Katalog

12 CUMHURlYETDERGl Sonra bu yapılan kazılarda aynı zamanda geyik, karaca, ccylan gıbı hayvanlanndakcmiklerıçıkıyor ortaya. Binyıllaröncebutopraklarda, uygarlığa ilmek ilmek katkı yaparken Hititler, geyikleri değil de neyi örnck alacaktı kendine? Anadolu'da olmayan bir yaratığı mı? Geyik, ncredcyse kutsanmış bir figürümüz üstelık bızım. Gizlerle dolu bir yanı yok muduronun? Destanlarımıza,kilimlerimize,evlerimizcnakışlar veyanışlarlayansımasını geyikleri, başka türlü nasıl açıklayabılırsiniz? Anadolu'nun en soylu iki yaratığından biri atsa, öteki de geyik! Atlann ilk tcrbiyecilen ıseyinc Hititler'di! Troyalılar'a da onlar öğretmişti at biniciliğini. Troya'nın ancak Hititler'in çökmesiyle tarih sahnesinden silindiği göz ardı edılebılir mi? Hititler, Anadolu'ya yakıs>ır gü«elbirdayanışmaörncğı göstererek Troyalılar'a da dcstek oluyorlardı çünkü... Işte 1988'dckurulmuş olan Boga/köyAlacahöyükTarihi Milli Parkıda, günümüzde Hititler'e karşı göstcrilen o geleneksel değerbilirliğin ifadcsı. Acaba adamın bundan haberı var mı? Ya Muazzez. llmiyeÇığ'dan? Sözün kısası Anadolulu olmanın da bir raconu var! Siz Anadolulu olmayabılırsıniz ama, onlara ne dıycceksıniz? Anadolu insanının, bugün hâlâ aynı duygusallıkla bağlı olduğu iki hayvandan bin atsa ötckı geyik dcğil mi? Dcmck bu ıkı güzcl hayvan, bin yıllar içindc, kültürlerın bırbirinc dcvrettiği ctkiyle hep kutsanmış bu topraklarda... Hele ki Ankara yöresinde... Bu yörede günümüzden dört bin yıl önceye dek süren Bakırçağı'nda köylerin kurulduğu, hay vanların büyük bir bölümünün evcilleştırildıği, tahıl ekimi vc çok ılkel yöntemlerle de olsa dokumacılık yapıldığı görülüyor. Bu arada kimı yazarlar, ünlü Ankara keçilerinin Asya ıclerinden vc Tibet Yaylalan'ndan Anadolu'ya yine Selçuklu Tiirkleri'ncc getirildiğinden, üretildığındcn söz ediyorya, tiflikkeçilcrınc daha Hititler döneminde, taş duvar kabartmalannda rastlandığı da bir gerçek. Hititler, ormandan ve hayvanlardan yararlanmanın en güzcl örncklerini vermişler Anadolu topraklarında. Bin yıllar öncekı atalarımıza haksızlık etmenin âlemı var mı şımdi? Ama Ankara'nın ünlü tıftik keçılcrinin verimliliğını ve ürctımini arttıracak önlcmlerin Ahi örgütlerinde geliştirildiği bilınıyor. Zaten Selçuklular, hayvanları çok scvcn bir toplum. Öyle olmasa balık, kartal, aslan gibi yaratıklar, Selçuklular'ın clinde yenidcn şekıllencbılır mıydi? Bugün Beyşehir Gölü kıyı Denizli'deyaşayan ressam Emin Güler'in tablolarına dayansıyor horozlar... Anadolu insanının bugün hâlâ aynı duygusallıkla bağlı olduğu iki hayvandan biri atsa öbürü geyik. Ne gariptir ki bu geleneksel figüre de sataşanlar var. M. SAD1K ASLANKARA K ırkyıl düşünsenizusunuza gelmezdi herhaide Anadolu'nun şu güzclim geyiklerine laf dokundurulabileceği? Olacak şcy değildi herhaldcbu! Ama oldu işte! Meğer adam, yıllar öncesindcn yapmış hesabını. 1984'te Ankara Belediye Meclisi'nde de üyc ıken daha... 27 Mart yerel seçimlerindc göreve gelince de ağzını açıp heykellerin "içine" tükürmesi, kollarını sıvayıp simgeleri, anıtları yerle bir ctmeye soyunması bundan olmalı! Gerekçesi de hazır: "Biz, egemen olduğumuz topraklara kendi simgemizi yerleştirmek istiyoruz!" Bereket bu simge çıktı da ortaya, neyin ne olduğu daha iyi anlaşıldı. O sımsıcak Hitit uygarlığının, daha doğrusu Anadolu'nun soylu "Güneş Kursu"nu atıp yerinc Ankara'yı "bizden" bir simgcyle dillendırmek istcycnler, kuşkusuz beğeni düzeylerini de ortaya koymuş oldular böylece... Hitit geyiği ile çağının inceliğini, zevkıni yansıtmış olan o sevgilı yurttaşlanmızın ardından bin yıllar sonra bu uygarlığı yoksamak, ortadan kaldırmaya çalışmak, bana kalırsa Anadolulu olmayı kendine ye dirememeyi, Anadolu insanına duyulan öfkeyi dile getiriyor. Kuzum Tann aşkına, bu adatnlann; bu en eski uygarhk yatağına, buradaki kültürlere, yaşama alanına, yaşama öğclerine düşmanlığını başka türlü nasil yorumlarsınız? Oysa Konya yöresinde yapılmış olan kazılar, bir gerçcği seriyor gözlerönüne. Farklı derinliklerden alınan toprak örneklcri üzennde yapılan çiçek tozu analizleri; bugün boz bulanık bozkır görünümündc olan bu yörelerin 8500 yıl kadar önce sedir, göknar ve çam türlerinden oluşanbırormanlakaplıolduğunugösteriyor. Yinekazılardanöğrenildıği ne göre Hititler'in yaşamında ormanın yeri büyük. Ağaçlar, sonsuzluğun simgesi Hitit kültüründc. Çam ağaci da hastalıklara karşı önemli bir simge. Sedir adı Hititçe'deki "gıserin"den geliyor zaten. Bin yıllardır Anadolu'da uygulanagelcn, bugün dc bizim kullandığımtzkimiahşaptcknikler, Hititler'in armağanı uygarlığa. Yeryüzündeilk ahşap köprüyü yapanlar da onlar... Varın siz hcsap edin bu uygarlığın düzcyini! Hani o beş parmağımızı göstererek yaptığımız "nah" işareti varya,oda, nazarla ilgili Hitit geleneğinden günümüze yansıyan bir davranışörneğı...