Katalog

CUMHURİYET DERGİ Yıl 1950. îktidara gelen Demokrat Parti, siyasi anlayışı gereği Türk kimliğini yeniden biçimlendirmektenyana. Magazin basını da bu biçimlendirme için en uygun organ, çünkü okuyucu kitlesi kadın. Güzellikten cinselliğe, yemek tarifınden aşk öykülerine konular seçilmesi, onusiyasetten, ekonomiden uzaktutmakiçin... Ellili yıllarda magazin basını Dr. HÜRRİYET KONYAR Bizşimdi yine 50'li yıllara dönelim: D emokrat Parti 1950'de seçimi kazanıp iktidar olduktan sonraTürkiye'ye yeni bir çehre verme savaşına girdi. Türkiye'yi Amerikalı müttefikine daha yakın kılarak bir küçük Amerika yapma savaşımındaydı. Cumhuriyet Halk Partisi'nintekpartili hayat boyuncaçizdiği "Batıya rağmen Batılılaşma" politikasının içe dönük uygulanmasından giderek uzaklaşıldığı yıllardı. Artık, Batı ile özellikle de Amerikan dünyası ile bütünleşmeli, Türk kimliğini yeniden biçimlendirmeliydi! Demokrat Parti, bu idealle iktidara gelir ve arkasından geniş bir kitleyi sürüklerken gündelik hayatta neler oluyordu? Gündelik hayat içinde bu yeni pol itikay a uygun nasıl düşünceler ve hayat tarzlan gelişiyordu? Bu tür bir gözlemi izleyebilmek için şimdilerde "paparazzi" denilen, ancak o dönemde "Hayat", "Ses" gibi magazin dergilerinin öncüsü olan "Hafta" adlı magazin dergisine bakmatı... Bilindiği gibi magazin basınının işlevi, siyaset, ekonomiden soyutlayarak, biraz kültür ağırlıklı ama daha çok olağanüstü haber ve yorumlarayervermektir. Kalburüstülerin yaşamlannı sergileyerek okuyucu ile iletişim kurar. Magazin basını dabu işlevi dolayısıylayenipolitikanın gündelik yaşamda cn etkili aracıdır. Yeni politikalar bu dergiler aracılığıyla yeni kimlikler sunar. öte yandan bu yeni politikanın hedef kitlesi her zaman olduğu gibi yine kadınlardır. Magazin basınının da özellikle kadınlara yönelik olması bizi kadınların bu yeni konumunu izlemeyegötürür:.. Modacılar İstanbul'da 5O'lı yıllamı sosyctcsi artık Istanbullu zengin Türklerden ve azınlıklardan oluşmuş seçkin birkitleydi. Bu dönemin Batılılaşma politikasında Amerika çok önemli bir yer tutmakla birlikte ilişkiler daha çok Batı Avrupa ülkeleriyle oluyordu. Dönemin sosyete olaylan arasında en çok ilgi çeken moda defileleriydi. özellikle Parismodasmı izleyen lstanbul sosyetesi şıklıkta bırbirleriyle yanşırdı. Istanbul'daki ilk defileParisli modacılarcagerçekleştirildi. lstanbul sosyetesi ilk kez profesyonel birdefile gösterisi ve profesyonel mankenlerle karşı karşıyaydı. Şaşkınadöndüler. Seyircilerin çoğunluğuerkeklerdi, kalabalık bir şekilde uzaktan dürbünlerle defıleyi seyrediyorlardı... Sosyete eğlenceleri ballandınlarakanlatılırdı. Daha çok yazmevsiminde düzenlenen garden partiler, tango, klasik cser, caz eşliğinde yapılırdı. Sosyetenin bir yeni eğlencesi de plajda denize girmekti. Konak, bu dönemin gözde plajıydı. Aynca lstanbul'unçeşitli plajlannda Amerika'dakine benzer, plaj güzelleri yanşmalan düzenlenirdi. ideal kadını ölçüleriydi. Bu ölçüleri Amerikalılar çizmiş, Türkler de benimsemişti. İdeal kadın, sanşın, düz burunlu, dolgun dudaklı, ince belli, küçük ayaklı ve tahsilli olmalıydı. Magazin dünyası bir yandan lstanbul sosyetesininyeni Batılılaşma politikası doğrultusunda yaptıklarını göstermeye çalışırken, diğer yandan da bu yeni dünyanın gösteri kısmını okurlanna sunmayaçalışıyordu. Donjuan tlplerl Amerikan yaşam tarzının bu dönemin magazin basınının en çok ilgilendiği konu olduğunu söyleyebiliriz. Amerikalılar nasıl geçinir, nasıl yaşar, Amerikalılar'da hayvan terbiyeciliği, Amerikalılar en iyi zevcelere sahiptirler, Amerikan plaj güzelleri, Amerikan yıldızlan nasıl eğleniyorlar, Amerika'daki radyo yıldızlan... Yazılan çizilen hep buydu. Amerika'nın çapkın donjuan erkekleri anlatılırdı örneğin, "Bunlar, dörde ayrılır: 1) Enteresan tipler, 2) Dünya vızgelir tipi, 3) Baba tipli erkekler, 4) Kocamış çocuk tipi." Amerika'da tıpta gelişmeler, hapishanelcrde yazılan hatıralar, Amerika'daki ırkçı örgütler, fuhuş sektörünün genç kızlan nasıl tuzağa düşürdüğü, TV'nin gelişimi, üç boyutlu film yapımı gibi konular da asla ihmal edilmezdi. Magazin basını sadecc Amerikan dünyasıyladeğil Ingiltere, ltalya, Fransa'daki (Paris) yaşantı ile de ilgilenmekteydi. Ama ne olursa olsun önemsenen, üzerine düşülen kesim kadınlardı. Kadına bir şeyler söylenmeliydi ama ne? Tabii İci cinsellik. Kadınla ilgili çıkan yazılann tümü onun cinselliğini hedefalıyordu. Yarı çıplak kadın fotoğraflan, sekreterle patron arasındakiaşkilişkisinincinselboyuttaki karikatürleri, seksle ilgili çeşitli yazılar, hikâyeler, haberler, kadınlarla erkeklerin bir arada yıkandıklan hamamlar, çıplak kulüpleri, hamam eğlenceleri anlatılıyordu. Aynca cinsel bilgileri içeren ki Amerika'da balayı lstanbul sosyetesi düğünlerini TaksimGazinosu'ndayapardı. Balayına Amerika'ya gitmek ise çok büyük sükseydi. Aynca ilgi duyulan yaşam tarzlarından biri de yılbaşı eglenceleriydi. Yılbaşı eğlencesine ilgi duyulmasının tarihi bir geçmişi olduğundan bahsedilirdi. Hıristiyanlann yılbaşı eğlencesine Türklerin ilk kez Osmanlılar zamanında 1829'dakatıldığı söylenirdi. Tarihi geçmiş ise Haliç'teki birgemide verilen baloya Osmanlı padişahlannın davet olunmasıydı. Günün modalanndan biri de lngilizce öğrenmekti. Bunu öğrenmenin en popüler yolu ise radyoydu. Sosyete dünyasından kadın okura yönelik haberlerden bir diğeri de