Katalog

likte toplantıdan dönüyorduk. Oliver Tambo arabasıyla onu almaya geldi. Ben de arabaya bindim. O Oliver Tambo ile konuşmak için arabanın yanına geldi. Mandela gittikten sonra Adalaide bana döndü ve' Aman bu adama âşık olma, evlidir' dedi. Ona doğru dürüst bakmaya bile cesaret edememiştim. Bundan kısa bir süre sonra, çalıştığım hastaneden beni telefonla aradığında gerçekten şaşırıp korkmuştum, zira Mandela daha o sıralarda ünlü bir kişiydi. Telefonu kapattığımda, artık herhangi bir iş yapacak halde değildim. Nelson benimle buluşmak istemişti. ANC için nasıl para toplanabileceğini görüşecektik. Onunla buluşmak üzere hazırlandığım sabahı hiç unutmayacağım. Giyecek bir şey bulamıyordum. Dolaptan çıîcarıp yatağın üstüne fırlattığım giysilerin hiçbiri uygun görünmüyordu. O sıralarda etekleri dizboyu fırfırlı giysiler modaydı. Sonunda ağırbaşlı görünmek için arkadaşlarımınbirindenödünçbirgiysialdım." llk buluşmayı izleyen günlerde Nelson NVinnie'yi sık sık çağırtıp onunla spor yapıp ter atarken yakınlık kuracaktı. Buluşmaların sonunda bir gün Nelson arabayı yolun kenarında durdurup, 'Biliyor musun, dikiş diken birini tanıyorum, senin gelinliğini de dikecek. Düğün töreninde kaç nedime istediğini söyler misin?' diye sordu. Afrika Tanrıları huzurunda yemin edebilirim ki, evleneceğimizi böyle öğrendim. Nelson bana evlenme teklif etmişti. Hiç küstah değildi. Evlenmemizi çok doğal karşılıyordu. Yalnızca zamanı sordum. Çünkü bu biçimde konuşmasma alışmıştım.' Nelson Mandela'nın devam eden vatana ihanet davası sürgünü, düğün nedeniyle dört gün kesildi. Zamanları çok sınırlı olduğu için geleneklere uygun bir tören yapamadılar. Nelson'un kaçaklık dönemi ardından çeyrek yüzyıldan fazla sürecek olan hapishane yılları gelecekti. Nelson, yeraltına girmeden önce karısı Winnie'ye hiçbir şey söylemeden altı aylık kirayı ödedi ve ortadan kayboldu. 1963 yılında bir ihbar sonucu siyasi polise yakalanan Mandela mahkemeye 10 arkadaşıyla birlikte çıkarıldı. Siyahlar olağanüstü coşkuluydu. Özgürlük şarkılan söylediler. Beyaz yazar Alan Paton sanıkları savunan ateşli bir konuşma yaptı. Seçim profili llk kez oy kullanan Güney Afrikalı siyahlar tıklım tıklım doldurdukları kamyonlar, öküz arabaları ve minibüslerle yüzlerce mil yol katedip Mandela'yı görmeye geliyorlar. Stadyumları dolduruyortar. Televizyonu olmadığı için Mandela'yı hiç görmemiş otanlar hayran hayran kamyonla gelen siyah şövalyeyi seyrediyor. Mandela Batılı gazetecilere göre hiç de iyi bir hatip değil. Çünkü kendisini görmeye gelenlere seçim öncesı pek propoganda yapmadı. Sakin bir ses tonuyla nasıl oy vereceklerini anlattı. Hem de bıkmadan usanmadan. Bu nedenle Mandela'yı İzleyen dünya basını onun konuşmalannı "hayal gücünden yoksun" buldu. Halbuki siyah Afrikalı için oy kullanabilmek hayalin gerçeğe dönüştüğü capcanlı bir nokta. Mandela ANC'nin yeniden inşası sürecini anlattıktan sonra hep aynı konuşmayı yaptı. "Oy pusulasını elinize alın. Baştan sona dikkatlice bakınız. ANC bayrağını ve amblemini göreceksiniz. Yanında A.N.C. yazacak. Şimdi söyleyin bakalım, hangi harfleri bulacaktınız?" Kalabalık bir ağızdan ' bağırıyor. "A.N.C." "Çok güzel, ışte orada genç ve yakışıklı bir adam suratı göreceksiniz. Onun için çektiğiniz acılar yiizünden saçları beyazlanmış bir adam. Işte tam oraya bir çarpı atacaksınızl" Bu insanlar ilk kez oy kullandıkları için neyi nasıl yapacaklarını dıkkatle dinliyorlar. ANC'ın renklerini taşıyan dev bir zeplin görünüyor. Siyah yeşil ve altın sarısı. Ardından yine aynı renkleri taşıyan balonlar ve güvercinler uçuruluyor. Şarkılar söylenip dans ediliyor. Mandela da kalabalıkla birlikte dans ediyor. Sekunjalo Ke Nako (Işte Zamanı Geldi) ile We Are the World şarkılan söyleniyor. Yalınayak kadınlar ve çocuklar yurttaş oldukları ilk seçimi işte böyle yaşıyorlar. Mandela yeni siyasi görevine hazırlanırken sağlığına çok dikkat ediyor.lçkl ve sigara kullanmıyor. Tereyağı, yumurta, krema gibi tansiyonunu yükseltecek yiyeceklere yüz vermiyor. Hapishanede kazandığı bir alışkanlıkla her sabah 5:00'te ayakta. Eski günlerde 4:30'da uyanırmış, ama seneler ilerledikçe bedensaati biraz, azıcık aksamaya başlamış. Her sabah yürüyor, ama şu günlerde güvenlik açısından tehlikeli bulunduğu için bu yürüyüşlerine ara vermiş. Şimdi bir egzersiz bisikletiyle yetiniyor. 6:30'da işine başlamadan önce yulaf ezmesi ve taze meyveden oluşan hafif bir kahvaltı yapıyor. Mandela seçımlerde geçmiş olayları deşmiyor. Shaperville katliamından ya da Sovveto ayaklanmasından söz etmiyor. Irk aynmından da sözetmiyor. Güney Afrikalılara apartheid altında ezildiklerinden söz etmek anlamsız. Zaman zaman beyaz lider De Klerk'e çattı, ama ardından onunla el sıkışıp televizyonda tartıştt. Hep kararlı ve esnek bir politıka izliyor. Uzlaşmayı adım adım inşa etmeyi amaçlayan bir politika. Soylu bir kablle mensubu olan Mandala onu mahkum attlklarl 27 yıllık seslzllğln Içlnd* davlaş tl. Ihtlyar dollkanlı şlmdl h*m yurttaş, ham da iilkaslnln llk slyah llderl. Çok sevdlğl kansı WlnnM II* artık Mrllkta dagll. Teorik farklılık lükstür Mandela ve arkadaşları mahkemeyi kendi davalarını savunacak bir platform olarak kullandılar. Siyasal amaçları için başvuracakları şiddet yüntemlerini savundular. "Baskıya karşı savaşanlar için teorik farklılık belirtileri bir lükstür ve biz bu evrede böyle bir lüksle uğraşamayız." Mandela mahkemede yaptığı uzun konuşmada Komünistlerin Afrikaanlarla karşılıklı görüşmeye ve siyasal haklar için savaşmaya hazır tek politik grup olduğunu anlattı. "Birçok Afrikaan, bugün özgürlük ve komünizm kavramlannı eşit tuC U M H U R İ Y E T D E R G İ 8 M A Y I S 1 9 9 4 tar. Onların bu inançları, yaşama gücü tarafından da destekleniyor, çünkü tüm demokratik sistem yanlıları ve siyahların özgürlüğünü isteyenler komünist olarak damgalanıyor. Ancak bu bizim Marksist olmamız gerektiği anlamına gelmez." Mandela kendini ilk önce Afrikalı bir yurtsever olarak gördü. Doğu'dan da Batı'dan da iyi olanı alabilmek için önce özgür olmalıydı. ANC'ın özgürlük Bildirgesi de sosyalist bir devlet düzeni amaçlamıyordu. Toprağın devletleştirilmesini değil, dağıtılmasını; madenlerin, bankaların ve tekellerin devletleştirilmesini öngörüyordu. Ancak ekonomik yapınm devrim yoluyla değiştirilmesini hedeflemiyorlardı. Nelson konuşmasını yaparken duruşma S A Y I 4 2 4 salonu o denli sessizdi ki, iğne düşse duyulabilirdi. 'Eğer gerekirse bu amaç için ölmeye hazınm'diyerek sözlerini noktaladı. 12 Haziran 1964 günü ise hakkındaki karar kesinleşti ve ömür boyu hapisle cezalandırıldı. Hapishane yılları Mandela hapishaneye gönderildiğinde annesi büyük bir şok geçirdi.Hiç okula gitmediğinden eğitime çok önem vercn bir kadındı. Mandela için çok seçkin bir meslek hayal edip durmuştu. Mandela ona neden ANC'ye katıldığını anlatınca aldığı yanıt şu oldu: "Eğer öteki çocuklarla birleşip kurtuluşumuz için savaşmayacaksan seni evlatlıktan reddedeceğim." Nelson, hapishane yıllarında Winnie^