Katalog

CUMHURİYHT DERO Cumartesi Anneleri, 1969 TÖS boykotu, Ismail Beşikçi, 1080 yayıncılı "Düşünce Özgürlüğü" kitabı, Bergama, Gökova, Akkuyu... Binlerce insan sokaklarda. Ya dövülüyor, ya gözaltına alınıyorlar. Bütün bunlar, kayıplar olmasın, düşünce suç sayılmasın, rant için insan sağlığı çiğnenmesin diye... Yaşanabilir bir ülke için sivil itaatsizlik. Bir vicdani retçi, Osınan Murat Ülke... eTürkiye...(,'okçahırçın,askerıne sıvılındcn çok güvenen, ışkencesiylc, faili meçhullcri ve kayıpla• » nyla totalıtarizmi çağrıs.tıran, bö*• • lünrnezbütiinlüğüiçineinayetçetelerinınkurıılmasına izin vercn, rant ıçin savasji mübah görcn, arada sırada da demokrasi boncuğu ta•jiyanlann yöncttıği ülkc. Yaşadığımız bunca gayri doğal afctc rağnıen, adı ycni konmuij "sivil itaatsizlik"eyabancıdeğiliz. 1968'in öğrcnciolaylan, boykotlar. iş,gallersivil itaatsizliğin örncklerini oluşturuyor. Burs ve kredi artımını, kitapların ucıi7İamasmı, öğrcncilerin yönetimc katılmasını, harçların dondurulrnasınıhedefleyeneylemlerzaman zaman sjiddet içerse de, şiddetın öğrencilerden değil, güvenlik güçlenndcn gelmesi yaşananlan "meşru"luktan uzaklaştırmıyor. Iştebirörnek: Tarih, lOHaziran !%8.Dil ve Tarih CoğrafyaFakültesi'ndeLatıncesınavıyapılırken dersaneye giren Prof. Samim Sinanoğlu, sınavın bir basjka güne ertelendığini bildirdi. Öğrenciler nedeninı sordu ama bir gerekçe gösterilmedi. Uununü/crine bütün sınavlar protestocciildı . Öğrencilerinbaşkaistekleri de vardı, fakülteye öğrencı alımının belli oranda yapılması, bırgündc birden fazla sılıktehareketetmenınişımızınckadarkolayla^tıracağını gördiim. Boykot, baııa toplumsal dayaniijmayıöğretti..." 3 Ocak 1991 'de ise binlerce madcn isjçisi Bakanlar Kurulu'nun eylemi "yasadışı" ilan etmesinerağmen KarabükZonguldak karayolundaydı.Demokratikkııruluşlar.muhalefctpartileıi.memurlarvebölgelıalkıtarat'ından da desteklencn eylemin nedenı, toplu sÖ7İeşme görüşmelerinin sonuçsuz kalmasıydı. "Arkadaşıma Dokunma" Üzcrinde bu yazının yer aldığı rozetler, büyük kentlerdc onlarcakişininyakasındaydı. Baskıyauğrayaıı her kesimi, hiçbır ayrım yapmaksızın içinc alan bu eylem grubu 1995 'e gelindığındc yerini"('umartesi Annelerf'ne bıraktı. Aralarındagözaltınaalındıktansonrakaybedilenlerin yakınları da bulunan 30 kiiji 27 Mayıs 1995 'de, saat tam 12.00'de Galatasaray Lisesf ninönündeoturdu. Herhaftatekrarlanan bu eylem, kamuoyunaTürkıye'deinsanların devlet tarafından kaybedildiğini anlatıp, çağrıdabulundu: "Sizin de çocuklarınız, yakınlarını/ var. Yarınsırasizedegclcbılır..." Eylem kısasüredeyankı buldu. Oturanlarınsayısıherhaftabirazdalıaarttı. Ancakıstenen Galatasaray' ın bütün mııhaliflcnn sesiniduyurabıleceğibiralanadönü^mesideğıl, sadece "kayıp"ınanlatılmasıydı.Gc<;cn yıl Habitat sırasında KESK'ınde gösterisiyle binlerce kışinın katılımına tuııık olundu. Şiddet, eylemcılerden degil, güvcnl ik giiçlerindcngeldı. Aralarındayabancılarındabulunduğu bin beş; yüz ki^i gö/altına alındı, ycdiyiİ7kışı hakkındadavaaçıldı. Kendılerine annelerkadar, babaların, kardcijlerın vees;lerındevarlığınedeniyle"C'umartesi Insanlan" demeyi yeğlediklerını söyleyen Beril Eyüboğlu, bu olaydan sonra altı hafta değıl oturnuılarına, karanfıl bıraknuılarına bılc izinverilmedığınıanımsatıyor. "Bağırıpçağırmadan,"dıyor Eyüboğlu "Elimizdet'otoğraflarla, hcr gün artan gözaltında kayıplara karşı toplumda duyarlılık uyandırmaya ve basınınılgisiniçek.meyeçalışıyoru7." Kayıp yakınları, bireyler, kıtle örgütü temsilcıleri, tnsan Hakları Derncğı üyeleri... Yani, Cumartesi lnsanları homojen bir grup değil. Onlarbaşlannagelcbılecekleribiliyorlar, yerlerde sürüklcnme, dayak gözaltı... Eyüboğlu, bunun göze alındığını söylüyor. Ci<izaltınaalınmayakadaruzayanşiddctlcsınırlıkalmıyorbubelkidecnu/unsoluklusıvıl itaatsizlik eylcmine engcllemeler. Kamuoyunun gözünden uzak durmaları ıçin /eytinburnırndayergösterilmesı,bırotobüsünfotoğrallarla donatılıp"Kayıp otobüsü" adı altında sefere sokulması, böy lece konuy u "gözaltında kaybedilenlcr"dcn uzak tutulmakistenmesi... Ancakonlarvazgeçmiyor.herşcyerağınen şıddetten u/ak tutuyorlarkendılerini. tsteklensondereeemes.ru: "Sağaldıni7, sağ ıstıyoruz..." Idari, ekonomik ve siyusi baskılar... TÜS üyeleri için direnmekten buşka çareyoktu. Önce yüriUliiler, sonra hoykotu girdiler... Yıl 196'J... la^tı eğitımcıler. TÖS ilk eyleminı 15 nav uygulanmaması... Boykot, günlerŞubat 1969'daAnkara'da"Büyük cesürdü... Eğitim Yürüyüşü" altında gcrSadece Dil Tarih vcCoğrafya'da çekleştırdi. Ikincieylemise 15değıl,neredeyseTürkıye'dcki bü19 aralık tarihlerinde yapılan tün üniversıtelcrde süren eylemboykot oldu. TÖS'ün 54 bin ler, TCK 'nın 254 ve 516. maddeüyesi vardı amaeylcmeTürkilennetakıldı. Boykot bir suçtuve yegenelinde 129bineğitimcıcezası vardı... den 109binikatıldı.Boykotun Birbaşkasivil itaatizlikörneğı sonuçları açıktı; 50 bin eğitimıse DİSK'in, Devlet (iiivenlik ci hakkında adli kovuşturma Mahkemelerinin kuruluşunu proaçıldı. KayseriöğretmenOkulu tcsto eylemlenydi. DİSK'e bağl nıezunu Halil Ibrahim Doğan, eysendıkalar, 16 Eylül 1976'da bu lem sırasında Gıresun'un Kuz amaçlabirgünlükişibırakmaeylenıini gerçekleştırdiler. tşveren Halit tbrahim Doğan kazasında öğretmen olarak askcrliğini yapıyordu. TÖS'ün ba§ise hazırladığı "kara liste'Merlc larınagelebilecekaskerisoruşturmayıgcçiijçok sayıda iş.çinin işine son verdi. DÎSK, iki tirmek için aldığı "Askeröğretmenlerboykoyılsonrada, İOMart 1978'te"Faş.izmelhtar Eylemi" adı altında iki saat işi bıraktı. I şveren takatılmasın"kararınıtartıştıarkada!jlanyla. C cza ortaday d ı, dört ay 1 ık askeröğretmenl ibir ke7 daha kara liste hazırladı. ğınyerini24aylıkerlikalacaktı.DinlemediYakıntarihimizegözattığımızdakarşımıler. Eylem sonaerdığindehem Doğan'ahem zaçıkan örneklcrdenbiri, 1969yılını göstede arkadaşlarınaordudanbircezagelmedi, riyor... 1964yılındakurulanT()Skısasürede Mıllı Eğitim ise uyarı cezasını uygunbuldu. ellibinüyeyeulaşmıştı. kğıtımcamiusıekoBugün geriye dönüp baktığında bu eylemi numik ve idarı sıkıntıların yanısıra polıtık ijöyle değerlcndıriyor Doğan: baskılarla boğusjuyordu. Karaman, Kayserı, Boyabatve Adıyaman'dakomünıstlerekar^ı "Bazı haklar alınacaksa bunun örgütlü mücadeleadı altında, dınsel baskılarlakarşı müeadeleylegerçekleştirilebileceğini, bir OORETMEH •cıvmı.