Katalog

30 HAZİRAN 1W6. SAYI 536 17 Hayvanlar, 'bilinçlerincgörc' de ayrılıyorlar. Örneğin büyükbaş bir hayvanın, balığa göre daha y üksek bir bilinçdüzeyi var. Bilinç düzeyi yüksek hayvanların, kesilirken duydukları stres daha yüksek oluyor. Bu strestcn dolayı, hayvan etinde toksin oluşuyor. "Balığı ycmemin nedenlerinden biri, bilinç düzcyinin düşük olması. Bütün canlıları ele alırsak, balığın bilinç düzcyi, bitkilerden bir üst kadeıııcdediyebiliriz. Dolayısıyla toksin oluşınuyor. Ayrıcabalığın fazla yağı yok ve ayıklanarak yeniyor." Flif, vejetaryenliği en çok "doğal11k"la bagdaştırıyor: "Benim anladığmıkadarıyla vejetaryenlık, ıçindcn geldiğin ya da ıçindeyaşadığınşeyi 'her nekadaısana unutturma\ ,ı çalışsalar' da, tekrar lı.ıtırlanıaklır. Doğayı bulnıaya çahşan bir ınsanım ıııia bulamıyorıım ve gömiyorum. Doğru dürüst ,;. ııefcsalamamaktan.toprak, JF çiçekgöıememektenrahalM sı/lıkduyuyt>rum;bıi"çok ınm san da larkmda olmadaıı ra4 'l hatsızlıkduyuyorbcnce. > • !>imdi mümkün olduğunea doğaya dönmeye çalışiyorum. Örneğin ıki senedirkolalı ıçeeekler ıçınıyorum. Sigaradan zaten nef'r'et ederını. ?îi/imyaptığımızşeylernedenbi/'e zararversin? . Canlılarasaygılı olmak /orundayız. Agaçlar bana oksijen sağlıyorsa, benim onları "en azından boşu boşuna' öldüımeyehakkımyok. Budünyada herkesin bir rolü var. Nckadarbüyük.akıllı ya da yetenekli olduğun önemlı dcğil. Bir hayvanın yaşama hakkının benden daha az olduğuna inanmıyorum. Biz onun yaşamınıönlemiyor.zorlaştırmıyor,yokediyoruz." "(,'oeuğunuzun et ycmesinc müdahalc eder miydiniz?" sorusuna karşılık, Sinem Gürbey, "Hayır, seçimi ona bırakırdım"diyor. Elif ise, "Fğergerçekten gelişiminiolumsuzyöndeetkiliyorsa,önce bel li bir yaşagelmesinibekler, sonra oturup konuşurum. Kararı tabii ki kcndisi vereeek" şeklindc konuşuyor. ıçın, et yemeyen insanlar, daha iyi meditasyon yapıyorlar." Kolçak, yoğurt, pcynir gibi sütürünleridışında, hiçbirhay vansal gıda almıyor. Vejetaryenliğe ilk başladığı yıllarda ise m^W sadecekırmızıetyemiyor^^m muş. "Zamanla, tavuk, ba^K lıkveyumurtayıdabıraktım. ^W Vejetarycnlik şuurdabiryükT T selmedir,zihinsclbiraşamadır. Insanbubilinceulaşınca.geridönüs olmuyor. Ama aç kalsam, insan eti bile yiyebılırdim. Çünkü aç kalınca insan şuursuzlaşır ve hayatta kalma savaşı başlar." Bilinçlendikçe, doğal bcslcnmeyeyönclmiş. "Türk mutafagmdan eti çıkarınca, çok fakirleşiyor. Ve yiycceklerin besin değerine pek önem verilmıyor. Örneğin beyaz pirinç kullanılıyor. Oysa ki pirincin bütün minerali, protcini kabuğundadır; kabuklu pirinç kullanmakgerekir. Yemeklerc pirinç yerinc bulguıdakonulabilirzamanzaman. Birkcz mercımeklikarnıyankyapmıştım veçokgü/el olmııştu. Mcrcimek,baklagiller,soya... Vejetaryenlerin protein alabilecekleri birçok besin maddesi var. Özellikle soya fasulyesi, vejetaryenler için çok önemli. Bcneetanrının bir hediyesi...Öylebirbitkiki,ensonkalanparçasından bile yararlanılabiliyor; örneğin mobilya yapılıyor. Bugün Amerika'nın soya fasulyesi ilıraeatındanka/andığıpara.silah ıhraeatııulan ka/aıulığı paıadan daha fazla. (iAPBölgesiçok ideal biryerolduğuhalde, Türkıye'desoya fasulyesi ekıını yeterli dcğil. Soya küspesı, yüksek protein içerir ve Meksika'dahalkekmeklerinekonulmasızorunludur. Türkiye'de ise soya küspesi ithal ediliyorve tavuk yemi olarak kullanılıyor. Beyaz ekmek, şışmanlatmaktan başka hıçbır is.e yaramaz. Unu, tohumundan, kepeğinden ayrılmıştır. Hattabağırsaklara yapışaıak çürümeyapabilir. Benrafineedilmişhiçbirşey yemiyorum; beyaz un, beyaz şeker.." Kendimi zoılayarak değil.düşünereketyemeyi bıraktım. Örneğin gelişimimi hcnüz tamamlamadığımı ve balık ycmeyc ihtiyacım olduğunu düşündüğümden, balık yemcyi hâlâ sürdürüyorum. Ihtiyacım olmadığina karar verdiğimde, balığı da bırakabilirim. Et yemeden yaşamanın mümkün olduğunu öğrendiğimdc, cti bıraktığımgibi..." Insanların vejeteryenliği seçmesinde farkh farklınedenlerroloynuyor. Hayvanları çok sevdiklcri için, etten tiksindikleri için, doğal beslenmeye yöneldiklcrindcn, dinsel inanışyadasağlık gibi. Birçokinsan"et yemeden yaşamanın mümkün olduğunu" kabul etmediğindcn,yada"biranlıkdamaktatiarından vazgeçemediklerinden" vejetaryenlık görüşüne soğıık bakıyor. Çocuklarının saulığının bozulmasindan endişe duyan annc babalar bıı kararı çoğu kc? tepkiyle karsjilıyorlar. Vejetaryenl iğe "moda akımlardanbiri"gözüylebakarak, bunuıı birkiınlik oluşturmaçabası olduğunu düşünenlerdevar. Elif, yemeğe gittiği yerlcrde vejetaryen olduğunu söylemek ycrine, "C'anım istemiyor; et sevmiyorum; şimdı ycmeyeceğim" gıbisözleresanlıyormuy(,'ünkii vejetaryenlik,genellikle!}a!>kınlıkyada tepkiylekarşılanıyor"diyor. "Birara Kızılderililer'e ilgi duyuyordum. Onlar et yerlerdi anıa ihtiyaç duyduklankadar. Biryuvarlağıniçersindeydilcrve bir gün kcndileri de o hayvanlara ycm olacaklannı bilirlerdi. UZMAN GOZUYLE Prof. Dr. Üstün Korugan, "Sadece ot ve suyla beslenmedıkçe, vücudun dengesi kolay kolay bozulmaz" diyor; "Tabii gelışme çağındaki çocuklar harıç. En az 12 yaşına kadar, çocukların vejetaryen olmaları ımkansız." Üstün Korugan, vejetaryen diyetinın, yetışkınler için olumlu bir diyet olduğunu bile söylüyor: "Liflı besinler ve sebzeler, vejetaryenler tarafından daha çok tuketıliyor. Bıtkilerin barındırdıkları yağ, olumlu bir yağ olduğundan, sindirim sistemine yarar sağlıyor. Ve|etaryenler, nohut, fındık, mercımek, ceviz gibi kuru baklagiller yiyerek hem bitkisel protein alıyorlar hem de olumlu yağlardan ve 'lif'ten zengin besinlerden yararlanıyorlar. Bu tür beslenenlerde, damar sertliği, kalp ve sindirim sistemı rahatsızlıklarına, şışmanlığa daha az rastlanıyor. Vejetaryenliği bıhnçsizce uygulayanlar, bazı sorunlarla karşılaşabıliyorlar. Enfeksiyonlara karşı dırençsizlık, kansızlık, halsizlik gibi... Hayvansal gıdalardan alınan proteınler ve aminoasitler, vücudun bağışıklık cisimlerını üreterek kan yapan organlara takvıyede bulunduklarından, vücudun yenilenmesını sağlıyorlar. Bu nedenle uzmanlar, gelışme çağındaki çocukların "vejetaryen olmaması gereğı"nın altını önemle çıziyorlar. Ve hamilellk En çok merak edilen konulardan biri de "hamilelerin" et yememelerı durumunda, doğacak çocukların nasıl etkileneceği. Prof. Dr. Ustun Korugan'a göre, bu durum sanıldığının aksıne sakınca taşımıyor: "Normalde, kılo başına 0.8 gram protein gerekirken, hamılelerde bu oran, 1.5 grama yükselıyor. Bu açığı bitkılerle kapamak zor. (htiyaç duyulan proteınin yarısı, hayvansal gıdalardan alınmalı. O nedenle hamile bir bayanın, süt ve süt ürünlerinı alması iyi olur. Hamilenın, ideal kılosuna göre hesaplandığında, günde 105 gram proteine ıhtıyacı olduğunu düşunsek, 100 gram sütten 12 gram, 1 yumurtadan 10 gram, 200 gram peynırden 40 gram protein alındıgında, hayvansal gıdalardan alması gereken ortalama 50 gram proteını fazlasıyla karşılamış oluyor." Üstün Korugan da, ınsanların "ilkel çağlarda" ete gereksınım duyduklarını, şımdi ise boyle bir zorunlulukları olmadığı görüşünde.^ Sonra Kızılderili olmadığımı, ilkcl bir toplumdayaşamadığımı anladım. Herbakımdan öylesine i lerlcdik ki, imkanlarımız vc scçeneklerimiz eskisiyle kıyaslanamayacak kadarfazla.. Ama 'yaşam tehlikesiyle' karşı karşıya kalsam, önümde duran pişmiş bir hayvan için 'hayır' demem. Yerim, çünkü o an ona ihtiyaeımvardır. Sudolu bir kapta bir balık olduğunu düşünclim. Suyu içmezsem ben öleceğim ama içersem, balığın ölmesine nedenolacağım. Böyle birdurumda, suyu içmeyi tercih ederim. Benim yaşamam gerekiyor, çünkü bu dünyaya katabileceğim şey lcr, yapabileceklenm, o balıktan daha fazla. Aç kalsam, ölmüş bir insanı da yiyebilirim. Onu yemcmck, elinde yaşama imkanın varken kullanmamak, kendini öldürmek gibidir;vazgeçmektir..." Elif, cttcn igrcndiği için vejetaryen olmamış. Iğrenmeniniçgüdüselbirşey olduğunu, kendisinin ise bu kararı mantığıyla vcrdiğini söylüyor. "lğrenmem için bir neden yok, çünkü ölmüş dcolsa.obirhayvan.Hayvanlarısadece yanıma geldikleri ve okşadıgım için sevmiyorum. Olmüşolmalan, bitmelcri anlamına gelmez. Süregelcn bir düzen var ve ben, bir hayvanın ölüsünde bunu görüyorum."Elif Sönmez,"etyemenin insansağlığı üzcrindeki etkileri"konusunda, farklı şcylcr söylüyor: "Tıpkı insanlarda olduğu gibi, hay vanların da taşıdığı hastalıklar var. Nc gibi koşullardayetiştiklerınibilemiyoruz. Hayvanıyemek demek, dirckt olarak o hastalıkları vücuda almak demck oluyor. Seçenekler Vejetaryen ler, Türkiye'de butürbiryaşamın zorluğundan yakınıyorlar. Aileden ve çevredcn alınan tepkiler bir yana, bir vejetaryen dışarıda yemekistediğinde.seçeneklerioldukçasınırlı. Içinde et olmayan sıcak yemek bulmak neredcyscolanaksızolduğundan.zeytinyağhyemeklcr ya da salata yemek zorundalar. Meditasyon yapanlar için... llarun Kolçak, vcjetarycıılığın meditasyonlailişkisinideönemsiyor. "Hayvanın ölüm anında çektiği aeı ve korkular, kesinlikle sizin bedeninize geçiyor. Budurumzihinsel titreşimlcri olumsuz açıdanetkilediği