Katalog

SAYI 528 11 ması ıleaşağı yııkarı noktalanmışoldu. Daha sonraKürtlerınıhlaledılenhakları veııkçılık ve aynnıcılığa k.ııji çcjitlı kadııılaı değışık zamanlaıdabıı arayagelıpenazından bıı konudagazetelereverılecekılanlara ımza attılar. Kadınlarınbaşlattığı, kadınlarınÖ7gürlü* ğii ve ınsan hakları kampanyaları. I W0'lı yıllarda kadıneıkek kaı ışık grupların bırlıkte yiirüttiiklorı çeşıtlı ınsan hakları gmşımleıı ve başkaldırılarına yayıldı. Ö/elhkle Kurtler' ın ılılal edılen haklurı ıçın aydınlar, ga/eteeıler. ya/arlaı ö/ellıkle Istanbıırdaceşıtlı gırışıınlcrdcbıılundular. BonıbalananÖ/gür GündumGazctcsi ıledayanıştılaı Ikıbııçuk yılöncebırBarış. Imsıyatıfıbaşlatıldı Bııyıl da bıı gı upaydınGüçlükonak'takı olayların ardınılan Baı ış İçın Bıraraya (iırışımı olıışturdular Bunun yaııı sıradaha ııfak çaph gırışımlerdenbırıdeırkçılık veayrımcılığakar!>ı bır grup kadımn Arkadaşıma Dokunma kampanyası ıdı. Bıı İ/mıryöresınde Aıkadaşına Dokunduı tma seklını aldı. Gayrıresmı. geçıcısivılörgııtlenmclerbııgiin rürkıye'nın eıı dınamık. en uıııııt veren unsurlaı ı. Mevcut antıdemokrasıde hâlâ nefes alınabılen tek ortanı olmaya dc\ anı edıyoılar. Sıvıl toplum kavraınınıııTürkıye'yegelışı 1970'lerm sonunda GramscigibiMar\istteorısyenleıın kılaplarımn Tiirkçe'ye çevıılnıesı ılebaşladı STOkavramı iseçokdalıa yenı. I.n fa/laıkıüç, yıllıkhıı hadıse llerne kadar bıı eyleı ın kuıduğııdemek. vakıl'gıbı oıgütlctın epey eskı bır geçmişı. hatta Osmaıılılar'a kadar u/anan bır taı ıhı vaısa da. SrÖkavramınınoıtayaçıkışı Habıtat II Konferanssuıecının I^Myılıııdakıbaşlangıcmdan bııa/ öncesine gıdıyoı Bunun son ıkııkıbuı, ıık > ı lında da bır STİM (Sıv ıl Toplıım Kurııluşları iletışım Merkezı)pro|esıgehştırılmeye çalışıldı. Bunun öncülüğunü. 1980'den bu yana antıdenıokralık bır ıılkede yasamanınaeısını yakından lıısseden aydınlar çeklı Baııs haıeketı ıçınde bııeyler. bıı kiiltiıı kuıuııuıolaıak Bll SAKbımaöncüluk eltı Aneakbııpıoıedoğmadanoldıınıaalesel ve sıvıl toplıım kunıluşları aıasında yatay ıhşkılergelıştıımeçabasıdabırbaşkabahara kaldı ü d a faıkmdaolmadan Habıtat M'yı beklemeyebaşkıdı. BuaradaTürkıyel:.kononıık veToplumsal Iarıh Vakfı. Bırleşmış Mılleller Kalkınnıa Programı taıat'ındanfınanseedılen Sıvıl Ibplum Kııruluşları Bılgı Bankası adını taşıyan bıı pıojcyı kısa süıeönee lanıanıladı l o t M yılındabaşl.ıtılanpıoıenmbıııncıavımasonuçlaıı Mayısaymda Ingılı/ee veTürkeebıleı kılapolaıakyayımlanaeak I 805sıvıl toplıgn kuı uhısıınun adı es ve teletbnlaı ı da ıe, ındeyeı alacak. Pıojcnın ıkıneı aşamasında ıse. Tıırkıyc'dekı 60bıncyakın sıvıl toplıım kııruluşunııntıiıiHibılgısayarortamında bılgı bankası olaıaktıılıılacak MİNİSÖZLÜK • Bahçe Bır sıvıftoplum orgutunun dığer sıvıl toplum orgutlerı ıle bırlıkte çalışıp ortak polıtıka uretılebıleceğı "kamusal alan" (Bkz.: Ev ıçı) • CBO Mahalle Temellı Örgütler (Communıty Based Organızatıons) • DDK Devlet Dışı Kuruluşlar STO, STK ve HDK ıle aynı anlamda kullanılmaktadır (Non Governmental OrganızatıonsNGO'lar) • Dikey ilişkiler Sıvıl toplum orgutlerının sıyası otorıte ıle ılışkılerı • Ev içi Bır sıvıl toplum orgutunun kendı ışlerını yuruttuğu "ozel alan" (Bkz.: Bahçe) • GONGO Devletın resmen veya daha ustu kapalı bır şekılde orgutlediği sıvıl gorunumu olan orgutler (Government Organızed NGO's) • HDK Hukumet dışı kuruluşlar (Non Governmental Organızatıons NGOSTK, STO, DDK VE HDK ıle aynı anlamda) • İSTAV Istanbul Sanat, Tanıtım ve Araştırma Vakfı • Inisiyatif Gırışim Bıreylerın gayrı resmı olarak bellı bır amaç ıçın bır araya geknesı ve/veya çeşıtlı etkınlıklerde bulunması • Koza Aynı konuda çalışan sivil orgutlenmelerın ortak amaçlar ıçın toplanması (Caucus) • NGO Sıvıl Toplum Orgutlerı (STÖ, STK, HDK, DDKNon Governmental Organızatıons) • Ortaklık Devletın ve yerel yönetımlerın polıtık karar alırken ve bunların uygulanmasında sıvıl orgütlerle ışbırhğı yapması (Partnershıp) • Platform Farklı sıvıl orgutlerın bellı" bır amaç ıçın bır araya gelmesı • STÖ Sıvıl Toplum Orgutlerı (NGOSTK, HDK ve DDK ıle aynı anlamda) • STK Sıvıl Toplum Kuruluşları (NGOSTO, HDK, DDK ıle aynı anlamda) • Üçüncü sektör Ozel sektor ve kamu sektorunun yanı sıra, sıvıl orgutlerın oluşturduğu "sektor", v/anı dernekler, vakıflar vb. • Yapabilir kılma Devletın, devlet dışı orgutlerı guçlendırerek (empowerment), devletın çalıştığı sahada polıtıka uretebılır ve uygulayabılır hale getırmesı (Enablıng) • Yatay İlişkiler Sıvıl toplum orgutlerının bırbırlerı ıle ılışkılerı • Yönetişim Devlet ve yerel yönetımlerın toplumu, sivıl orgütlerle ışbırhğı halınde yonetmesı (Governance)^ Ulııslararası Kolaylaştırıcı Cîrup'taazınlıkkır yok A7inlıklarhangıko7alarda temsıl edılıyordıyenıerakettını lv Salııbı Komıtc'don KentPlancısı Emel Kurma'yasotdıım "h\rensel DeğerlerKozasrnda"dedı."Anıadradadasadccebırtek Lrmcnı var.odacenıaat adınadeğıl,kendı ıçınkatılıyor." Aslında buıılar çok btıyıık vc afledılmesı zor "gaflar" Türkıye Hükümetı açısından (,'iinkii Habıtat II Konferansı'nakatılacakiılkeler. "katılıııı". "ortaklık". "hakçalık". "yapabılırkılmak"ve"yönetısım"(Governanee: Yönctımdesıvıl toplum. sıyası otorıteortakhğı)kavıamlarını ılkeleı olarakbenıınsemışleı.ulusal rapoılaı ıdahıl.biıtıınha/ıılıklaıını buna göre yapıyorlar Bırleşmış Mılletler'in bıı konudakı /oı lanıası öy Ie kı, donemın hükümetı tarafından örgütlenen Turkıyc'dekı Habıtat II Proje Koordınasyon Bırımı bunun ıçın gazeteleresayfa boyuılanlar vcrıyor. lelev ızyonlarbu bağlamda ıkılı sohbetler sunuyor: Orneğın pek çok ga/etede tam sayfaçıkan"Daha lyı yaşanacakkentleı ıçmaıtık. herke.s çözumde yeı almalı. Kentlerde yaşayan tiinı taratların etkın olabılcceğı yenı bıryönetım anlayışı gelıştııılnıelı. ." ılam Ymeaynıbırım. lletışım Bılımlerı Doktoru HalukŞahın'ıtelevı/yonaçıkarıp, çeşıtlı U7manlara "ortaklık" ve "katılımeılık" konusundasorularsordurtuyor"Aktıfkatılınıdavranışı"dıyorHalıık Şahınsongünlerdetelevızyondayayınılananllabıtat II ıçınyapılan ıkılı sohbetreklaml.ırııula "Bahçenin düzenlenmesi" Devlet destekh SI O'ler. yanıüONGO'laı, gerçek siv ıl örgütlerden ııasıl ayırt edılebılır? khtanbul Sanat. Tanıtım ve Araştırma Vakfı (İSTAV )kuı ııcusu ve STÖ hv Salııbı Komıte'denMınıarKorhan(îümüş bunun ıçınkntık bır test uygııluyor. "Sıvıl toplıım kuruluşları ıle yatay ılışkılerı, sıyası otorıte ılc dıkey ılışkılere tercıh eden gıuplar, Sıvıl Toplıım Kuruluşukategonsınekonabılır"Dığerlerını GONGO'laraı asında sınıflamak geı ekır. Tek tek STÖ'leı ın bıı araya gelnıış halıne de. yınebu alandakı yenı terımlerden bırı olaıak "bahçe"denıyor Ortak kamusal alanın dıizenlenmesınede "bahçenin düzenlenmesi" Aneak bıı topraklaula .ısıtlardır vaıolan çokkültürlüçokdınlı kaı maşık toplunısal dınamığe rağnıen. bıı dmamığın unsurları arasındakı tarıhsel dıyalog kopukluğu,çeşıtlı sıvıl toplıım orgutlerı arasmda yatay ılışkılerın düzenlenmesınıepeyzorlaştırıyor Hattadıyalogkurulmasıbıle.eğerbaşarılırsa.önemlıbıraşamadangeçılmışolduğunugösteıecck. Kimi kadın orgutlerı, kadın STÖ'lerı ara.sında yatay ilişkiler sö/ konusu olduğunda resmı olmayan konuşmalarında "Karaböceklerburayagelmcsın"yada"Karaçarşaflılar çevre kıılılığı yaratıyor" dıyorlar Buna karşılıkMüslümanlardalaıkkesımıngıyım, düşünce veyaşambıçımını hazmedemıyor. Bu kuruluşların biiyük çoğunluğu Kürtlerın Kürtbcnlıklerıylc.azınlıkların çeşıtlı kültür vc dınsel kımlıklerıyle yatay ilişkiler ıçıne katılmasını da kabul cdcmıyor. Sonuç olarak bır ıletışım ağı ıçinde yatay ılışkılergclıştırdıklerındc sıyası otorıte karşısında çok güçleııebılecck devlet dışı kuruluşlar Türkıye "de, bır türlü bır araya gelemıyor. Kamusalalanındüzenlenmesı dedevletten topluma dcvrcdı Imıyor. Tabıı bu da devletınçokışınegelıyor;Internet'inbıledenetIcnmesıniısteyenMGK'nınsivıl kuruluşlar arası yatay ilışlalenn gelişmesıni destekleKaldı kı buna yasal engeller de var. Habıtat 1 ıçın hazırlanan ve konferans sonunda kalı1 cı bırbelgcycdönüşecek olan Küresel Eylem Planı'nda (KEP) kannı yönetıııılerımn ve özel sektörün sıvıl toplum kuruluşlarına göre güçlü olan konıımlarına karşı "ortaklar" olarak tanımlanan toplunısal aktörlcrarasındakıılışkılenngehştırılnıeMndensö/edılıyor. "Buna karşılık"dtyorGümiiş, "Türkıye'de sıvıl toplıım orgutlerının'bıraraya gelnıış lıah' hcnıi/ hukukı sahada ılkesel olarak tanınmamışdıırumda "Sıvıl toplıım örgiitlerı Türkıye de kamu yönetımlerının taratsı/lıgını sağlayacak,ışbırhklennıÖ7erk veaçık olaıak düzenleyeeek, BM metınlerındekı de« lut ve barış onlarda... elenler Habitat'tan dışlananlar Söz Osmanlılar'dan açılmısken son güıılerdeortayaeıkanbırtartısmayadakısaeadeğınmekgerekbelkı TarıkatlarSıvılToplum Orgütüsayılabılıı mı.' Bunuaçıklamak ıçın Habıtat II Ulıısal Raporıı ıle ılgılı tartışmalaıdanbııınekısacadeğınmekgeıekıyor Habıtat 1 Konfcransı içınha/ııianan Ulıı1 .salRaporTürkıye'deRet'ahPaıtısrnıntemsıl ettığı Müslünıan kesımden hıçdestek bulmadı Tstanbııl Anakent Belcdıycsrndellabıta çalışmalarını yürüten komıtenm basındabulunanDr.Ömcı Dınçcr"Dını grupların eenıaatlerın. temsıl edılmedıgı bırtoplantıyare.smıolarakkatılmayacaklannı"belırttı. Dıncer, Osmanlılar'dan bıı yanaTiirkıye'nın sıvıl örgiitlerı aıasında tarıkatlaı, dıııı cemaatlervevakıfldi dabulundıığunubelırterek. bunların dev letle toplıım arasmda bıı köprıi vazıfesı gördiiklerını savundu. ()smanlılardönemındeSTÖsayılabıleeekboyIe20bmtarıkatoldıığıınusöyledı. Hernekadaıdiinyanm pek çok yermden çesıtlı tarıkat veme/heptemsılcıleııSTOformlarınakatılnıak u/eı e lıa/ıı an ay ında I stanbul "a geleeekleısedeTüıkıye'dekıleıınneyapaeağımeçhııl Ankaıa fKjM'den bıı yetkılınmbasma yansıyanaçıklanıası söyle."'Dev leldüzenınıı/ laıktıı Habıtat ll'de tarıkatlaıın lesıııı olaraktemsıledılmesısozkonıısııolama/." \liağa'yatermıksantralyapmak.Bergama JvacıkKöyü'ndesıyanurlealtınaramakgı)içc^ıtlı"ulusal"ve"uluslararası"pro|eler >rtayaçıktı. Amaolanlarbunlarlabıtmedi. 198()sonıa,ı buna benzer o kadar çok sayıda gırışım. >latförm.ınısıyatıfkurulııpbo/uldukı.kıme tarıhlerını yazmayı dcncmcdı remınısterlc başlayan harckct öncclcn doğrudan kaiınları ılgılcndııcn alanlarclaeylenı ve proestolaıa yönclırkcn, sonra ınsan hakları ıçın lcvanıettı. Femınıstkadııılar 1980'lıyılların onundabırarayagelıpcc/acvıiHİckı sıyası utukluların ınsan haklarını cldcctmek ıçın aptıkları açlıkgrevı ıledışarıdandayanışnak ıçın"Sıyahlı hylcm"adı verılcnbııdızı ylemyüriıttiiler Türkıye'nınsustııgudönemdekıbueylemer. ogün ıçınbuyükönem taşımaktaydı Sıalılıî'ylcmbıı bahaıdanoyılııısonbahaıına .adaı süıdü Sonbalıaıbaşlamadan. Bcyoglu stıklalCaddesı'ndeyapılanbıı"korsan'yııııyııştckadınlaıdan İO'unıın.dncegö/allına ılınması.aıdındaiHİabııayee/aevındekal Kemalistdüşüncedeolanlardatarikatlara STÖ statüsü tanınmasına karşı. Şu anda görunen.ııluslararası tarıkatlarınSTÖsayılıp, STÖ'lerın orgutlediği forumlarakatılması, Türkıye'dekılerın ıse bunun dısındatııtulması Bııayrı tutuş. sonundaayrı tutulanlarıntutunı vedavrani'}larınıdahadaki!jkırtıp, ıster ısteme7 devletın hıç lıosuna gıtmcyecek ayrılıkçı bıı tavır benmısemelerme yol açmaz mı? Kaldı kı Habıtat kavranıları sıyası otorıte ıle çeşıtlı sıvıl kcsımler aıasında, ayrmıyapılnıaksı/m.cjitleı düzeyındebırdiyalogve oıtaklıkolmasınıongörmiiyorınu'' Ben/er bır duı um Tıırkıye'de ya'jayan ve Lo/an Antlasmasrııa göre azınlık sayılan Yahudıleı. Rumlarve Rrmenılerıçındesö/ konusu. Buıılar cenıaat olarak Habıtat II STÖ'lerı aıasında. dernek ve vakıf türii örgutlenmeleı ı olnıasına lagnıcn temsıl edılmıyoı laı Oysa. oı neğın. yukaı ıdakıne benzer bıı şekılde.dıiııyanm bıı ucundan. ABD'den, lı menıleı I labıtal'ta Sl (") foı unılarına katılmak ıçın geleeekler Ne S I O'ler. ne Ulıısal Komıle.ne PıojeKooıdına.syon Bırımı.nede