Katalog

18 CUMHURİYETDERGt anacaktı "1960 yılında Gelıdonya Burnu'nda yaptığım kazı sıMu7e gınşımıyle bırlıkte rasındd Kemal Aras'ın bu ıkı ısım daha ortaya çıkıyorke:»f ının bır gun dunyanın en du Bırıncısı Ilaluk Llbe buyuk sualtı arkeolojı muzeFmeklı Ingılızce oğretmenı lerınden bınnın kurulmasına olan Elbe muzenın ılk muduyol açacağını aklımdan bıle ruydu Olanaksızlıklar ıçınde geçırmemı^tım" dıyecektı kalenın restorasyonu ve duKemal Aras' ın bu dalışta kul/enlenmesı çalışmalarını landığı gıysı, bu anıyı yaşat başlattı Bugun muzenın hemak uzere muzede sergılenı men gınşındekı sanat galensı yor ona ıthaf edılmış Anısı suteklı yaşatılıyor lkıncı ısım Bugun sadece Bodrumlu ıse,osıralardahenuzoğrencı ların değıl, arkeoloji ve muoldn, 1978 'denberı muzenın zecılıkle ılgılı çevrelerın yam udurl uğünu ustlenen Oğuz kından tanıdığı Gcorge Bass, Alpozen'dı 1953 yılında, unıversıte oğOğuz Alpozen o gunlerı rencısıyken gezmek amacıyşoyle anlatıyor "Bodrum'u la Turkıye'ye gelmış, 1957'de Mavı Surgun'den bılıyorGordıon kazı ekıbınde gorev dum KaledeAbdulhamıtdöalmıştı 1958 ve 1959 yıllanemınde surgün yen dıye akrında Kore'de Turk Tugalımdakalmıştı IstanbulEdeyı'nda gorevlıydı Bunlar bıyat Fakultesı Klasık ArkeBass'ın Turkıye'ye yakınlık oloji Bolumu'nde okuyorduymasını sağlayacaktı Unıdum " George Bass, Metın versıteden Bodrum'agırmeSözen 'e bır mektup yazıp çası teklıf edılınce, bu nedenle Karya Prensesi Ada lışmalanndayardımtıolmak memnunıyetle kabul etmıştı veyetıştınlmek uzere gonullu bır oğrencıbulAncak bu gelışı Bodrum kadar onun yaşamasını ıstcmıs, Metın Sozen teklıfı ıletınce mında da bır dönum noktası olacak ve bır ayatereddutsuzkabul etmış Bundaarkeolo]iye ğı hep Bodrum'dakalacaktı George Bass, ılgılı bakanlıktan ızın alarak olan ılgısı kadar sualtındakı maceralann vekıcılığı de rol oynamış BatıklarkadarahtapotBodrum Kalesı'ndekı şovalyelenn yemek salan da merak edıyordu Ekıbe Bodrum Yassılonunu depo halıne getırdı Gelıdonya batıada'dakıtralışmalarısırasındakatıldı Balikğından çıkardığı malzemey ı burada topladı çı'nın 'Mavı Surgun'undekı Bodrum'ubulfrtesı yıl, 1961 'de, burada dort cam vitnn muştu Çoketkılendıvesevdı Denızınaltınıçınde buluntulardan bazılan sergılenmeye da ıse ahtapotlarla savaşmay ı duşlerken onlabaşlandı George Bass bu sade ve gosterışsız gırışımı," 1962 yılında tum kadrosunun ve gı nn savaşılacak değıl sevıletek, oyun oynanacak denız varlıklan olduğunu anladı Bıraz derlennınKulturBdkdnlığı'ncaustlenıldığı maceraduygusuylaatıldığıbuseruvenınburesmı bır muzenın doğmasına yol açtı" dıye Yalnız sualtı bulgulan sergilenmiyor burada, canlandırmalarla ziyaretçi tarihe de götürülüyor. Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi'ne, yaşayan müze diyorlar...Dünyanın en iyi dokuz müzesinden biri o.. Ancak çok dertli. Eski şapeli cami olma yolunda hızla ilerliyor... Sıradışı bir mavi müze ü MURAT URAL odrum Sualtı Arkeoloji Muzesı, 1995 yılında UNESCO'ya bağlı , olarak gerçekleştırılen Avrupa'da Yılm Muzesı (EMYA)yanşmasında 51 aday ıçınden en iyi dokuz muzc arasına gırmeyı başarmıştı Bu başarının onemı muzenın bulunduğu Bodrum Kalesı 'nın otuz yı I oncekı durumunugosteren fotoğrafa bakınca daha iyi anlaşılabılıyor Üzenndebırıkidğdf,tan başka hıçbır yeşılın gorunmedığı, yıkık ve metrukbırtaşyığını Bugun ıse, aynı yer, her yanı ağaçlarla çı<,eklerle donanmış, avlularında tavuktan tavuskuşuna kadar bır çok hayvanın serbestçe dolaştığı ve tumuyle restore edılmış yapılannda ıse dunya çapında unlu sualtı eserlerının sergılendığı bır yer halıne donuşmuş durumda Bodrum Muzesı bıldığımızklasık muzelere pek benzemıyor Aslında adı "Sualtı Arkeoloji Muzesı" ve bu alanda gerçekten dunyadakı sayılı muzelerden bın Ancak sadece sualtı bulgulan sergilenmiyor burada Tanhıkalemsanlarınrahathklagezebıleceklen.ısterlerse canlandırılmış bır Ortaçağ ortamında oturup sohbet edebıleceklerı bır yer Antık çağlarboyunca ınsanlann yaşamlannı gosteren ve kapılannı Bodrum'un bütun tanhıne açan nıtelıkte açıklayıcı duzenlemclerle çok yonlubırmuze Muze Muduru Oğuz Alpozen, "Muzeler yaşayan ve yaşdnan yerler olmalı" dıyor Sonra eklıyor, "Burası ınsanlara açık bır yer Gelın dıyoruz, rahat rahatdolaşın, oturun Arkadaşınızlaçayınızı ıçın Önemlı oldnburasını sevmelerı Kendılerınıbıryabancıgıbıdeğıl doğal bırkonukgıbı hıssetmelerı" Ftrafımıza bakıyoruz daha Bodrum'un mevsımıbaşlamamış,k!şıçındeyız Amakale yıne kalabalık Yabancılar kadar ve hatta dahata7İa rurklergozcçarpıyor Gençlerçoğunluktd Vc hcrkcs bır muze gezmenın saygılı ve olçulu davranışları ıçınde değıl Çok doğal davranıyorldr gormesıyle dcğışecektı Throckmorton balıkçılardanbulduklanamphoralankaledebır odada toplarnalarını ıstedı ve hepsının de bulunduğu yerlen kaydettı Sungercı Kemal Kaptan'ın(Aras) Throckmorton 'a, dort y ıl once, Gelıdonya Burnu yakınlannda bır bdtık gemı gorduğunu soylemcsı uzenne bırlıkte dalış yaptılar Fhrockmorton batığın Tunç Çaği'na aıt olduğunu tdhmınettıvePennsylvanidUnıversıtesı'yle temdsageçtı 196()yılındaPennsylvanıaÜnı versıtesı'nden üeorge Bass' ın başkanlığında denızaltı kazısı başladı Bass daha sonra KONUŞAN BİR MUZE Bodrum Kalesı ve Sualtı Arkeoloji Müzesi'nde sadece sergıleyıcı değil, esas olarak, açıklayıcı bir muzecılık egemen Açıklayıcılık en etkılı canlandırma yöntemiyle sağlanıyor Ancak bu uygulama çok kolay değıl Her şeyın gerçeklere uygun olması ve aynı zamanda ızleyenın bunun bır canlandırma olduğunun farkına varması önemlı Aksı halde gösterı komediye de dönüşebllir Ancak burada, açıklama ve canlandırma yöntemlerı ölçülü kullanılıyor ve etkıleyıci olabıliyor Bununla ılgıll bır öykü de anlatılıyor Aşağı avluda, bır sundurma altında amphora sergılemesl yapılıyor Burada MÖ 14 yüzyıla aıt ılk amphora ömeklerınden 1992'de Geyre kbyunde üretılen testıye kadar çeşıtlı dönemlere ve yerlere aıt amphora örneklerı bulunuyor Hepsınin yanına yer, tarıh, bulunduğu yer ozellığı yazılmış Bununla yetınilmemış amphoraların gemılere nasıl yerleştırıldıklerı örneklerle gösterılmış, bır ortaçağ dukkanı duzenlenmış ve buyuk boyutta bır ıllustrasyon da yapılmış Bu resımde o dönem Insanlarını üretım yaparken sonra urünlerını amphoralara doldururken dolu amphoraları gemılere yuklerken gormek olası Bır amphorayı unutan arabacıya bır koylu seslenıyor Arabacının ıse bu hatasından dolayı yuzu kızarıyor Zaman zaman bu alanda canlandırma da yapılıyor Karşınızda bır Halıkarnassoslu ıle bır Mıletosluyu alışverış yaparken görebılıyorsunuz Anlatılanlara göre, bu gösterılerden bırtnde yabancı gazetecllerden bırisı para sayan Roma lı askere bazı şeyler sormuş Asker hıç oralı olmayıp ışıne devam edınce sınırlenmış ve muze mudurune neden kendısıyle konuşmadığını sormuş Oğuz Alpözen bu soruya "Yalnız Latınce konuşur efendım" dıye cevapvermış 4 Bodrum Müzesi'nde sergılenen cam batığın ah$ap tekne kulıntılaru Amphora'nın Buyüsü Bodrum 1960'lara kadarEge'nın tıpık bır sungercı/bdlıkçı kasabası durumundaydı Is tanbul'da sınırlı bır aydın çcvrelerde ıse Halı karnas Balıkçısı yId, onun "Mavı Surgun"u ve "Mavı Tur"ldrıyla tanınıyordu Ancak ıç turızm bugunku gıbı değıldı Kımse kalkıp Bodrum'dd tdttl yapmayı goze alamıyordu Sungercıler denıze daldikça arada eskı "testı" parçaldrınarasthyorlardı Balıkıjlann kangavasmdan da arada bu "testı"lerden çıkı yordu Bu"testı"lerdeğersızgoruluyor,t,oğu zdnıan tekrar denıze atılıyordu Her şey 1958 yılında Natıonal Geograp hıc' ın muhabın Peter Throckmorton' un Bod rum'a gelmesı "testı" sanıldn amphoraları