Katalog

16ŞUBAI 1997. SAYI 569 15 Düiünve suçunu işlediler, suvuşu kurşı çıkaruk... Sonuç: 1080 gönüllü suçlu yuruttı! A/i/ Ncsın, /.ülfü I.ıvanelı, Leyla Erbıl, MehmctBa^aran, PerideCelul... Yirmidört aydın;yazar,elcştirmenveşaırbırarayagelıp bırkitapyayımladılar: Düşünceövgürlüğü veTürkiye. Kitappiyasayaçıktıktanbirsüre sonra kitabın yayıncısı Erdal öz'le yazarlardan YaşarKcmalhakkındadavaaçildı.Dayanak, TCK'nın312.maddcsıydı. Bansvedüşünce özgürlügü isteyenler bu ıstekleriyle "Halkı sınıf, ırk, dın, mezhep ya da bölge farklıhğı gözeterek kın vediişmanlığaaçıkça tahrikeden"lcrdi! Sivıl itaatsızlığınen belirgineylemlerındenbırının yolunuaçtıbututıım. Kıtap,birkezdahayayımlandı... Bukez yayıncıhancsındetam lOSOirrvavardi.Onlarhakkındadadavaaçıldı. Yıne aynı madde, yanı 312 vardı suça karşılık olarak, bir de "TerörlcMücadele Yasası"nınmeşhursekızincimaddesi... Yaniyasauygulayıcılannın gözünde, dü^üncenincczalandırılmayakalkişılmasınıeleştırmekbırkezdahadüşünce suçuoluşturmuştu... Yasa koyucımun "düîjüncc suçu"ndan en fazla nasibinı alan ise Isnıaıl Beşikçi oldu. Düşüncclcrını söylemekten ve yazmaktan vazgeçmeyen Besikçi, yüz yılı aşan hapıs cczalarıyla"ödüllendirildi". yorlar... ... Yaşamhakkınındiğerokunu^udayaijatma sorumluluğudur. Başkasının yaşayabilmesı elbette benim de onu öldürmememle olanaklıolabılıyorancak. Buanlamda vicdani ret, benim ıçın bır hak olnıaktan öte bır sorumluluktur, sorumluluğumdıır..." Osman Murat Ulke, kendı vıcdanı retçılığinihemmahkemeyehemdekamuoyunaanlatmaya çalıs>ırkcn bir grup kadın da bir baijka sivıl ıtaatsızlık eylemını gerçekleştırdi. Ankara, Istanbul, Bursa, Mersın, Izmır gıbı kentlcrdcnotuz kadın, geçenyılın sonlannda, o sırada Eskişehir Askeri Cezaevi'nde olan Ülke'yı zıyaret etmek istedi. Bu, kendilcrinı "Osman Murat Ülke'yle Dayanı^ma Komitesi" dıye tanımlayan kadınların ıkıncı eylemıydı. Ilk eylcmlerıniBcyoğlu<nda"Kırıktufek" amblemı altında yapmışlardı. Komıteye katılanlar "Kadın kımliğımiz" diyorlardı "Evrensel bir ınsan hakkı olan vicdani reddı erkeklere nazaran daha da sahıplenmemizi gerektiriyor." Ellerindedılekçeleri veçiçeklerı, yanlannda yıycccklcrıylc ındılcr Eskışehırotoganna. Kar^ılayıcıları oradaydı; çok say ıda sıvıl polıs Nızamıyc'nın kapısında, I İsmuil Beşikçi kc'ylc goriüjcmcyeceklcrı "Burayıhcmenteıkedın"emrıyle ıletıldı Nezahat Altan go/altınaalındı.Sıi(;u,hcmcn hemen bıitun sıvıl ıtaatsı/lerin altına sükulduğu "Toplantı vcGösterı Yürüyiişjerı Yasası"na muhalcfcttı. Altan, polislerin güzaltında kcndisıne "Senı vatan haınlığındcn ıçerıtıkari7"dcdıklcrını,d6vülmek lıatta oldurulmekle tchdit edildigıni söyledi. Komıtedeyeralmasınınnedenlerinısöyleaçıkladı: "Bu toplumda koca ya da babaadaylarınınönce askere gitmesi gerekir. 18 yaşına Beril Eyüboğlu gelmış her erkek yetışkın, 70runlu olarak askere gıtmelıdır kı, baba ve koca olmadan önce militarizmın o en katı hiycrarijikdisiplinindengeçsin.Dcvletincfendıliği adına boyun eğdirmeyi, itaat ettirmeyi öğrenebilsın .. Hn doğal hak olan yaşama hakkını savtınamasın. C'anı isterse aile içindc de karısının ve kızının yaşama haklarını ıhlal etsin.'Öldürmeyimeşruvemübahsaysın..." Maden i^ileıi hukumetin "yasadtji" ilan etmesine ruğınen i$i bırakıpyola döküldüler... nıın (irncklcrıısc Akkuyu,(îökovaveBergama...Çevreciler, kıtleörgütlerıbiryana, halkın da birer itaatsiz olarak katıldığı eylemlerın nedcnı nükleersantrallarleve siyanürlü altınlaya.şadıklançevrenın,sağlıklanntnbozulmasını,geleceklerininrantakurbanedilmesınıengellemek... Bergama, Ovacık köyündekı öykü, çok uluslu Eurogold ijirketinın altın ve gümüş yatağıbirarazinin,birbölümünüköylülerden bırbölümünüdevlettensatınalmasıylabaşladı. Altın ıçın sıyanürkullanıldığınınöğrenilmesisırketyetkilılerıyleköylülen,muhalifleri, kitleörgütlerinı karşı karşıyagetirdi. Lurogold, ranttan vazgeçmemeye kararlıydı. Sırketin bılgılendırmek amacıylayöreyegazeteci ta>ıması, ilk kararlı eylemlerden bırıydı. Ovacık'a gıden yol kövlülercekesildı. Izmirli çevreci avukatlara vekalet veren sekız yüz köylü, karsı koyuşlarını hukuka da taşıdılar. Karar sirketten yanaydı, sıyanürün çevreye, ete, süte, havaya zararı yoktu! Köylüler, mahkemenınçevre bılgısine değil, bilginin kendisınegüvendıler. Hylemler Ankara'yakadaruzadı. Ikıbının üzcrmdeağacın, Orman Müdürlüğüekiplerincekesilmesi bardağı taşırdı ÇanakkaleIzmır karayolunu trafığe kapatan köylüler lastik yakıp halaylaı çektı. Yasa uygulayıcı bu eylemlerı görmezden geldı, takı,bırgrup köylü ve çevreci çıplak yürüyünceyc kadar Avrupa'da, Amerika'da bcldcn aşağısının çıplaklığınınyeglendiğieylemlerdÜ!>ünülürse, oldukça masum sayılabılecek bu eylem soruşturmaya ugradı. Suç, çıplaklıkla ılgilı maddededegıl, "Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası"ndaarandı. I icrijeye rağmen Ovacık köylüleridurmamaktakararlıydı. "Siyanürlü Altın Yasaklansın Komitesi" öncülüğünde'l iirkiyc'nindeımzaladığı Bergcn sÖ7İeşmesmedayanılarak refcrandumagıdildi. Birrak katıldığı referandum 12 Ocak'ta yapıldı. Sekız köyden oy kullanan 2866 köylü siyanürlü altına yanıt verdi "hayır". vekurbanolacaklannaithafenhelvalardagıtıldı. Slogan "Ya nüklecr cncrjıdcn vazgcçın yadaijimdidenhelvanızı yiyin"di. Akkuyu ıçın bir de "Süreklı Eylem Grubu"olu^turuldu. Sılıfkelıler' Doğu Akdeni7(îönüllüleri (DAÇE), Grecnpeace, S.O.S Akdenız Dernegi, DünyaDostları, Sınırsız Çevre Yoleuları 'ndandadestekgeldı. ŞaırCan Yücel ise bırşurıylckatıldıprotestoculara: "...Kurtlanmiijpalatessuratlılar nefesı kükürt kokanlar şapkası boktan kaptanlar hallaç osurugu hatunlar Akkuyu'yaradyasyonişemeyekalkanlar Kalın kafalarınıza dank etsin ki, hormonlıı domates gıbı bebeler ıstemiyor bumillet..." Akkuyu nükleer santrali bütün bu protestolararağmen ıhaleyeçıkarıldı. Sonucunhazıranayındaaçıklanması beklcnıyor. (,'cvrecikurului)lariscbirbüroaçarak,gelişmeleri anında hem ulusal hem de uluslararası gruplaraıletmenınyolunagıttıler. Böylecc, "Nükleer santralimiz olursa atom da yaparız" dıyenlere eylemden vazgeçmeyeceklerini gösterdıler... Vicdani retçileryada Murat... Sıvıl ıtaatsızhk kapsamındadeğerlendırilcbılecek bır duruş da "Vıcdanı rctçılık". Yüzyılm bütün sava^larmda tamk olunan vicdani relçılığınTürkiye'deki ılk uygulayıcisı Tayf'un Gönül 1W) yılında askere gitmeyı rcddedcn (iöniil'ü çok sayıda genç ızledı. Gerekçelerı aynıydı: "Hcrınsanın savaşa lıı/nıel cdcn askcı lıği ıellıakkı vardır." Bırleşmış Mıllctlcr'ınbıı kararlabütün üyeülkclcrdcn bu hakkın tanınmasını ıstemcsınc rağnıcn I ürkıyebuıstcgeuymadı."Ben vicdani retçıyim" diyenlerecezaevlerinınkapısıgösterıldı Osman Mıırnt IJIkc, kamuoyunun.celpkâgıdını yakması, zorla götürüldüğü kıslada askcri elbiscyi giymemesi, cczacvındc açlık grcvi yapmasıy la tanıdıgı ancak "ruhuna sındınlmışmılitarızmtabu"suylagörmezlikten gelmcyı yeğledığı vıcdanı rctçı. Ülkc, 28 Ocak'ta yapılan son duruşmasında Genelkurmay Askcıi Mahkcmcsi Ba^kanlıgı'na yazılı bırsavunma verdı. TCK'nın 155. maddesıne göre "1 lalkı askerlıkten soğutma" suçuylayargılananLJIkcberaatınıdeğıl,davanındüşmesmı istedi. Savunmasındabunun ııcdenlerini ijöylcaçıkladı: "... Bukurumdaerkek, insanısorumluluklanndan ve haklarından arındılır ve sınırsız ıtaate, otorıtcrbırdünya görüşüne, 'başka' ,)lana ncfrctc vc şoven/erkek egcmen değerlereko^ullandırılır... Hcrtürlüzorunluhiziıetdoğasıgereğiiradegaspıdır... ... Askerı eğıtımın temel hedeflcrınden bıi ınsanoldürmeyıöğretmek,Mİahlarıscvdırııek vcülüıııüyüccltrııck. Hcpıınızınbildıği izere isjöldürmek cğitımi ıle kalnuyoı. Asierler süreklı öldürmeye ve ölmeye sürülü VeGökova... DönemınBaijba.'jkanıTurgutÖzarınaçıklamasıs,öyleydi. "Isteyenoradaoturmasın..." OturulmayacakycrTürkevıköyüydü.yaniGökova Termık Santralf nmyapıldıgı bölge. Üçbinimzalı "Yöremi/mah volacak"dilekçelen görmezlıkten gelındı önceleri. Santralm iiç yÜ7 mctrclık bacasının ms.aatı sürcrkcnçevrecılerdehızlaörgütlendıler. 1/mirÇcvre Harckctı Avukatları santralm hem mevzuatlara aykırıyapıldıgını, hem de çevreye zarar verdıgmcdcgınerek Lnerjı, Sağlık veÇcvrcBakanlıklarıhakkındadavaaçtılar. "Aydınlaıımak ıçın ya^amımı/ı karartmayalım"sloganıetraf"mdaçadırkcntlcı kuıuldu,mum ışiğındasahahlandı. Bıreylembıçımiolarakdasüresızaçlıkgrcvı seçıldı. l.ylenıııı onuncu günii Gökova Süreklı Eylem KurulusÖ7cüsüSaynurGelendosthastaneye kaldırıldı.On ıkıncı güneylemısonacrdıren söz,ÇevrcBakanı RızaAkçalı'dangeldı: "Santrali çalı^tırmayacagız." Ancak bu söz hıç de inandırıcı degıldı çünkü Akkuyu'da bukezniiklcersantralkurulması gın^ımlerı gündemegetinlmıştı. (iökovagrubugeçtigimızyıl 19Mayıs'taKemcrköyTennikSantrali'ninkapısına kilitvurdu. Sembolik olan bu eylem sırasında beyaz kefenlerebüriindüler. Bütün bueylemleryapılırken sessiz bir kesim vardı, santralm ışçileri. Hükümetin aldıgı özelle^tirmc kararı onları da harekete geçırdi. Işçıler, çevrecilerle bırlıkte ıhaleye gırmek ısteyen şırketlen santrale sokmadılar... Bugün de bu eylemlerını sürdürüyorlar... Bütün bunlar, yaşanılabilir bir ülkeiçin... Türkıyc'yıyaşanmazhalegctırcnlereınat.bırazdaha"sivıl ıtaatsızlık"...^ Santraller ml? Yine hayır... Etütçalı^malanna lc)65 yılındabaşlanan ve30yıldaıkikezıhaleyeçıkarılan Akkuyıı nüklecr santralı sıvıl ıtaatsızlıgın belkı dc en "^enliklı" eylenıleıine neden oldu. Çünkü "AkkuyuNükleerKarşıtıŞenlik"düzenlendı. Nüklcerenerjı kullanımının kurbanlarına Siyanürlü altına hayır... (,'evrcbılıncı,dogayı korumaistcği... Sıvıl itaatsizlik adı altında dünyada yapılan ey lemlerebakıldığındasavaş veaskerlıkkadarbu konulardaön plana çıkıyor. Türkıye tie bu