Katalog

CUMHURİYETDERCİ Hastanclerde gece çalışan hemşirelerin hemen hepsi gündüz bir fakültede okuyor. Hukuktan, sosyolojiye, konservatuvardan, uluslararası ilişkilere kadar çeşitli alanlarda eğitim görüyorlar. Bu kadar ağır tempoda çalışan bu genç kızlar iki kimliği bir arada götürüyorlar. Gündüz öğ öğrenci, gece hemşire YAZI VE FOTOÖRAFLAR: SEVGt KAYA nlarhemokuyanhcm çalışan takınıındalar; yani yaşam uğraşında tırnaklarıylamücadeleverıyorlar, "öğrenci hemşireler". Bıryandan takülteyc devam ediyorlar, öte yandan maişctlerini temin etmek için sağlık hizmcti veriyorlar bir hastanede. Saat 16.00... lakültcdegeçenuzunbirgünün ardından, hastanede 17 saat sürecek yoğun bir çalışma tcmposuııa hazırlanıyorlar. Nöbet dcvir tcslim zamanı gelmış. Nöbeti alanlarladevredenlerarasındayatanhastalarailişkin"fikirteatisi". "Scrvis yoğun mu? Yeni yatan hasta say ısı ne kadar? Ağır hastalarhangileri?" "Her 7amankı gibi scrvis yoğun. Bugün yatışgiinüolduğu için5hastadahayattı. 11 numaralı yataktaki hastanın durumu çok kölü. Bu hastanın her saat başı ateş, nabız, tansiyon lakibi yapılacak..." On yedi saatlik yoğun gcçen gecenin ardından saat sabahın 08.00'i...Gündüzcü hemşirelerservıslerıneyollanıyorlar. Geceçalışan "öğrcna hemşirelerin" ayaktaduracak hallerı yok. (lö/lcrinin altı morarmış, gözleri kayınışdurumda. Buhalderakültelerininyolunu tulacaklar. Öğrenci hemşirelerin kimisi de yalnızca hat'ta sonu çahşıyor. Özellikle okıılu ve evi u/aktaolanlar. Cumagünüsaat 16.00'danöhetıalıyorlar, pazartesiOH.OO'akadardurdemek bilmedençulışıyorlar. Bütünenerjileri tükenmişbirdurumdaycnibirhaftayaadım atıyorlar. I lastanelcrde geee çalışan hemşirelerin hemen hepsı gündüz bir fakültede okuyor. Hukuktan, sosyolojiye, konservatuvardan, uluslararası ilişkilere kadar çeşitli alanlarda okuyorlar. Bu kadar ağıı tempoda çalışan bu genç kızlar iki kimliği bir arada götürüyorlar. Gece hemşire, gündüzhıröğrenci. Pekizorolmuyormu? Marmara Üniversitesi Ingilizce Oğretmenliği'ni bitiren ve şu anda Istanbul Üniversitesi Ispanyol Dili ve Eidebiyatı birinci sınıf öğrencisi olan Gülten Tutuluş bu soruyu şöyle yanıtlıyor:" Tabıi ki zor. tlk görev yerim olanSüleymaniyeDoğumevi'ndeçalışırken 1984'daünıvcrsıtesınavlarınagirdim. Marmara Üniversitesi Ingilizce Öğrermenliği'ni kazandım. Çok ağır şartlardaçalışıyordunı. U y kusuzluk, düzensiz beslenme derken, birinci sınıftailkdönem bitti.Mart ayında hasj \ şinin önünükesiyorve hastasının yattığı servisinneredeolduğunusoruyor. Sonra da işaret edilen servise yöneliyorlar. Servislerinçıkış kapısında asılı hasta listelerini tek tek gözdcngeçiriyorlar. Kimi hasta ziyarctçileri ise, hastaların hangi serviste yattığından bihaber. "Hemşire Hanim. Burda Kirbela Yasağ adli hasta yatiymi?" "Hastanız hangi serviste yatıyordu?" "Bilmim,ciğerhastasi." "Hayır hastanız bizim serviste değil." Kadın servisine bir grup hasta ziyaretçisi dalıyor. Yanlarında34yas,larındaikiçocuk. Gülten Hemşire hemen fırlıyor. "Beyefendi çocuklann servise girmesi yasak. Burada tüberkülozlu hastalar yatıyor. Her yertüberkülozmikrobuyla dolu. Kendi sağlığınızı önemsemiyorsanız, bari çocuklaZorunlu bir geçlm... nnızınsağlığınıdüşünün." 1 Gülten Tutuluş unbabası muhafazakârbiÇocuklar servıstençıkarılıyor. ri olduğu için kızının normal bir liscye gitmeGülten Hemşire, hasta ve hasta sahiplerisıneizin vermenüş.Odakurumlarsınavına ninbilınçsizcedavıandığmısöylüyor:"Ciögirmiş ve Zeynep Kami I Sağlık Meslek Lise rüyorsunuz hem hastay la hem de yak ın larıysi'nikazanmış. lailgilenmekdurumundayız. Kimi hasta ya"Babambuokulagitmemekarşıçıkmadı. kınları bizekızıyor. Onlara dcrdiınizi anlataNe de olsa hemcinslerimle aynı okulda yatılı mıyoruz.Bizonlarınvehastalarınınsağlığıokuyacaktıtn.Büyükşehirahlakımıbozamanı düşiinüyoruz. Bu arada asli görevimizin yacaktı(!). Heın sağlık meslek lisesinegiren yanısıraservislerdeki teknikaksaklıklarıda İer,bilinçlitercihetmiyorlarbumcsleği.Dü. . . kovuşturmak vetemizlikpersonelınıdenetşünsenize henüz 1314 yaşındasınız, meslek lemck zorundayız. Hastanelerde hcp hemşiseçmc bilincine erişmemişiniz. Ya ekonomik re muhataptır." nedenlcrle ya da ailenın yönlendirmesiylebu Hemşirelerin, haklarını yeterince aramatalandım. Yataklaradüştüm.Tcşhistüberkümesleğeatılıyorsunuz." dıklarını bazı noktalardaöğrenci hemşirelelozdu. Buyüzdenokulumbiryıluzadı." Hemşirelerin meslek hayatına atıldıktan rin dahabilinçli olduğunusöylüyor Gülten birkaç yı 1 sonra, başka dallara yönelmeleri Hemşire."Bizlerbilinçliolduğumu7İçinsosDerste uyukluyor... nın nedenini de açıklıyor: "Bu çocuklar Sağ yal haklarımızı arıyoruz, haksızlıklara ta"Nöbctlerimin yoğun geçtiğidöncmlerde, lık Meslek Liseleri'nesınavla giriyor. Biran hammül edemiyoruz.Sendikayaüyeyiın kiderslerdeki performansım azalıyor. Metabolamda zeki çocuklar: 1819 yaşında hayata mi haksızhklara göz yummuyorum diye beni lizma yorgun. Bir noktaya kadar derse konatılıyorlarve hemşire kimliğiyleçalışıyorlar. ve 6 arkadaşımı 1991 'de Süleymaniye Doğusantre olabiliyorum, sonra farkındaolmadan Bu onlara yeterli gelmiyor, kendi lerini geliş mevi'nden başka hastanelere gönderdiler. uyukluyorum. Geçenlerde bırarkadaşım antirmek istiyorlar. Kimileri de zamanla bu Onlara göre gerekçe, personel fazlalığıydı. latıyordu. Sabahleyin, nöbettcn yorgun argın mesleğinkarakterleriyleuyuşmadığınıanhHastanenin idari kadrosu kendileriııc mııhaçıkmış fakülteye gitmek için. Derse yetişmeyor ve başka dallara yöneliyor." lif, aykırı hemşırelerle çalışnıak istemiyor." si gerek, hemen bırotobüseathyor. VebaşlıTutuluş, hemşirelerin yaşantısının çok duGülten Hemşire 1991 yılındanberı Yediyorayaktauyuklamaya. Dizlerininbağıçörağan olduğundan yakınıyor."Hemşirelerin kule Göğüs Hastalıklan Hastanesi'nde. Öğzülmüş hadüştü hadüşecek. Birden kendini hay atı çok pasif geçiyor. Gençlerin bu mes rcnmeye tutkun, kendini gelıştimıekisteyen toparlıyorveetrafınabakınıyor, bütüngözlcr lekte kendilerini gcliştirme olanakları yok. bir insanolduğunu anlatıyor." 1718 yaşında üstünde. Buhalinigörenbirbeyyerveriyor. Hastanede edindikleri kısıtlı bir arkadaşçevmesleğeatılmış genç bir kızsın.bilgiyeaçsın. Bukezdekoltuktauyuyakalıyor. Gözlerini resi var. Iştcn eve, evden işe monotonbirha Çalışma saatleri dışmdaboşvaktim kalıyorsonaçtiğındatekrarbindiğiduraktabuluyor yat." du. 'Bununasıldeğerlendırebıhrim'dıyedükendini..." Günlerden pazar ve 1 Icmşire Tutuluş'un şündüm. Bir Ingilizce dılkursunayazıldım. nöbet koşuşturması tüm hızıyla sürüyor. Bu Yüzündemuzipbirifade, hafifbirgülümKursta4.5 ay içindcöylebirperlbrmansyaarada hasta yakınları da servise akın ediyor. seme beliriyor. "Ağır gcçen nöbet ertesi t'akalamıştım kı kendıme hayret ettim. Kursta Acemı hasta ziyaretçilerinin halleri görülkültcye gidildiğındc, sını fta, en arka sıra seçibiröğrctmenim vardı. Istanbul Üniversitesi lir. Orada sessız sedasız biraz uyuklanır kı, en meyedeğer. GördükleriherbeyazgiysilikiFilolojı Bölümünıezunuydu. Ingılizce'yibanaosevdirdi." Kuıstan sonra 1989'daüniversite sınavlarıııa girmiş. Marmara Üniversitesi Ingilizcı Öğretmenliği'nikazanmışama4yıllıkokuIu7yıldabitirmiş."llkyıl tüberkülozolmuştum. Uzun tedavi dönemındcn sonra okuh dcvam ettim. "Okulunubuyılbitirmiş."Biı dili bilmek ikıncı birdili öğrenme kolaylığ sağlıyor. Neden bu fırsatı kullanmayayım Buyüzdcntekıarüniversitesınavlarınagir dim. Ve Istanbul Üniversitesi Ispanyol Dili v < Kdebiyatı'nı kazandım. Jjımtli buokulade vamediyorum." Konuşmatelefonsesiylebölünüyor. Kıs; birtelefonkonuşması."Polikliniktenaradıla kanamalı biıtüberkülozhastası yatacakmış. Yatacak hasta için hazırlıklaryapılıyor.Son ra konuşmasına kaldığı ycrden devam edi yor: "Bu okul bana çok şey kazandırdı. Bal kültürünii ve insanını tanıdım. Çeşıtlı Avru pa ülkclerinde yaşayan birçok arkadaşım va, Zaman zaman Türkiye'yegelıyorlar. Onlat labirliktetatileçıkıyorum. Yinebuarkadaş larımdanbirıbanainsanlarladiyaloğunıj neden rchberolmayı düşünmüyorsun?' ded Açıkçası bunu düşünüyordum ama korkı yordum." BuyılTurizmBakanlığrnınaçtığırehbeı lik sınavlarma girmiş Tutuluş. "lstanbul'd 1200 kişinin katıldığı 4 aşamalı sınavı kazar dım. Vckursiyerolmayahak kazandım. !>in dı Maçka'da rehberlik kurslarına da devaı (iiilten Tııtulus yıllurın hem^iresL Çalışırken birfakülte bitirmiş, sonra ikincisine yazümış. ediyorum." azındanötekiderslerdeuyanıkkalınabilsin." Zaman zaman bunuıı dozunun kaçınldığınıdabclirtiyorTutuluş. "Geçenlerde y ine arkadaşlardan biri nöbet ertesi derse giriyor. Amaçok yorgun, gözlerinden uyku akıyor. önemli ders, mutlaka dinlemesi ve not alması gerekiyor. () ne y apıyor, derste sızıp kalıyor. Sonunda hocanın dikkalini çekiyor. Arkadaşlarınındürtmesiyle zar zor uyanıyor." Şimdi, Yedikule Göğüs Hastalıklan Hastanesi'nde görev yapıyor, tüberkülozlu ve bronşiyal astımlı hastaların yattığı serviste çalışıyor Gülten Hemşire. 30 hastaya bakıyor. Servısteki odaların hepsi dolu. Sabahın erkcn saatleri servis sessiz ve sakin. Koridorda dolaşan birkaç hastadan başka kimsecikleryokortalıkta.