Katalog

12 CUMHURİYLTDERC dığını anladı Oysa daha yapacak çok se) vardı; ne sıkmabaşolmayı kabul edıyordu, n desesmı kesıpoturmayı Şerıatçılarm. R17 Pchlevı'ye karşı dırendıklerı ıçın zındanaat Ian.korkunçışkencete7gâhlarmdangeçır lenınsanlandadüşmanolarakgördüklennı bılıncındeydı. Ya. korü köı uneonlardan yan davranacaktınız.yadayokolacaktınız. Bi/ dekı "ya sev, ya terk et" dıyen faşıstlerın ta\ rıyla aynıydı durum. Azar, karayoluyla ve yt sadışı olarak kımın, hangı yasanındışı ok rak'.' Iran'danTürkıye'yegeçtı. Bırgrupır sanaynıotomobılde... Bıralıntıdaha "Otomobıldealtıkışıyız.lnsankaçakçıli) rının ortağı şoför ve ülkeden kaçmak zorur dakalanbızbeşkışı.Tahran'dakıbırarasc kakta sabah erkenden buluşuyoruz. ŞofÖrü görevi,kuzeybatıs>ınırınayakınbıryerebi/ götürmek Orada bızı bekleyenler olacal' Hemen kendımize bır öykü uydurmaya ba;; lıyoruz. Üç çocuk ve annebabadan oluşa bıraılegıbıdavranacağız.Bırbırımızıntak ma adını yıneleyerek alışmaya çalışıyorui Çok doğal davranmamız gerekecek çünki En ufak bır kuşku doğmasına ızın vermeme liyız" Kıtapböylebaşlıyor. Azar'ın IranTürkıy sınırınıatsırtındageçışı; varıyokuolandö vızını sakladığı çızmelerını rehbere emanc olarak vermekzorundakalışı...Türkıyetop raklarına bır sabah saatdörtsıralarındavarı yorlar. Bır grup Türk, zorunlu göçmenleı Iranlılar'dan devralıyor. Gün ağarana del yoksulbıraılcnınevindeoturuyor,çayıçerel ısınıyorlar. Azar'ı Istanbul'dabırtelefonnu marası beklıyor, başka bır şey değıl. Orad bırdostu arayacak. Türkıye'den çıkmak içiı yardım ısteyecek. Ardından, Istanbul yolcu luğu: "Bu ülkede askerı darbe olmuştu kıs. bir süre önce. Yollarda her aracı durdurup de netımdengeçırı yorlar..." Azar Istanbul'a varabılıyor. Isveç'te AI adlı bırkuzenı var Bu ülkenın Istanbul'dak konsolosluğuna tunst vızesı çın başvurursa geldığı zaman polıtık sığınma ısteğınde bulu nabılecek.Konsoloslukta.buışlerınböylesı neserışekıldeçözümlenmedığinıöğrenıyoı Şaşkınlığını.satırlarındadılegetırıyor "Memleketteyken hepımız, bütün dünya nın Humeyni rejımının ıçyüzünü bıldığını ınsanlıkdışırejımınınsanlaraneleryaptığın , gördüğünu sanıyoıduk Sığınma başvuru sunda bulunduğumuz ılk ülkenın bızı kollar açık olarak karşılayacagına ınanıyorduk. Oy saşımdıbana.yanıtalmamınaylarsüreceğ söylenıyordu." "Yırtılmış Fotoğraflar/ Resimler". Shamloo'nun şiirlerini de çeviren Azar MahLouijian'ı bu kitabıyla tanıyor îsveçli okurlar. Şah rejimine solcu kimliğiyle karşı çıkan, Humeyni rejiminde ise hem solcu hem kadın kimliği tehdit edilen Azar, kitabmda kaçışının yolculuğunu ve başka bir ülkede kimliğini korumanın sancılarını anlatıyor... Azar Mahloııijian 'ın, Nuhid tukına aıiıyluyayımlanun ilk kituhı, "Yırtılnııs Fotoğrajlar/Resimler Kendinekaçan kadın: Azar Mahloııijian GÜRHAN UÇKAN "Birgünen küçük şarkı bıröpücükolursa herınsan kardeşıdır herınsanın ."dıyebaşlıyorlran'ınçağdaş ozanlarından belkı de en ünlüsünün "Aydınlık Aşk" adlı şıırı. Sözünü ettığımız ozan, Ahmad Shamloo. Bu dızelerı Isveçcc'ye AzarMahloujıankazandırdı.Bızondanaktardik sıze. Çünku Azaı'ın oyküsü, boyle başlıyor:"Herınsanın,herınsanmkardeşıolmasf'yla. . Bu hafta konumuv, aclını ılk kezdııyduğıınıuz lıanlı bırkadın A7arMahloui|ian. Bu kadını nedcntanmıanı/gcrckıyor? Iran'dakı şerıatçılanndıi7enındenkendmi vekadmlık onurunukurtaımakıc.ınkaçmışolduğundan mT'Hayır Kaçışınınoyküsükıtapluıltnegeldığındcn de değıl Ustelık Azıır. bu Betty Mahmoudrdcn kesmlıkle ıı/ak olaı ak tanımlanmayıyeglıyoı Azaı'ı, yapayalnı/bıı kadının.geleceğımkcndısmmsaptaması ılkesıncınandığı \ebunun ıçınyaşamınıtehlıkeyesokluğuıçıntanıyacaksınız. Azar'ı, kültürel etkınlıklerı olan bırdevlet kurumundakıortakgrupçalışmalarımızdan tanıyorum. Isveçlı okurseverler ıse ülkenın enbüyükyayınevıBonnıers'den çıkan. "Yırtılmış Fotoğraflar/ Rcsımlcr"adlıkıtabından tanıyorlar Azar'ı. Isvcç'tc yaşadığı, sırtını dayadıgı herhangı bırgüvenceolmadığı ıçın kıtabaımzasınıtaknıaadla.Nahıdadıylaattı Dahasonra. ülkenın enağırlıklıgazetCM olan Dagens Nyheter'de kendı adıylaortaya çıktı Bukararınışöyleaçıkladı "Doğru bulamadım takma adın arkasına gızlenmeyı Zatenuçaşagıbeşyukarıbırçok lıanlı. bu kıtabın yazarının ben okluğumu bılıyoıdu Ayııca,sa\ımduğumgoruslcrckcndı adınu. Azarolarak sahıpçıkmak ıstedım, Nahıdolarakdeğıl " Azar'ınyapıtındakışubolüm.Mzlereonun duı umunu diılatmak ıçın ycteı !i "Nc kadaı saçııuı lıeı şey1 Benı ne kaclar güçgunleı ın bekledığını bılmıyoı tıın I layıı. yoıgıınum Aıtıkdayaıuıınıyouım (io/yaşlaı ım. yanaklaı ıında doıuıyot Buıada olmak ıstenııyoııını Amamemleketımdedeyeı ım yok. Altı aydırpesımdelcı Akrabalaıımda, arkadaslanmda benı aı lyoılar. Tanımadığım ınsanların evınde geceleınckten usandım. Onları nasıl rısk altına soktuğumu düşünmek, benım biitiın gücumü alıyor. Göze aldıklarırısklerıbıldıklerıhaldebanayardımeı olan bunca ınsana borcuın sonsuz. (...) Bana adımı .sormadan kapısını açan ınsanlar var. Belkı bırakrabalanarami!>,gerektığızaman benı ıkıgeceağırlamalarınısöylemıştıönceden Vegerektığızamanbırıçıkıpgelıyor.evlerındegecelıyordu.Nevarkı.onlaranedenlı büyük bırrıskı gözcaldıklarını söylemek zorundayım Heranbunedenlegözaltınaalınabıleeeklerını söyledım Bananeyaptığımı sormadan, tehlıkeyı gözc aldılar. Bana, bu denlıınsanlıktanıı/akbıı rejımdeherkcsın, güç durumdakı herkesc yardııncı olnıası gerektığınısöyledıler" tvet.şenatçıkırınmsanlıkdışıdüzenınde. "herınsan.heı ınsanınkaıdcsıdır"dıyedüşiiııenleı \aı deınekkı Darbeli İstanbul... Kaçışla bitmeyen öykü A/arMahloui|ian,^ah/amanında Iran'dakı ıe|im kaısıtı solcu aydınlardan bırıydı. Mollalaı başageçınce, kısasüredeaydınlaıa veözellıklekadınlarayenırcjıındeyerolma Azar'ı Istanbul'da bulan ınsan simsarlar var. Parakarşılığı,dılcdığıülkeyegırışvi7e sinı basabıleceklerını söylüyorlar. Hıçbırim güvenemıyor. Öteyandan, fstanbul'dakıdu rumdagergın: "Hergün sokaklardakı kımlik kontrolü bı zi kaygılandırıyor. Zaman zaman, askerleı otobüslerı durduruyorlar. Herkesı sokaktabn duvara dayayıp üzerlerını arıyorlar, kımlılkontrolü yapıyorlar. Bıze ne yapacakların bılınıyoruz Ya ülkedekı Birleşmış Mılletler'eaıtsığınmacı kampınagöndereceklerdır, yadagerısıngerıyelran'a. Kulağımıza Iran'a kaçan Kürt gerıllalarla Türkıye'dek sığınınacı Iranlılar'ıntakasedıldığıgelmıştı Evet, ınsan kaçış halındeyken başına her şey gelebılırdı. özellıklc ılk sığınılan ülke, güvencelı bır ülkedeğilse " Azar. Iran vatandaşları ıçın vıze koymami'; olan Yugo.slavya'ya doğru yola çıkıyoı Belgrad'da da kendısını bekleyen yalnızlık veparasızlık.. Stoekholın'e ıseüçaylıkbıı serüvendensonragelebılıyor. Buradakendısineresmenkalmahakkivcrilmesialtiay.surüyor 1995'te, durup da gerıye baktığındı şunlarıya/ıyor. "Pasaportpolısı.Mğınmabaşvurusuyaptığımdaelımısıkmıştı Şımdıhıçbırsıgınmacının elını sıkmıyorlar Kopruleı ın altmdaı çoksuaktıçunku Azaı.Şah'adııencnbmlereeaydındanbı rıydı Şalı'ın dcvrılmesındcn sonra. bırzaınanlarelıtuteklı.kaıaçaışatlıkadınlarıgosteren tbtogratlaı ın altına "yepyenı bu devrını doguyor"başlığınıuygungörenBatıbasını1