Katalog

( l Mlll Kh I I DKRCİ . ı / ı l a r ı n m a c e l e i l e y a z d ı k l a n gıb I lclcııc ılc AltliLisscı'in c\ lilıklcı l çokeskıvedayanınıyordu. l )75'u evlendiler ancak. Yaııi Altluısscı'ın oını yatak odasıııda öldürmcsindcı dört yıl öııcc. Yirmi yıllık beıaberliklen l')75'te. Hclenc'nin Althusser'in evıne onun resıni eşı olarak yeıleşmesiyle noklalaıııyordu... (,'ılgınca yaşanan. şiddet clokı sapkmbiı yırmı vıl... Karısimöldürdiiklensonrabirtımarhanc yekapatılan Althıısserilebeninıkadarvakın pulıtik ve cntclcktücl ılışkiler sürdüıen olmadı.Ölümündenonce 1 lelene ılc de ilişkıleriıııizayn dii/oydc idi. llclene, Alhus.sercehcnnomınındıgcryaıııydı."Bcni bıranncgibı seviyordu, harika (,'ocuğunu tapan bir anne gıbı; aynı /anıandıı da bir baba gibi..."dıyordu Althusser ve ckliyordu: "C,'ok ihtiyaıbirkadının elleri gibıydı clleri, unıutsuz bir yoksulluğun simgesi... amaherşeyiniherzanıan vernıeyehazıreller... Banaçokacı veriyorlardı..."(Filozofun "Ciclccek U7un Sürüyor" adlı itiraflarını topladıgıkitaptan)Pis.manlıkduyuyorducinayetten. Helene'nin anısını yaşatmak icın düşünce mekanizmasının tüm olanaklarını harekete geçirmişti. Onu, kâh Direnişin (Hitler'e karşı Fransız Direnişi) bir kahraıııanı yapıyor, kâh laik bırdindar ileözdeşleştiriyor, kâh pıoletaryanın simgesi, kâh Marksizm'ın birelmaslaşı olaıak yaşatmaya ealışıyordu. "ünun ıcın polıtikada yalnızcaişçisınıfı vardı.işçisınıl'ınınerdemleri ve devrimciyürekliliğı vardı.."diyordu. Ya Kransız Komünist Partısi? Parti, onu Alman ışgalı sırasında kurulan Na/i yanlısı. Vichy Hükümetı'nin bircasusuolaıakgörüyor, hatta genc Yahudılcr'ııı \e bir papazın (ildiiriilmesı ılc sonuelanan Lyon kalliamının soruınlusıı sayıyordu. Lllili yıllaıdan sonra. Althusserkıartiktanı nınışbtrdüşiinür idi yaşamınm büyük bir kısmını, onu, partiye karşı savunmakla gegırdı. Yenideıı partiye kabulü ıcin uğraştı ve bclki de Fransi7 komünist hareketine bu yüzden katıldı. Fakat partının kararı hıcbirzaman dcgışnıedi. Digertaraftan parti onu dışladıkea, Helene'nin partiye bağlılığıartıyor,"herşey parti için" dıyor ve parti ile "Kelsefcnin Işıgı" Althusser arasında sağlam bağlarkurmaya (,'abalıyordu. Partiye yeniden kabulü için. parti adına Althusser'i kontrol altında tutmaya.onupartininçıkarları uğrunakııllanmaya çalısıyordudcnilcbilir. Fakat yukarıda söyledigim gibi, parti onu hiçbırzamankabuletmedi. Helene, banahcr /aman karşıydı. (,'ünkü ben, onun çabalarııııntanitersyönündehareketediyflrduın. Yaııi Althusscr'ipartidenkurtarmayönünde... Kitaplarla, politik cylemimle, direkt polemiklerimlc onu P.C'.F.'den ayırmaya çalışıyordum umutsuzea... Durmadanonun üzerine, ona karşı ya/dım. Bugün hâlâ inanıyo1 um ki, onu bu komüni/m yükündcn kurtalabilseydikkikomünizmonunteoriksoyullamalarmdan biriydi katil olmayacaktı... ()nun bir biyograf isini yazmayı düşündüm birara, anıa yazmadını. Yazmaya kalksaydımeğer.eminimkı Helene, insaniveentelektüelilişkileriınizeyineegemenolacakve rÜ7gârı kendiyönüneçevirecekti. Bunedenleyazmadım. Helene. "Deli duhisi" Althusser'den kendisini öldiirmesini islcdi. ArtıK onları kiııısc uyıramayacaktt... • \ Althusser ile eşi Helene arasındaki ilişkiler, çılgın, şiddet içeren bir sapkınhk niteliğindeydi çoğu zaman. Helene, harika çocuğuna tapan bir anne gibi seviyordu Althusser'i. Belki de bu yüzden onun elinden ölmek istemişti. Althusser düşünce mekanizmasının olanaklarını onun anısını yaşatmak için harekete geçirdi. Türkçe'de yıllar önce yayımlanan Çin Deyince adlı kitabından tanıdığımız Maria Macchiochi "kendi" Helene'nini anlattı. Helene'nin öfkesi... Bir süre önce, Althusser'in son isteklerini yerine getiren Stanislas Breton'la birlikte ettim. Me/arı uzun sürebulamadık. Sonunda,küçükmezarlıgı,yeşilışıltılıtepelerden oluşan bir dekorla çcvrelenmİ!} olarak ve sanki terkedilmiş gibi duran mezar taşını bulduk. Stanislas Breton'a "burada büyük bir huzurun hüküm sürdüğünü" söyledinı. Tepelerınkarşısına, mezar taşınınyanıbaşınaoturdum. Birden Stanislas BretonVNeden Althusser'i Helene'ninyanınagömmcdiniz? Bunasizmi kararverdinizTdiyesordum. Stanislas Breton"hayır"diyeyanıtladı; Althusscr'in VViroflay 'deki mczarını ziyarct