Katalog

Tiyatro ya hem de re 6. Uluslararası Istanbul Tiyatro Festivali 'nde beden dilini vurgulayan oyunlarvar. Cüretkar yorumlarınyanı sıra dansvemimyine hükümranlığını sürdürüyor. luslararası tstanbul Festivali'nin bağrından çıkan yavrulardan Tiyatro Festivali, bu yıl altı yaşına bastı. Üstelik, hayli palazlanmış bir yavru bu. Festivali düzenleyen lstanbul Kültür ve Sanat Vakfı yöneticileri, geçen yıl bizceçokyerindebirkararalarak.simültane çeviri makinelerini ortadan kaldırdılar. Bunun doğal bir sonucu olarak da, ağırlığı beden dilini vurgulayan oyunlara verdiler. Cüretkar yorumlann yanı sıra, dans ve mim, bu yılki festivalde de hükümranlığını sürdürüyor. 6. Uluslararası tstanbul Tiyatro Festivali'nin konuk tiyatrolannın hemen hemen hepsi, yerli tiyatroların bir bölümünün altında toplandığı başlığa, yani "öteki Tiyatro"ya layk gruplar. Festivalin ikinci haftasında, daha doğrusu son on gününde de, tıpkı ilk haftasında olduğu gibi, çok ilginç topluluklar ve oyunlar var. Biz, ister istemez bunlar arasından bir seçme yaparak, birkaç oyundan yer elverdiğince söz etmeye çalışacağız: "Çingeneler", "Muu", üç Ciulli ve "Mezopotamya Üçlemesi". Murathan Mungan'ın "Mazopotamya Ûçlamasl" featlvalln pordaslnl Indlrmay* çok uygun bir uzun aoluklu aaer. U Felllnlllebüyüdiiler "Çingeneler" ya da "Zingari", ttalyan Teatro Uniti tarafından festivalde iki kez sahneleniyor. Teatro Uniti, Italyan yeni tiyatrosundan, "Nuovo Spettacolarita" ya da Multi Medya Tiyatrosu'ndan etkilenmiş sanatçılardan kurulu bir topluluk. 1970'Ii yılların ortalarında, Fellini 'yi izleyerek büyümüş, Roma ve Napoli'de ağırlıklarını hissettiren bu kuşak, tiyatroda görsellik ve işitselliği bütünleştirmek için resim, dans, mimari ve sinemadan yararlanıyordu. Teatro Uniti, 1987 yılında üç NaC U M H U R İ Y E T D E R G İ 8 M A Y I S 1 9 9 4 polili topluluğun birleşmesiyle kendisine yetmediğine karar kuruldu. Bu topluluklardan birı vermiş ve düş gücünden medet de, yeni tiyatro döneminin Naummuş. Gerçeğe karşı çıkıyor, poli ayağını oluşturan Falso Mobirgrup Çingenenin sihirli dünvimento'ydu. ttalyan topluluk yalarından yararlanarak, düş bugün, tıpkı Falso Movimengücü marifetiyle bizi ipnotize eto'cuların yaptığı gibi, Napoli diyor. insanının ruhunu okumayı, bir Viviani'nin kahramanları ise Napoli panoraması sunmayı hedüşlerden gerçeğe uzanan, zadefliyor. Bunun için de, beden man zaman çılgınlık sınırlarını dilini yeğliyorlar ve aktörlerin zorlayan değişken bir ortam ibedeniyle oyun metni arasında çindeler. Üstelik, yaşadıklanna canlı bir ilinti kurmaya çalışıizleyiciyi de ortak ediyorlar. yorlar. Servillo, "Çingeneler" diyor, Topluluğun iki yönetmeni "biz oyuncular gibi bir yerden var: Mario Martone ve Toni Serbir yere sürekli dolaşan, marjivillo. Martone'yi, tiyaırodan denal insanlardır. Onların bu yağil de sinemadan tanıyoruz. şamlarını belki birazgrotesk, bi"Napolili Bir Matematıkçinin raz da cehennemi bir yaklaşımla Ölümü" adlı çarpıcı filmi geçen sahnelemeyi amaçladı." Aslınyıl 12. Uluslararası lstanbul da yalnız tiyatrocular değil, NaFilm Festivali'nde gösterilmişpolililer de, yüzyıllardır çingeti. Tiyatroda Napoli geleneğine ne yaşamını sürdüren bir kavim. yeni bir boyut kazandıran ıkincı Pasolini 'nin dey işiyle, çöl ve oryönetmeni, Toni Servillo'yu ise man kavimleri gibi, ama "bir debu hafta, sahneye koyduğu niz kentinin göbeğinde yaşayan "Çingeneler" ile tanıyacağız. O.. tarihi ve modernlıği reddeden yunun görünürde basit bir düğü "Zlngarl" Napoli va çavreslnctekl çlngonolarln hayatlannı anlatıyor. büyük bir kavim". mü var: Bir aşk ilişkisi, iki delikanlı, bir genç kız. Rekabet ve ölüm. MaMlmKomedlsl çünkü küçük yaştayken babası ölünce, donna'nın oğlu denen masum yetim, bir sirklerde çalışarak hayatını kazanmak zoYllyana I ıyatrosu ise bambaşka bir teltravesti, bir kabile reisi. Gerçeklikten düşrunda kalmış. "Çingeneler"dekı tipler de, den çalarak (yoksa böğürerek mi?), vahşi selliğe uzanan, kökü skeç ve şarkılara daonun gençlik yıllarında içinde bulunduğu kuralların egemen olduğu Çingene ortayanan, gündelik hayattan doğrudan doğbu ortamdan çıkıp gelmiş tipler. "Çingemından çekip çıkarıyor sizi. Oyun boyunruya esinlenmiş bir oyun. neler", toplumsal gerçeklere kendi kahraca süren bir "Muu" sesiyle. lspanyol "Çingeneler"ın 1950 yılında ölen yazan manlarının kıyısından ışık tutuyor. Ama Yllyana grubu, dört aktörün rol aldığı ama Rafaele Viviani, bu oyunuyla Napoli kenti gerçekçi bir dille değil de düşsel bir dille. konuşmadığı bir mim komedisi sunuyor. ve çevresindeki Çingenelerin hayatlarını Servillo'ya bakılırsa, Viviani "Çingene"Muu"nun bu dört kahramanı, dört mataanlatıyor. Yakından tanıdığı bir hayat bu, ler"de meramını anlatmak için gerçeğin dor. Ama allı sarılı, altınlı sırmalı etkiley i1 S A Y I 4 2 4 13