Katalog

leyman Demirel'e çektiği bir telgrafın metni yayıanlanıyor. Istanbul'un fethinin yıldönümünde, Aksay şunları söylüyor: "Sayın Süleyman Demirel, Başbakan, Ankara. Şehitlerin taleplerini dile getiriyorum. lstanbulumuzun fethinin sembolü olan Ayasofya'nın eskiden olduğu gibi ibadete açılmasını temin bakımından, ilgili Devlet Bakanı olarak yaptığım müracaatı daha fazla geciktirmeden, kanunları uygulamanızı ve caminin ibadete açılmasına mani olmamanızı son bir defa talep ediyorum. Gereğine tevessül edeceğinizi umarım. Saygılanmla." FaUhilknamazıkılıyop Ertesi gün, Ayasofya ö29 Mayıs 1453'te Istannünde toplanan kalabalık, bul alındığı zaman kilise tslam uğruna kan akıtılacamiye çevrildi. Binanın cak günlerin yakın olduğudoğu tarafındaki mihrap nu, bu uğurda ölenlerin şeKâbe'ye yönlendirilerek hit sayılacağını anlatan kocuma namazı burada kılın İlk hallyle kâglr duvarlı, ahyap damlı bir kllis* olan Ayaaofya (Magall Ekkllsla) 360 yılında Constans tarafından yapılmış. nuşmalar yapıyorlar. Pandı. Büyük kubbenin batı takartlarında, "Devrim yok, rafındaki küçük kubbeciklerden birinin tümüyle temizlendi. llginç bir uygulagirdiği 1969'dan itıbaren konuyu gündediriliş var", "Kurtuluş ancak şeriat düzeni üstü delinerek buraya tahta bir minare yamayla, Ayasofya imamîığı kaldınlmadı, me getırip. duruyor. Konuyla ilgili yasa ile mümkündür" diyorlar. pıldı. bugüne kadar oraya tayin edilen imamlar teklifleri üst üste veriliyor. 1973'lerde 1980 yılının ortalannda, Adalet Partisi Fatih, buranın adını Camii Ayasofyai başka camilerde vaiz olarak görev yaptıMillı Selamet Partisi güçlenip 1974'te hükümeti, Ayasofya'yı kısmen ibadete aKebir olarak korudu ve insan resimleri lar. Bina, 1 Şubat 1935 tarihinde resmen CHP/MSP hükümetinin iktidar ortağı olçıyor. Açılan bölüm, Osmanlı sultanlanyasağına karşın mozaiklerin üzerine ince müze olarak açıldı. Aynı ay içinde Ataduğunda, Ayasofya yeniden hedef haline nın namaz kıldığı Hünkâr Mahfili'dir. O bir badana çektirdi, birçoğunu ise açık bıtürk, müzeyi ziyaret etti. Ayasofya mozageliyor. Milli Selamet Partisi içideki bir günlerde Ayasofya minarelerinden ezan raktı. Sultan Mehmet, Ayasofya'da ilk iklerinin temizlenmesi için Amerikan Bigrup diğer nedenlerle birlikte Ayasofokunuyor. Uygulama, 12 Eylül tarafınnamazı 3 Haziran 1453'te kıldı. zans Enstitüsü 1931 yılında çalışmalara ya'nın ibadete açılmasının gecikmesini. dan durduruluyor. Daha sonra güneybatıdaki minare inşa Bundan sonraki ilk ciddi girişim, Nuredildi ve Yıldırım Beyazıt zamanında kuculuğun lşıkçılar kanadında Enver Ö1980yılı ortalarında Adalet Partisi hükümeîi zcydoğudakı minare yapıldı. II. Selim, Aren'in Türkiye gazetesi tarafından 1989 yasofya'ya iki minare daha ilave edilerek sonlarında açılan kampanya oluyor. GaAyasofya 'yı kısmen ibadete açıyor. Minarelerinden zete, kampanya sonucu bir milyon imza kendisi içın de birtürbe yapılmasını ıstedi ancak bu isteği ancak ölümünden sonra toplayarak "Ayasofya Cami Olsun" diezan okunuyor. Uygulama sonradan durduruluyor. III.Murattarafındangerçekleşitirildi. lekçesini 3 Ocak 1990 günü TBMM DiSultan Selim, Mimar Sinan'la yaptığı lekçe Komisyonu'na veriyor. Bu kez duinceleme sonunda, neredeyse binaya bitirum ciddı görünmektedir. Kültür Bakanı başladı. parti içi bölünmeye kadar götürüyor. Milşik inşa edilmiş bütün yapılan yıktırarak Namık Kemal Zeybek, 5 ocak 1990 tari1950'lerden bu yana şeriatçı gruplar letvekıllerinden 16'sı, Erbakan'a muhtıra Ayasofya'yı yenıden ortaya çıkardı. Bühiyle gazetelere gönderdiği açıklamada, durup durup Ayasofya mozaiklerine takıveriyorlar. Ayasofya'da namaz bir yanyük bir restorasyona girişildi. Daha sonra bu konuda TBMM'ye verilen bir yasa ölırlar ve bunların sökülmesi ya da üstünün dan MSP içindeki dengelerın, bir yandan defalarca tamirat yapıldı. Ancak en bünerisi bulunduğunu açıklıyor. Demirel, kapatılması gereği üzerınde dururlar. Oyda hükümet içideki çekişmelerin temel yük tamirat, 10 Mayıs 1884 tarihinde "Ayasofya'yı ibadete açmak isteyenleri sa, şeyhülislam fetvalanyla yönetilen Osnoktalarından biri haline geliyor. Yasal omeydana gejen ve bir dakika süren depirticacı olarak suclamak laiklikle bağdaşmanlı döneminde Ayasofya'yı gezen Slalarak yapılamayan iş, 14 Mayıs 1976 güremden sonra gerçekleştirildi. Deprem sımaz" görüşünü bildiriyor. zenberg (1848), Lord Sandwich (1738nü de facto uygulama oluyor. MSP Mecrasında, daha önce harap olan mozaikle1739), Evliya Çelebi gibi gezginler, molis Başkanvekili Rasim Hancıoğlu başHa!.. Unutmadan. Hani o Meclis'e surin bir bölümü de dökülmüştü. zaiklerin açık olduğunu görür ve birçoğu kanlığında bir grup MSP'li, akşam üzeri nulan yasa önerisi var ya. Hazırlayan, Son büyük tamirat ise 1926 yılında yabunların resimlerini yaparak albümlerinAyasofya'ya geliyor. Kısa bir süre müze DYP Isparta Milletvekili Ertekin Durupıldı. Yüksek Mühendis Mektebi profedeyayımlarlar. içinde dolaşıyorlar ve saat 17.35'te namatürk... Son önerinin sahibi de o. tşi gücü sörleri tarafından yürütülen çalışma soza duruyorlar. Kendılerine uyarıda buluAyasofya için öneri sunmak herhalde. Evliya Çelebi, 17. yüzyılda bu mozaiknunda kubbe bir çemberle bağlandı ve banan görevliler, "Ben milletvekiliyim, ona leri "...kubbelerin hepsinin içlerınde alSonunda, Namık Kemal Zeybek'in üszı bölümlerine destekler yapıldı. göre ha!" tehdidiyle karşılaşıyorlar. tınlı mineden resimlerle... ve başka insan tün gayretleri, Demirelözal ikilisinin resimleri yapılmıştır ki, dikkat gözüyle Ayasofya, şeriatçı lann kendilerini güçdestekleri ile Hünkâr Mahfıli yeniden iMüzeyedönüşüm seyredenletin hayretlerinden parmakları lü hissettikleri her an gündeme geliyor. badete açıldı. Yetti mi? Hayır. Şeriatçıları Bina, Atatürk'ün emriyle 24 Ekim ağızlarında kalır..." diye anlatır. örneğın, Milli Gazete'nin 28 Mayıs 1977 tatmin etmedi. Ayasofya'nın tümü ibade1934 tarihinde Bakanlar Kurulu kararına tarihli sayısının birinci sayfasında, MilliŞeriatçılar, kendilerini yeterince güçlü te açılsa da tatmin etmeyecek. Çünkü lsdayanılarak müzeye çevrildi. Binayı çevyetçi Cephe hükümetinin MSP'li Devlet hissetmedikleri zaman Ayasofya'ya yaklamcıların sorunu Ayasofya'da namaz releyen yapılar istimlak edilerek çevresi Bakanı Hasan Aksay'ın Başbakan Sülaşmıyorlar. Ancak, Erbakan, Meclis'e değil.O birara hedef... ^ sofya'ya gönderildi. Kilisenin açılış töreni 27 Ocak 537'de yapıldı. Dördüncü Haçlı ordusu lstanbul'a girdiği zaman kilise insafsızca yağma edildi. Mabetteki altıngümüş bütün süsler yağmalandı. Tamir edilmesine karşın, 14 Mart 1346'da doğu yarım kubbesi yıkıldı ve yanında bulunan büyük kubbenin yarısına yakını da çöktü. Tamire para bulunamadığından bina 1354'e kadar bu halde kaldı. Bu tarihte halka yeni bir vergi getirıldi ve bina tamir edildi ama 1402'de tstanbul'a gelen Kastilya Krallığı elçisi Cilajivo, binayı harap, kapıları düşmüş, yerde yatar vaziyettebulacaktı. C U M H U R İ Y E T D E R G İ 8 M A Y I S 1 9 9 4 S A Y I 4 2 4