılan bu araştırma, olumlu yaklaşımların yanısıra, izlcyen yıllarda dalga dalgabüyüyecekolumsuzyankılardauyandırdı.Olumsuz yakla^anların baijinı, y inc üniversite çekiyordu, yine bilim adına. Atatürk Üniversitesi Rektörü, 22 Temmuz 1970'te Beşikçi 'nin görevine son verdı. I )anıs,tay başvurusuna olum