Katalog

9 MART 1997. SAY1 572 çoksamımiydilcr. Dayımadcmişki,"Buakşamfamiliyenikayığakoy, kaç. Benarkandan bckleyeceğim. Kaçın tstanbul'a!" ü günlerdc 56 adam kayboldu. Bunıın için jandarma kumandanı yol vermiş bize. Gece kaçtık Ayancık'tan. Istanbul'a, Kumkapı'dakiakrabalarımızınyanınageldik. Yıl 1920. On dört yaşındaydım o zaman... Yorgo Baba daldı gitti. Evin içinc sessizlik çöktü.Kahvesisoğudu.Derinbırnefesalıp bir "of" çekti. Konuşamayacak haldcydi. Yüreğininküllenmişacılarıdeprcşmişti. Çok çektik bc Kemal! Ama bizim suçumuz neydi? Çok acılar çektik! Yaz bunları Kemal, birdaha kimse çekmesin!.. 15 denbiri.yolcularınkoltuklarınabağlanarak üzerlerine, "daha iyi yanmalan" için alkol döküldüğünü, Andrawes'ide,herkcsebağınp çağıran eli bombalı kız olarak anımsıyor. Andravves de bunu yadsımıyor. "Elimde bombayladolaijtığımdoğru. Uçakkaçınyordum. Birişlevyerinegetiriyordum.Çcvrcyc gülücüklersaçıp,insanlankucaklayacakdeğildim ya," diyor ve kendisine hiç kimseye zararverilmeyeceği konusunda güvenceverildiğini, ancak pilot ölünce dehşete düştüğünüdilegctiriyor. Schumann ise Andravvcs'in söylediklerini pck inandırıcıbulmuyor. "Uçaktakilerin çoğu onun teröristlerin en kötüsü olduğunu ve herkeseacımasızcadavrandığınısöylüyor." Rehinlerden biri de, Schumann'ın sorguya çekildiğisırada Andravvcs'indeorada olduğunu, yaşamına son veren kurşunlar atıldığında onun büyük bir iştahlaelmasınıyediğini anımsıyor. Yüzyüze geldiklerindc Schumann, "Kocamın ölümündcn sorumlu olmadığını söylüyorsun. Ama uçağı kaçırmamışolsaydınız tümbunlarolmayacaktı. Birşeyyapmadan önce, onun sonuçlarını da düşünmek gerekir,"diyerek Andravves 'i suçladı. Andravves de, olaya neden karıştığını açıklamak amacıyla bu buluşmayı ve bu konuyu ele alan bir filmin çekilmesini kabul cttiğini dilegetiriyor. "Neden böyle davrandığımı anlamak istiyorsanız, uçağın kaçınlması olayından 30 yıl geriye gitmelisinİ7. Bunları kişisel çıkarlar için yapmadım; yaşamımı vatanım ugruna tehlikeyeattım. Filistinelimizdenalınmıştı, ama hiç kimse ktlını bile kıpırdatmamıştı. Çoğukez,keşkeötekilerlebirlikteölseydim diye düşündüm. Filıstinli olmak korkunç bir şey. AşağılanmaklaÖ7dcş..Nebirvatanınız, ne eviniz, nc dc sizi kanatları altına alabilecek bir devletiniz var. Hiçbir şeye sahip olmayangüçsüzkişilersiniz. Benimgibi,şıddet yanlısı olmayan, iyi bir 1 lınstıyan aileden gelen birininböylesi bir olaya bulaşmasına başka nasıl biretmcn neden olabiliıdiki? BaaderMeinhof konusunda hiçbir bilgimyoktu. Yalnızea içirn vatan sevgisiyle dolup taşıyordu. bu nedenle de, böylesi bir öncrıye hiç düşünmeksizin 'evet' dedim." Olaydan kısa bir sürc sonra Somali 'de yargılanan ve20yıl hapis cezasınaçaıptırılan Andravves, sağlığınınbozulnıasınedeniyle biryılsonraözgüı bırakıldı.ÖnceBağdat'a gödcrildi; ardından anababası ve (,'akal C'arlosolarakbilinenllyıchRamirc7Sanches'in yardımıylaNorveç'esığındı. Şımdi I lamburg'da bir cezaevinde bulunan Andravves yeniden yargılanması sonucunda almaeak kararı bekliyor. 70 ve 8()'li yıllarda devlete karşı ayaklanan "Kml Ordu"dosyasını kapatmak için sabırsızlanan Alman polisi, Andravvcs'dcn, uçak kaçırma olayındasilahlarısağladığıdüşünülen Monika Ilaas ile ilgili çokönemli bilgilerelde edebilcceğineinanıyor. Schumann isc,tüm buıılara üzülmüş gibi. "Eşimi yıtirdim ve çocuklarımbabasızbiiyüdülcr. Yinedc Andravves'eacıyorum. Şimdiinsanlardanmcrhamct dileniyor. (îarip, çünkü kızının babası var." Bugörüşmeden önce, Andravves'in ycnidcnmahkcmekarşısınaçıkartılmasınınbir yararı olmayacağına , cezaya çarptırılması durumundaeşinin geri gelcmeyeccğine inanan Schumann, görüşmeden sonra, böylesi bir uygulamanın herkcs açısından daha adil olacağınıdilegetiriyor. Duruşmanın sonucu ne olursa olsun, Süheyla Andravves' in görüş ve davranışlannda birdeğişiklikolacağısanılmıyor. Olay ın insanı dehşete düşürcn sonu dökülen kan, yitirilen canlar ve çocuklann haykırışları dışında, olanlardan pek vicdan azabı dııymuyor. "Söylediklerimin tüınü, sözciiğii sözcüğünedoğrudur. Başkalannaınanıhyorsa, bana neden inanılmıyor? Salt bana "terörist" gözüyle bakıldığı için mi? Ben katil değilim. Yaşamım boyunca tek bir suç işlemedım. Bcnbirkahramanını."^ Önü deniz, ardı Ollmpos... Sözcüklerzorçıkıyorağzından. Yarın devam ederiz deyip teybi kapattım. Televizyonda AlmanyaBulgaristan futbol karşılaşması başladı. Maçınheyecanıyladeğişti Yorgo Baba. Neşelendi. Çocuklaştı. "Ben" dedi "Yüksck Kaldırım'daayakkabı çırağıydım. Iki yılTaksim'dcki takınıdaoynadım. üalatasaray vardı o zamanlar. Tutardım. Selanik'te de oynadım. Onun için kaçırmam maçları." Ertesi gün apaydınlık başladı. Platamonas, sırtını Olimpos'un yeşil eteklerine dayamış. Önüdeniz. Karşı kıyı Ayvalık, Ida Dağı. Elimi uzatsamBurhaniye'dcnzeytintoplayacağım. Çevreyi cırcır böcekleri sarmış. Yorgo Bababeni avludabekliyormuş. Kahveleri içtik. "Biraz dolas.alım" dedi. Turist dolukordonboyunayürüdük.Sinop'unkalkanbalığınınle7zetini,Istanbul'ungüzelliklerıni anlattı. Kilisunin yanındaki çınarların seringölgesinde.yönünüdenizeçevirdi: Bana diyorlar ki, "88 yaşındasın, ama oğlundan gençsin. Nasıl oluyorbu?" Ben dediyorum ki "Brc ben Karadeniz'in suyunu içmişım. Şifalıdır!" Yorgo Baba,Türkçeyi nasıl oldudaunutmadin? 1 liç duraksamadan yanıtladı: Türkçe vatanımındili,unutmam! Ayancığı,lstanbul'uözledinmi? Vatanözlenmezmi? Yıllarcabekledim, bıı yıl olma7.sa geleeek y ıl afiedcrbizi Mustafa Kemal,dönerizdiye... Neden Platamonas'aycrleştiniz? Sclanik'teiki yılkaldık, Sonra Ayancık gibi bir yerc yerleşelim dedik, düştük yollara. Önümib deniz, arkamız dağ olsun dedik. Dcnizberekettir. GeldikPlatamonas'a.Önü deniz, ardı Olimpos,başıkarlı. Ayancık gibi. O zaman buralar balaklıktı. Ama deniz ve bağ vardı. Yorgo Baba, dedim çok olaylaryaşamışsın. "Yaz bunları" dedin.ya/aeağım. Ayancıklılarasöylemekistediğinvarmı? Sesinialçattı: Çok olaylar gördük, çok! Başka kimse görmesın. Hırbirine dokunmamalı insan. Ne demekTürk, Yunan'.'C'okkandöküldü. Ingilizlerkoyvermışlerbi7imkıleri,Türkiyc'yi vurmak için. Ne ka/andını/ bundan? Ne oldusonunda? Ben harpyaptım. 39'da ttalyanlara,41'de Almanlarakarşı. Delikanlıyı vurursun, görürsün vurulmuş adam, yazıktır! Herbir memleket düşünsün bunu. Artık barış olsun. Herkcs evıne, köyüne, çoeuğuna baksın! Sen Türk, ben Rum. Bre bırakınız bu lakırtıyı! Bizkardeşgibiyaşıyorduk. Birandurakladı. Avludaki şeftali, vişne, zeytin, inciıağaçlarını gösterdi: Bak, dedi, şubahçe ne güzel! Renk renk çiçekler, türlü türlü nıcy veler. Sana f ilozofça bir sözsöyliyeyim. Tek meyveyle bahçe olma/! Bumernlekettenekadarçokdil,din;ne kadarçcsjtli halk varsa, o kadar iyidir. Zenginliktirbu. YaşasınlarTüıkler, Rumlarkardcîj gibi yanyana. Budursana diyeceğim! Kliniöpüpvedalaştım. I lonazlı Rumları.Minoğlu'nunkızlannı bulamadım. Ama Anadolu Ruınlarının sıcacık kardcşlik duygularını buldum.^ Pilotun kartst: Monika Schumann Terörist: Süheyla Andravves Olaydan sağ kurtulan tek terörist ve uçağı kullanan pilotun kansı Mogadişu'daki uçak kaçırma olayından yıllar sonra biraraya geldiler. Buluşmayı kabul ederken ikisinin de farklı nedenleri vardı. Monika'dan Süheyla'ya şağıdaorta yaşlı iki kadınınsıradışıöyküsü anlatılıyor. Öykünün kahramanları, 53 yaşındaki, yctişkin iki çocuk annesi, IYankfurt'lu televizyon program yapımcısı Monika Schumann ile, 10 yaşında bir kız çocuğunun annesi, barış savaşçısı bir erkeğin eşi olan vc yaşamını Norveç'te sürdüren Süheyla Andravves. Her ikisı de iyi bir eğitım görmüş ve düşüncelerini açıkça ortaya koyabilıyor. Bu iki kadını yüz yüze getırcn olay ise, 19 yıl öncc meydana gelen bir uçak kaçırma olayı. Olay, 1977 yılının Ekim ayında, Sotnali'nin başkentı Mogadişu'dayaşanmıştı. KaçırılanLufthansauçağınınpilotu olan Monika'nin kocası Jurgen Schumann dört terö ö l d ü r ü l e n p i l o t rıst tarafından rehın alınmış ve karşılığmda 15 milyon dolar fidyenin yanısıra.ikisi Filistinli,dokuzuBaaderMeinhoförgütüncbağlı 11 kişininserbestbırakılmasıistenmişti. O zamanlar hcnüz 24 yaşında olan Süheyla Andravves uçağa Mayarko'dan turist olarak binmi^ti. Kaçırma olayından bcş, gün sonra Almangüvcnlikgüçleri vc iki SASgörevlisinin açtığı yaylım atcşi sırasında ölümden kurtulan tek teröristti. Andravves ateş sırasında ycdi kurs. un yediğinden, hâlâ koltuk dcğneklcriyleyürüycbiliyor. Sonunda uçağın 87 yolcusu kurtarılmıştı, ama Kaptan Schumann bunların içinde değildi. O, yak)t ikmaliiçinAden'einişyapan uçağı terk etmiş, gcri döndüğünde dc öldürülmüştü. Dul kadın ile dişi terörist, tcröristin cinayete teş.ebbüs ve fidye istemek suçuyla yenidcn yargılanmak üzere Almanya'ya gönderilınesinden önee,Oslo'dabirotel odasındakarşıkarşıyageldı. Buluşmayı, Mogadişu olayının iki SAS kahramanından biri olan vc şımdi yazarlık yapan Barry Davies ile olayla ilgili TV belgeselinin yapımcısı C'hris Jeansörgütledi. İki saat süren bu buluşma sırasında iki kadın birbirlerine uzak kalmayı yeğledi. Ciri ceket ve pantolonundan olusjan agırbaşlı giysileri içindeki Schumann, turuncu çiçekli etek ve ceket giycn Andravves ile el Schumann. sıkışmadı. Andravves, Arat'at'ın bıle artık Israillilcrleelsıkıstığınadikkat çekerck, olay karşısında yalnızca omuzlarını sılkmekleyetindi. Schumann bu buluşmayı, kocasının son yolculuğu konusunda birşeyler öğrenmek için kabul clmişti. Pilot Schumann'ın kahramanlığı Almanhükümetinceonaylanmakla biıiiktc,çoğu kişi onun kendi paçasını kurtarmak için uçağı terk ettiğıni ileri sürınüştü. Aradan gcçen 19 yıl boyunca, dul eşi Schumann bu konuda yalnızca kulaktan dolma bılgilereldecdebilmiijti.Olaygünü lOyaşındaki oğluyla birlikte uçakta olan rehineler