Katalog

u manyası'nınTürkiycBüyükelçisiydi.) 15 Haziran 1932. Papcn, parlamentonun desteği olmayan sağcı vc otoritcrbir hükümet kurdu; parlamentoda ikinci partı durumunda olan Nazilcri yatıştırmak için, Nazilcr'ın mılis gücü olan Sturmabteilung'un (S A'lar)çalışmalarınayenidcn ızın vcrdi. 20Temmuz 1932. Papen, Prusya'daolağanüstii hal ilan cdcrck orada Sosyal Demokrat hükümeti işbaşından uzaklaştırdı. Komünist Partisi olağanüstü hal kararnamcsini yürürlüktcn kaldırtmak ve SA kıtalarının dağıtılmasinısağlamakiçingenelgrevegidılmcsini önerdi. Öncrı reddcdildi; Sosyal Demokratlar, vonPapen'i etkilcmek için yasal protestoeylemlerine giriştiler ve Anayasa Mahkcmesi'nebaşvurdular. (Dava Hitleriktidaragcldiğinde hâlâ sürüyordu; sonunda zamanaşımı nedeniylcdüştü.) 31 Temmuz. Genel scçim. Parlamentoda Naziler 230 sandalyc kazandılar, toplam 13.746.000 oyaldılar. Sosyal Dcmokratların sandalye sayısi ise 133 'tü (10 sandalye kaybctmişlerdi). Komünıstlcrin sandalye sayısı 89'du (5.000.000'un üstündc oy almışlar, seçimden 12sandalyelikkazançlaçıkmışlardı.) Eylül. Von Papcn,'AçlıkKararnamelcri'ni veekonomıdetasarrufönlemleriniyürürlüğe soktu. lşsizlerin sayısı yaklaşık 8.000.000'di. Olağanüstü yetkiler.politikşiddeteylcmlcri için ölüm cczası kabul edildi. Olağanüstü mahkcmcler uzun hapis cezalan vcriyorlardı. 6 Kasım. Ycni genel scçim. Naziler 34 sandalye kaybettiler ve oylan 2.000.000 azalarak 11.729.000'e düştü, buna karijilık sosyalistlerlc komünistlerin toplam oylan 13.241.000 'di. Sosyal Demokratlar 12 sandalye kaybetmişler, Komünistler 11 sandalye kazançlı çıkmışlar, 6.000.000 oyalmıslardı. Ama Sosyal Demokratlarla Komünistler kcndi bildîklerini okuyorlar, zevahiri kurtarmak kabilindcn aradabirsöylencnsözlerinaksine,bırbırlerini gerçek düşman olarak görüyorlar, bir tiirlü birarayagelmekbilmiyorlardı.Hindenburg, Hitler ve von Papen arasında uzun müzakerelcrbaşladı. 17 Kasım. Von Papen istifa ettı; llındenburg, General Kurt von Schleicher'i şansölyeliğeatadı. 19 Kasım. lngilizsosyalızmininünlüdüşünürü Profesör Laski bile Daily Herald gazetesinde yayımlanan makalesinde, "Nazılerin hayatı birtchlıke oluijturdukları günlergendc kalmıştır" dıyc yazıyordu. set adamlany la aydınlannın gö/lerinin içi ccği uyansındabulundu. Sınıfsal bırlıgın işçi 25 Ocak 1933. Naziler, güçlü polis korubaka baka iktidar basamaklannı çıktığı, önsınıfından göstcrilccek bir adayla sağlanmasimasıaltındaküjkırtıcıgösterilcrc giriştiler. onlardan başlayarak bütün dünyaya kan, nı önerdi. Oneri Sosyal Dcmokratlarca redde28 Ocak. Hindenburg, von Schleichcr'i isı, gözyaşı vc yıkım getirdiği günlcrdeolan dildi. tifa etmcye zorladı vc von Papcn'e bir hükütcnlerdcçok ilginç ve uyarıcı: 1 llaziran l932.Cumhurbaşkanı Mindcnmet kurmak üzcrc 1 litlcr'le müzakerelere gıNisan 1932.Cumhurbaş.kanlığı scçiminde burg'un danışmanı General Kurt von Schleicrişmetalimatını verdi. Iman Sosyal Demokratlan, Hitlcr'e göre her'in entrikalan sonunda Franz von Papcn 30 Ocak. Hitler, halkın destcğiyle değil, hveni şcr'dir"diyerek Hindenburg'udcsPnısya şansölyelığine gctirildi. Bu olay, kaSchleichcr, Papen vecumhurbajjkanınınoğlu klcdilcr. (Mustafa Kemal'in 'Ehveni şer, muoyunda tam bir şaşkınlık yarattı (Von PaOskar von Hindcnburg'un yürüttüklen siyarlerin en kötüsüdür' sözünü gcl de anımsa pcn 1. DünyaSavaşısırasındal;tlıstın'dcki4. sal entrika ılc Almanya Şansölyesi oldu. Koa!). Komünist Partisi,' Hindcnburg'a veri Osmanlı ordusunun kurmay başkanlığını yapmünistler, Sosyal Demokratlara ve sendikalanbiroyunHitler'everilmesıanlamınagelemıştı ve II. Dunya Savaşı sırasındada Nazi Alra genel grevçağnsındabulundular. Hitler'in "yasal" olarak iktidara gelmiş olduğu gerckçesiylc öncrilcri reddcdildi; bu Nazi terörün1952 komünist tevkifatımn ardmdaıtyapılan birduruşden "ehvcni şer" olan bir durumdu: Hitler'ın madan... (16.10.1953) yasallığıihlaletmesinekadarbeklenmcliydi. 1. Zeki Baştımar, 2. Halil Yalçuıkaya, 3. Mehmet Bozıştk, Reichstagdağıldı; 5 Marttaseçimyapılma4. MihriBelli, 5. NuranAşar, 6. ReşatFuatBaraner, 7. Cesıkararlaştınldı. lalZühtü Benneci, 8. Abdülkadir Demirkan (Vedat TürkaŞubat. Naziler SA'ları silahlandırdılar vc 'yardımcı polis örgütü1 halinegetirdiler. Koli), 9. Gülören özdemir, 10. MadtBUge, 11. Şehamettin Bamünist Partisı'nın merkczi, SA'lartarafından kırsan, 12. EnverGökçe, 13. ŞevkiAkşit, 14. BilatŞen, 15. sık sıkbasılarak arandi vcişgal edildi. FadılBarkan, 16. KamUAkar, 17. Hayaü Tüzün (Patriyot), 24 Şubat. Komünist Partisi mcrkezi yeni18. Nihat..., 19. Mustafa Arhavi, 20.1/ayatiSencer, 21. den basılarak arandı; Naziler 'çok ciddi suç Zühtü Recep Yelkenkaya, 22~. (Ankara Emek Matbaast sadelilleri' bulunduğunubildırdiler. Komünist Partisi önderi VVilhelm Picck, Nazi hükümeti hibi), 23. Sabahattin Dikmen, 24. Tamnamadı 25.İlhan tarafından bırprovokasyon planlandığını ilan Baçgöz, 26. Abuzer Özdemir, 27. tlhan Berktay, 28. (Tamcdcrck uyarıda bulundu. Komünist Reichstag namadı), 29. Cemil Toygar, 30. Tamnamadı, 31. Turan Baymilletvekillcri yabancı basın muhabirlcrine kara, 32. SeyUAtdaL 33. Mustafa Topruk (Congo), 34. Kadbenzcruyarılardabulundular ri Buldu, 35. ArifDamar, 36. Kamilm, 3 7. Musa Emre Avrupa 'nın llitler 'li günleri de unutuldu.. 27 Şubat 1933, saat 21. Reichstag alev * •