Katalog

10 AGUSTOS 1997. SAYI 594 Odasındaki raflardadurankasetlerin çoğu günümüz sanatçılarının. Genç sanatçıları yakından izliyor Sağ. Uzun yıllar müziğin içinde olmasına karşın bir sanatçı örgütüne rastlaniadığını vurguluyor. Sanatçıları bir arayagetirmekveyapıtlarınasahipçikılması için "Halk Müziğini Koruma Geliştirme ve YaymaVakfr'adıylaçalışmalaryapıyor. Halk müziği yapıtlarındaki değisimlerin, toplumdaki gelişmelerc ayak uydurduğunu vurguluyor Sağ: "DevletKonservatuvan'nınkurulmasıylabağlamaokullardaöğretilmeyebaşlandı. Bu, cserlere ycni boyutlar kazandırdı. Teknolojinin geliştiğinı göz önünc alırsak, 30 seneönceyapılmışeserlerinyapısıylabugünküııü aynı kefeye koyamayız." Sağ, yeni kaset çıkaran halk müziği sanatçılarının anonim vc geleneksel türküler okumasının ncdcnini halkın talebine bağlarken, hep eski türkülerin okunmasını da yanlış buluyor. Biranmasanınüzerindcki PirSultan Abdalheykelinetakılıyorgözü.Durgunlaşıyor. Belli bir döncm halk müziğine kısıtlamalargetirilmesininhalkıduyarsızlaştırdığını söylüyor. "Halk miiziğinin dinlenmesini önleyerek, insan ları susturmak istcdiler." diyor"l 2 Eylül'den sonradiskoteklcrin sayısı arlırılarak, gençlikeğlence müziğine alıştırılmayaçalışıldı. Ama Uğur Mumcu'nun öldürülmesi ve Sıvas katliamından sonra gcnçlik doğruyugördü." ArifSağ, geneldc Alcvilcr'inhalkmüziğiyle ilgilenmesi nedenine değinmeden de duramıyor: "Islam dininde sanata birtakım yasaklar getirildi. Kimitoplumlartslamiyet'iyasaklarıyla benimserken, Alevilerhcm Islamiyet'e saygı duydular hcm de türkülerinden vazgcçmedilcr. Bundan dolay ı halk müziği Aleviler'in elinde kaldı. Yine de 'halk müziğini sadece Aleviler yapıyor' dencrek bu ağırlığıonlarayüklememekgerek." 13 Akkale, ArifSağ' ın aksine halkmüziğinin karsılastığı en büy ük sorunun ilgisizlik olduğunu düşünüyor. Doğru seyleryapılınca dinleyiciyeulaşılabileceğine, ScherYıldızı'nın çok satmasını örnek gösteriyor.Arabeskin ve yapımcılannın halk müziğine zarar verdiğininaltınıçiziyor: "Yapımcılar, Anadolu'dan türkü okumak için gelen gcnçlerin kasetlcrine arabesk ve poptan parçalar koyarak, onları özünden koparıyorlar. Ekonomik güçleri olmayan bu gençler de direnemiyorlar. Yapımcılar ise, müzikten anlamadıklarından kültürümüze zarar verip vermeyeceklerini düşünmüyorlar. Çünkü tek amaçlan para kazanmak." Akkale, genelde, anonim parçalara yer verilmesjinin nedenleri arasında kaynakların lükeniyorolmasını gösteriyor: "Türkü yakıcı ozanlann ölmesi üretimi azalttı.Bunedenle eski türküler söyleniyor. Bu kaynakları, ürünlerini değcrlcndirmek Kültür Bakanlığı'nın görevi." Belkıs Akkale'ye göre, ArifSağ ve arkadaşlarının besteledikleri bağlama konçcrtosu, halk müziğine yeni enstrümanlarla yeni olanaklarıgctiriyor. Bukonçertoyu yeni bir kilometre taşı olarak görüyor vc halk müziğini dünyayatanıtmanın amaçlandığınıbelirtiyor. "Evrensel bir çalışma gerekliyse, bunu geciktirmeden yapmalıyız." diyor "Çünkü müziğimizin malzemesi çok." Akkale, halk müziği sanatçılarının ülkenin siyasi gündeminde büyük rolleri olduğuna da inanıyor: "Toplumsalolumsuzluklaramüziğimizle karşı koy uyoruz. Ama tepkiyi koyarken kışkırtmıyoruz. Sanatçı, yaptığı sanatla siyasi kimliğini ortaya koyarak, olumsuzluklara tepkisini göstermeli" Akkale de, devletin belli birdönem insanları düijünmekten alıkoymak için halk müziğini engellediğini düşünüyor. "Ezilen ve horlanan insanlar türkü dinler." diyerek destekliyor bu görüşünü "Genelde Aleviler' in halk müziğiyle ılgilenmcsinin nedeni de budur. Kendilerini türkülerle ifade ediyorlar." Belkıs Akkale "Biz idealist sanutçılar miıcadclcmizi bırukntadık..." Bir zamanlar halk müziği... "Nazlı yardan bana bir haber geldi/ Eğer doğru ise büktü belimi/ Dedilerki yari yad ellcraldı/K.adirmevlamnasipeyleölümü..." ArifSağveBelkıs Akkale ortakçalışmaları olan "Seher Yı ldızfnda işte böyle sesleniyorlar türküseverlerc. Bclkıs Akkale, sanatçı dostu ArifSağ gibi yaşadığı çevrcnin etkisıyle kcndini halk müziğinin içinde bulmuş. Zaman zaman ötckı mü/ik türlerinin öne çıkmasınakarşın, halk müziği dinlcyicisinı çok vefalı buluyor ve sanatını doğru icra edenbirsanatçıyıbağırlannabasmayahazır olduklarını düşünüyor. Belli bir dönem için arabesk ve popun, halk müziğinden dahaönc çıktığını söyleyen Belkıs Akkale, özellikle son iki yıldır halk müziğindeönemligelişmelerkaydedildiğıni vurguluyor. Bunusöylerken sesindeki heyecan artıyor: "Bir zamanlar halk müziği çok öndeydi. Daha sonra dinleyici kitlemizde geri lemeoldu. Ama birkaç idealist sanatçı, mücadelcmizibırakmadık." Akkale, ya tieari kaygılarla ya da gündemde kalmak adına tarz deği^ikliği yapan halk müziği sanatçılarının bu müziğe zarar verdiğine dikkat çekiyor. Halk müzığınin son zamanlardadinlenmesi ve gündeme gclmesinın nedcnini ise şöyle açıklıyor: "Bir dönem pop müziğine sarılangençlik, zamanla bu müziğin sadece eğlenceye yönelikolduğunuanladı. Mcsajlariçermcdiğini gördü. Ama bizim halaylarımızda bile boş sözyok. Toplumdaki olumsuzluklarıişleycrek, günceli yakalarız. Belki de, türkülerimiz gençliği düşünmcyc sevk etti ve insanlar tür külere susadıklannı anladilar. Bunlardan dolay ı halk müziği kırsal alandan kentlere taşındı vc artık gençlik, bu müziği dinliyor, seviyor." Ona göre halk müziği gün geçtikçegelişiyor, ama yine de yeteri kadar dinlenmiyor. Türkü dinleyen üniversite gençliği Akkale'yi de umutlandırıyor. "Halk müziği dinleyen 100 bin üniversiteli, sadece eğlencc müziğinden hoşlanan milyonlarca gence bedel." diyor "Ç'ünkü halk müziği dinleyen gençlerdüşünmesiniveTürkiye'ninsorunlarını bilen kişiler." Belkıs Akkale, "Halk müziği dinlcnmesine karşın nederı arkaplandakalıyor?"un yanıtını medyadagörüyor: "I lalk müziğine ilgisiz kalan medya, topluma başka kültürleri aşılamaya çalışıyor. Bundan dolayı gerçek sanatçılar gcriledi, sanatı bilmeyen kişjler ön plana çıkarıldı. Sanatımızııcraediyoruzamayeterliolmuyor." Yenlden toprağa bağlanmak... Erdal Erzincan... üdahalkmüziğininsevilensanatçılarından. Erzincan, küçükyaşlarda usta çırak geleneği ilc bağlamayla tanışmış. Son çalışması "Garip"teki amacını şöyleözetliyor: "Yüzyıllarboyusüregelen Anadolumüziğininbilgisayardenilen makınenın gücü ile değil,beynimizin,yüreğimizinveduygulanmızın gücüy le korunup, geliştirilebileceği inancıyla böyle akustik bir çalıs,may ı tercih ettim." Erzincan'ın halk müziğindeeksiklik olarak gördüğü nokta, malzemenin çokluğuna karşın işlenememesi. Halk müziğinin dönem dönem güncelliğini yitirmesinin nedeniniisedoğnısunumlannyapılamamasında görüyor. "Müziğimizin karsılastığı cn büyük sorun da orijin noktasına inip, inceleycmcmcmiz." diyor "Bu sorun ortadan kalkarsa, halk müziği haketliği yerdc olacak. Ama müziğimizher zaman dinleniyordu." Sanatçı, halk müziğinin son döncmlcrdc ilgi görmesinin nedenini "toprağa dayalı olması" diye temellcndiriyor. Erzincan, pop müziğindc yapıldığı gibi, masa başında müzikürctmcdiklerinibelirtiyor. Bundan dolayı 'Havada Bulut Yok' gibi türkülerin, 100 y ıl önce de, 100 y ıl sonra da dinleneccğindcn emin. "I lalk müziği, radyoyla yöreselliğini kaybederek,doğallığından u/.akla^tı ve türküler kahplaştırıldı. Son döncmlerde de türküler Güneydoğu'nun yoz ağız şekliyle söylenmeyebaşladı" diyor Erzincan. Kararlı birtavırlaekliyor:"Biz,doğallığıyakalayacağız." O da, diğer sanatçı largibi medyadan yakınıyor: "•" Erdal Erzincan da medyadan yaaınıyor... Ihsan Güvercin "Yenijenerasyon halk müziğine gönül indiriyor..."