Katalog

Mandela 'ya kitaplar dolusu mektup yazacaktı. "Son günlerde tüm vaktimi seni düşünmekle geçirdim. Beden ve ruh olarak seni oluşturan herşey kafamın içinde. Alnmın, omuzlarının biçimi, gövden; gündelik sevimli açıklamaların, başka bir kadını amacından saptıracak kışkırtmalara göz yumup aldırmayışın, birlikte yaşadığımız değerli anları bir kez daha anımsamak bazen nefıs bir deneyim oluyor. Ziundzi'ye hamile olduğun sıralardaki bir günü anımsıyorum. Karnın burnundaydı. Güçlükle ayak tırnaklarını kesmeye uğraşıyordun. O işi senin yerine yapabilirdim. Bilinçli olup olmadığımı bilmiyorum, ama davranışım şuydu galiba: Ben görevimi yaptım, ikinci yumurcak yolda, bu nedenle senin fıziksel durumun senin sorunun! Ancak.." diye devam eden mektup geçmiş için Winnie'den özür diliyordu. Nelson Mandela hapis yattığı yıllarda şartlı salıverilme önerilerinin hiçbirini kabul etmedi. "Yurttaşlık haklanmı satamam. özgür değilim ki görüşmeye oturayım" diyordu. ANC serbest bırakılmadıkça bu tür tekliflere kulağının kapalı kalacağı açıktı. Robben Island'daki hapishanesinde taş kırdı, daha iyi koşullar için öteki mahkutnlarla birlikte açlık grevlerı yaptı. Durmadan okudu. Ülkedeki çatışmanın çözülmez bir noktaya ulaştığını görünce 1989 yılında DevletBaşkanı Botha'ya buluşmateklifeden bir mektup gönderdı. Bir günlüğüne hapisten çıktı,Capetown'a Botha'nın evine gitti. Bu beklenmedik çay partisi ile birlikte iilkede yumuşamanın ılk adımları atıldı. Ve Mandela'nın çeyrek yüzyılı aşan hapislik dönemi 1990 yılında son buldu. Mısırlı köktendinci Şeyh Muhammedel Gazzali: Hukumeti devirmek için halkı örgütleyebi I •• • •• Mısır 'da şeriatçılann yükselişine paralel olarak Mübarek hükümeti polisiye önlemler yamsıra kültür, sanat ve gündelik yaşam alanlannda mücadeleye girişti. tlk kez. dini otoritenin merkezi olan El Ezher Üniversitesi'mn "hayır" demesine rağmen aıleyi ele alan 12 dizilik bir televizyon programım yayına soktu. El Ezher Mısır 'da halen rejimi tehlikeyesokan başlıca güç olarak kabul ediliyor. El Ezher çevresindeyer alanve son aylarda dünyaya adını duyuran köktendinci ideolog Şeyh Muhammed El Gazzali yıllardan sonra ilk kezyabaneı basınla konuştu. Bu görüşmeyi aktaran The Guardian gazetesi, Türkiye'den de söz eden oldukça uyarıcı bir gözleme yer veriyor: "Mısır şirndi korku içinde iki iilkeyi izliyor. Cezayir ile birsüre önce köktendincilerin yerel seçimlerde Istanbul ve Ankara 'yı ele geçirdikleri Türkiye 'yi. Gazzali 'ye ilişkin yazıyı biraz kısaltarakyayımlıyoruz. ısır'da son dönemlerde Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'e meydan okuyan bir adam öne çıkmaya başladı. 77 yaşındakı Şeyh Muhammed AlGazzali (ünlü Islam düşünürü Gazzali'nin adını taşıması bir rastlantı) eski bir cami imamı. Uzun yıllarını Iran, Kuveyt ve Cezayir'de Islam dininin akidelerini yaymaya adamış bu din adamı 1989 yılında Islama katkıları nedeniyle Suudi Arabıstan'ın Faysal ödülüne layık görülmüş. Ardından da kendısine Pakistan devlet ödülü verilmış. Batı'da pek tanınmayan Şeyh Gazzali'nin uluslararası ün kazanması geçen haziran ayına rastlıyor. Katledilen Mısırlı yazar Dr. Farag Fouda'yı öldürmekle suçlanan iki kişinin yargılanması için mahkemede tamklık yapıyor. Dr. Fouda, kitabının dine aykırı damgasını yemesinden kısa bir süre sonra lslamcı aşırı unsurlartarafındanöldürülmüştü. Gazzali mahkemede dıne aykırı hareket edenlerin cezasını vermekle yükümlü olan kurumun hükümet olduğunu, hükümetin görevini yapmadığı koşullarda, bazı insanlann kendilerini bu görevi yerine getirmekle yükümlü hissetmelerinin anlaşılır bir şey olduğunu açıkça ifadeetti. VVinnlo İle ayrılık Mandela'nın hapıste geçirdiği yıllarda Winnie'nin adı sevimsiz skandallara karışınca karısına âşık bu adam, ANC'ye zarar vermemek için Winnie'den ayrıldı. Winnie, Mandela'nın hapisten çıkışını şöyle yorumluyor: "O aslında fizyolojık olarak hapisten çıkmadı. Halkı için geri döndü. Aileye yer olmayan bir yaşam sürdürüyor." Mandela'nın fıkirlerinde bir değişiklik var mı? Gazeteciler onu Çin Halk Cumhuriyeti, lsrail ve Irlanda konulannda durmadan sıkıştırıyorlar. ANC'nin dış politikası eskisinden oldukça farklı. Mandela gazetecileri yanıtlarken birgün lsrail'e gidebileceğini; Tayvan'la da diplomatik ilişkilerin durup dururken kesilmesinin anlamsız olduğunu söylüyor. trlanda konusuna gelindiğinde, Bernard Shaw'u çok severim diyerek hemen ekliyor: Umarım beni daha fazla sıkıştırmazsınız! 1964 yılında ömiir boyu hapis cezasına mahkum edildiğinde dönemin başbakanı Hendrik Venvoerd, "Allah korusun" demişti. "Mandela bir gün hapisten çıkıp da Güney Afrika'yı yönetmez inşallah." Ama Venvoerd'un kehaneti tam 30 yıl sonra şaşmaz biçimde gerçekleşiyor. ^ Halkı hsrekete geçirniBk Gazzali, goruştuğü gazetecilere hükümeti devirmek için halkı harekete geçirme vazifesinin de kendisine düşebıleceğıni söyledi. Geniş ama gösterişli olmayan bir Kahire apartmanında basın mensuplannı kabul eden Gazzali, konuşmasına önce felscfı görüşlerini açıklayarak başladı: "Kültür, hepimizin içinde yaşadığı bir okyanustur. İçinde karşı akımları barındırır. Dürüst ve gerçekçi bir biçimde yürüdüğü sürece sizin kültürünüzün sunduklarını izlemeyebizlerinbirmuhalefetiyoktur." Gazzali konuşurken, çevirmenliğini de yapan iki korumasıyla birlikteydi..Ufak tefek, asık suratlı, ama saygılı ve açık sözlü bir insan izlenimi bıraİcıyordu.Kendi inançlarını savunup Batı'yı şiddetle eleşti M Ş«yh Oazzall 77 yaşında bir Imam... rirken çok ateşli bir havası vardı. Son vaazına 300.000 kişinin katıldığını iddia etti. Islam dininin ilk geliştiği yıllardan söz ederken Platon, Aristo ve bütün Yunan filozoflannın eserlerinin Arapça'ya çevrildiğine, ardından da Avrupa dillerine aktarıldığınadikkatçekti. Kendisine Dr. Fouda'nın katledilmesiyDERGI 8 MAYI.S 1 9 9 4 S A Y I 4 2 4 C U M H U R İ Y E T