Katalog

2 İNSANLAR CUMHURİYET DERGt Ölümünün 80. yılında Tevfık Fikret'e: 'Yüceltmeseydiniz keşke bizi o kadar' ğıtan Shelley'in bu dizeleri sadccc lngilizlcr için değil tüm insanlık için ne ifade etmişsc ve bugün ne anlaşılıyorsa; ' 'O iğrenç maske düştü artık, insan /boyun"...Isteen güzel müjde, /düşlerdeki gelecek duruksuz, özgiir, sımrstz ama eşit. /Nesınıf, ne çağlara, /işte gerçek özgürlük insanlam: INe oymak, ne ulus. /Korkudan, baskıdan ezilmeksavaşçı, nesavas, neistila, /nesaldırı, nesaltanat, neeşkıya, /ne ezen, ne ezilen, ne deyaten uzak/kendi başına buyruk insan." 1818 yılında, "Zincirinden Kurtulmuş Pro kınan, Iben henim sen de sen; ne tapan ne tapılan!" 1905 yılında "Tarihi Kadim Eski metheusPrometheus Unbound"da bunlan yazan, şiirlerini kimse basmaya cesaret ede ÇağlarTarihi"ndeböyleseslenen,sansür,baskılar, gözaltıları, sürgünler nedcniyle ısimsiz mediği için özel olarak çoğaltıpdostlannadaYAZ1LAR: SALİH URAL FOTOĞRAFLAR: İSA ÇELİK ARŞİVİ olarak gizlice bastırılan, elle çoğaltılıp eldcn herkese kanlar sıçrattığt, herkesin yaralandıele dolaştınlan Tevfik Fikret'in bu dizeleri de ğı, herkesin öldürüldüğü bir dünyada; uluslasadece Osmanlılar için değil tüm insanlık için nn kahraman, dinlerin şehit ve göklerin kuraynı şeyleri ifade etmiştir ve bugün Shel ban istediği bir zamanda; ezcnlerin czilme, ley'den ne anlaşılıyorsa Fikret'ten de aynı şey hırsızlann dürüstlük, suçluların masumiyet, lcr anlaşılmalıdır. Hiçkuşkuyokkionlar ayzorbalann demokrasi, sansürcülerin özgürlük, nı kandandılar; tüm insanlığın kanından... savaşçılann banş, işkencecilerin insan hakla"Cehennem ateşiyle yazılan J ve kılıcının n ve cellatlann yaşamak üzerine nutuklar atucunda parlayan adınlal Vuruldun sen, seney tıkları, her şeyin birbirine kanştığı, her şeyin Tanrı, vuruldun sen /ölümün kendiyüzünden anlamsızlaştığı bir ortamda sizi hatırlamak... dir, ey Yaradan. / Ve sen ölü'rken dünyanın sevNe kadar acı... gi şarkısı, / kanatlarının yeliyle çağlıyor inKeşke yüceltmescydiniz bizi o kadar!... samn." Gerçi artık sözlerinizin pek esamesi okun1871 yılında "tnsanın llahisi Hymn of muyor. Vc hatta "bilimscl olarak" mahkum biMan" kitabındaki "Şafak Sökerken Şarkılar le edildiniz gıyabınızda, bugünlere gelen tüm Songs Before Sunrise" şiirindc bunlan yazan, sakatlıklann, kötülüklerin yaratıcılan olarak; memleketi tngiltere'de "doğuştan domuz" gi siz demiyor muydunuz olmuş ve olacaklann bi sözlerle aşağılamaya ugrayan Swinburne yarattcısıdır insanlar diye... Ama yine de, nc ile; kadar tuhaf, arada sizi hatırlayınca, ya da dize"Bak, bugün 'şeytanlık, aldalma ayartma 7 lerinizle karşılaşınca fena oluyor insan... Ezisürüyor seni yurdundan uzaklara / üflüyor ta liyor o yücclere layık olamadım diye. pınağındukimesaleni/ktrıyorelleriyleheykeKeşke inanmasaydınız bize o kadar!.. lini... /Sen çöküyorsun dayerinle vegöklerinHele siz, siz nasıl söylersiniz "ne ezen ne le lyok doğada bir inilti bile. I Tersine heryan ezilen", "ne tapan ne tapılan" vs diye. Nasıl da kahkahalar lyalana ancak ikiyüzlülük ve "Müsliiman mahallesinde salyangoz satmaahmaklık ağlar." "Tarihi Kadim" şiirinde ya"kalkarsınız. Bakınız bugün ortalıktaczenbunlan yazan, "parayla satılmış", "zangoç" den ezilenden, tapandan tapılandan geçilmigibi benzetmclerle aşağılanmak istencnTevyor. "Tarihi Kadim"inizdcki o ünlü "iskefık Fikret, hiç kuşku yok aynı şarkıyı söylüyorlet"inizyineağzınıköpürdeterek,hınltılı,bolardı; tüm insanlığın özgürlük şarkısını... ğuk ve paslı bir sesle, daha da yüksek perdeden Ve yine Svvinburne, aynı şiirindc; anlatıyor eskilerden, cn doğru cn güzel örnek "Yücelik en yücelerdeki insana yaruşır / diye... Demek ki siz yanıldınız. Olacağı buyÇü'nkü herseylerin sahibi insandır'' derken ve du; bunu göremediniz. "Ayağı suya değmeFikret, "Gökten Yere" şiirindeki; ycn" hayallcre daldınız. Vc çok erken sevindi"Kutsayın: insan kutsanmayı haketmiştir. niz; ycrlerin ve göklerin tahakkümü yıkılıyor Odur iyilik ve kötülükleri yanıdan; / odur diye... Apaçık ortada işte yıkılmadığı, tam terolmuş ve olacakların Tanrısı." dizcleriyle sine pekiştiği... Demek ki siz hata yaptıSvvinburne'e selam gönderirken, hiç kuşku nız...Bizideboşycreumutlandırdınız...Olmayok aynı insanın doğumunu müjdeliyorlardı tüm insanlığa, tüm çağlara veçağımıza;ayak zıolurolsunistedini/.. "Kuşku" dcdiniz,"akıl" dediniz, kul değil "insan" dediniz... Zorladılan üzcrinde dimdik doğrulmuş. başı göklenız hatta. Neoldu?.. Her şeyolacağınavardı... re crmiş özgür insanın doğumunu... Ama yine dc, ne kadar tuhaf, arada o gü/.el düşlerinizi hatırlayınca insan fcna oluyor. 1 lüHatırlama Ölümündcn scksen yıl sonra, nerededir Fik zünleniyor o güzel düşlcre kavuşamadık diye, ret'in savaşsız, saldınsız, saltanatsız, eşkıya kavuşmak bir yana uzaklaştık diye... Keşke anlatmasaydınız bize bizlcr için görsız, talansız, hırsızsız, zorbasız, ezilensiz, tapansız tapılansız, bcnim bcn scnin dc sen ola düğünüz o güzel düşlerinizi!.. Bugün herkesin ayağı suya ermiş görünübildiğiodüşseldünyası?.. Nerededir onun tüm iyilik vc kötülüklerin sahibi, tüm olmuş ve ola yor; herkes çok "gerçekçi" oldu... 1 layaJlerc yer kalmadı dünyada... Daha doğrusu dünya caklann yaratıcısı kutsanmaya değcr insanı?.. büyüdükçe sizin çok sözünü cttiğiniz gelişNerededir Shelley'in sınıfsız, oymaksız, meye, ilerlcmeye böyle diyor uzmanlar düşulussuz, boyunduruksuz onurlu dünyası?.. lerküçüldü... Nedemektüm insanlar için haNerededir onun özgür, eşit ve kendi başına yallerc dalmak kcndi düşlerini bile kuramıyor buyruk o güzel insanı?.. insanlar. herkes bir koşuşrurma içinde bugüNerededir Swinburne'nün dünyanın sevgi şarkısını tüm evrende çağıldatan o kanatlı in nünü kurtarmaya çabalıyor. Yarını unuttular sanı?..Nerededir onun herseylerin sahibi yii çoktan... Hatta korkuluyor bile yanndan, belki daha dakötüyegiderişler diye... Yannıdücelere yaraşır insanı?,. Nerededir o şarkıların, kahkahalann dol şünenlcr ise bugünden vurabildiğini vurmak gayrctindeler... Ortalıkta, hani sizin "doyundurduğudünya?.. Nerededir?.. Nerededir?.. caya, tıksırıncaya, patlayıncaya kadar yiyin" Biz miydik o insan?.. Biz mi kuracaktık o dediğinizbeyefcndilcrdcn geçilmiyor... Ve ne dünyayı?.. birtürlü doyuyorlar ne de patlıyorlar... UnutulFikret'e sesleniş dunuz siz dc çoktan... Ama yine de, ne kadar Ne kadar acıdır; sizin "Tarihi Kadim"iniz tuhaf, tam da unutulmuyorsunuzbir türlü... Insan bazen bir Tevfik Kikret anyor bugün bizi dc anlattığınız gibi kanlı bayraklarıyla, yıkıcı silahlarıyla öyle mızrak, yay, kılıç, topuz, yeniden yarınlanmıza kavuşturacak. Kucağbalta, mancınık ve hatta top, tüfek de değil ze mızı umutlarla dolduracak. Bize yeniden hahirin zehiri gazlarla mikrobun mikrobu virüs yal kurmayı öğretecck... Bizlere yeniden en lerle, yakıcının yakıcısı fosforlarla, napalm yüce varlık olduğumuzu söyleyccek... larla, atoınlarla, hidrojenlerlc, çcvrelerine Keşke anlatmasaydınız bize o güzel, o başı kanlar saçarak ilerlcyen orduların her yana, dikinsanları!..^