Katalog

2EKİM1994.SAYI445 JAMAİKA 9 sa sakın şaşırmay in. O yumnığunu aşagıdan yukanya dogru sallarken, siz yukarıdan aşagıya dogru vurun. tki yumruk çarpışırken havada, bagınn: "Love!" Sonra, o yukandan aşagıya savuracak yumnığunu. Siz de aşagıdan yukan dogru. Bu kez de bağırın en şirin sesinizle: "Peace!" Sıra geldi üçüncü harekete. Şimdi ki yumruk havada kafa kafaya çarpışacak: "Unita!" Aşk! Banş! Birlik! lştc siyah başkaldın! IştcRastafari! Işte Reggae müzik! Enönemliside: Işte Bob Marley! Mezannın yantndaki kah ve Bob Marley 'in poslerleriyle donatılmış (Yanda). Bob'un mezannı yeğeni Duck gezdiriyor. Kingston 'daki müzesinde ise Bob 'un betondan yapılmtş bir heykeli var. caman bir efsane sığdığını düşünmeden edemiyor. Bob, 1945'te dogmuştu. Daha on beş yaşına gelmeden birçok Jamaika köylüsü gibi annesiyle birlikte Kingston'a göçtü. Kcnar mahallcdc yoklukiçindegeçenbiryaîjam...Dcmircı çırakhğı... llkel stüdyolarda doldurulan plaklarda aranan şöhret... Düş kınklikları... Amerika'da birotomobilfabrikasındaişçilik... Sonunda 1970'e dogru aradığını bulmaya başlamıştı Bob. Neredeyse bütün Karaibler'de Bob ve arkadaşlanndan sözcdiliyordu. 1973 yılında"Catch A Fire"albümü belki de sıçrama noktasıydı. Aynı yıl yaptığı "Burnin"albümündeki "Get Up", "Stand Up" ve " I Shot The SherifT' dünya listelerini karıştırdı. Ardından parlak bir Amerika turnesi, sonra Ingiltere... Turneler, konserlerbirbirini izlcdi. Artık dünyada bir Bob Marley vardı. Bu arada Jamaika'daki siyasal tansiyon patlama noktasına geİmişti. Ülkede olağanüstü durum ılan edildi. Katı bir sansür uygulanıyordu. Yasaklananlar arasında Bob Marley'in pek çok şarkısı vardı. Bir yaşam, video filmi olarak akıyordu insanın önünden. Burası, Bob Marley Müzesi'nin gösteri salonuydu. Sahnedeki dev ekrandan Bob Marley'in yaşamını izliyordu dünyanın dört bir yanından gelenler. Bob Marley'in Kingston'daki müzesini gezdiren rehber kız (o da hafiften uçuyordu) "llk kez Türklerle karşılaşıyorum" demişti. Sonra Bob'un onbir çocuğu olduğunu, bunlardan sadece dördünün evlendigi kadınlardan dünyaya geldiğini anlattı. saklandığı günlerde yapılmıştı. Bu gergin kaos içınde döndüğü ülkesinde halkına ücretsiz bir konser verecekti Bob Marley. Konserin adı: "GüliimseJamaika..." Konser engellenmek isteniyordu. Konserden birkac saat önce silahlı beş kişı basmıştı, şimdi müze olan evini. Bob eşiyle birlikte hafıf yaralandı. Ama yine de vazgeçmedi konserden. Dev bir konser oldu. Elbette saldırganlardan tek bir iz bulunamadı. Ancak Bob, adadaki gerginlik yatışana kadar Miami'de kalması içın ikna edıldi. Bu dönemde Bob'un albümleri, turneleri görülmemiş bir ılgiyle karşılandı Avrupa ve Amerika'da. Burak Eldem'ın anlatımıyla "Reggae, tüm dünyaya yayılan birçığ olmuştu ve Marley'indünyanın tüm ezilen uluslarına yaptığı direnme vc kurtuluş çağrılarıyla birlikte yankılanıyorduartık; Rastafarı ilebirlikte." Müzesi'nin salonunda oturanlar büyük bir hayranlıkla ızlıyorlardı Bob Marley'in perdedekı görüntülerını. Yıl 1979 Jamaıka'da terör durmak bılmıyordu. Sağcı Ulusal Halk Partı.sı ıle solcu lşçı Partısı "banş anlaşması" yaptılar, ama so run yıne de çözümlcnmedi. Jamaika lşçi Partisi, üç yıldır ülkesinden uzakta olan Bob'u çagırmıştı. Bir "sevgi ve banş konscri" vermesini istiyordu. Konserin adı "Banş Şimdi, Aşk Şimdi" olacaktı. Bob, sahneye çıktığında, Ulusal Stadyum alkıştan yıkılıyordu. Jamaika tarihinin en büyük müzik olayıydı bu. Üç yıl önce Türkiye dekine benzer bir "faili meçhul"den kilpayı kurtulan Bob, konserin sonuna doğru lşçi Partisi Genel Başkanı Rdward Seaga ile Ulusal Halk Partisi Genel Başkanı Michael Manley'i sahneye çağırdı. Perdedeki görüntü gerçekten büyüleyiciydi. tkiliderinellerinihavaya kaldırmıstı Bob Marley. Bu iki siyasetçinin belki de biraz önce sokaklarda vuruşan yandaşlan, bu unutulmayacakgörüntüyüalkışlıyordu. Bob, ikisınin clini birbınne tutuşturdu. Biraz alkış, biraz gözyaşı... Müziğin, sanatın, dogru siyasetin, hattabirbaşkaldınnın zaferiydi bu. Bob Marley Müzesi'ndeki salondan dışan çıkıldığmda, beyaza boyanmış duvar üzerine aynı görüntü karşılıyordu herkesi. Arada Bob duruyordu. Vuruşan taraflann önderlerı, Bob'un üzennden el sıkışıyordu. Müzenin bahçesindc karşınıza elıni yumruk yapmış bir Rasta çıkar Muhteşem dönuş... Sulkast Müze , Bob Marley'in resimleri, özel eşyaları, düny adaki tüm gazctclerde çıkan haberleriyle doluydu. Yatak odası olduğu gibi korunmuştu. Ayakucunda 'marijuana seti' duruyordu. Ev ikı katlıydı. Alt katta özel bir bölüm vardı. Rehber kız, "Burası Bob'un uilcsıylc birlikte gızlendığı özel bölüm" dedıkten sonra duvardakı delıklerı gösterdi: "Bunlarda 1976'daBob'ayapılan suıkasttan kalan kurşun yerlerı." Bob Marlcy'e suıkast, gerılımlı günler yaşanırken şarkılarının ya llk kez 1979'da gitti Afrika'ya Bob Marley. Önce Kenya, sonra Etiopya... Yüzyıllık Ingiliz sömürgesi Güney Rodezya bağımsızlık ıçın savaşıyordu. Bob, bu gezınin ardından açık dcstck verdı bağımsızlık savaşçılanna. "Savaşalıın ve Zimbabve'yi yeniden kuralım" diyordu Bob, "Survi val" albümünde: "Savaşacagız, savaşmamız gerek/ Görmek istemiyorum halkımın/ Paralı askerlerce pusuya düşürüldügünü" Bütün insanlık Zimbabve'de nelerolup gitti gini Bob'danögreniyordu. Siyahlarla savaşan Ingiltere'de bile Ingiliz halkı bu ugursuz savaşın gerçek yüzünü Bob'dan öğreniyordu. Sonunda Zimbabve bağımsızlıgına kavuştu. Kutlamaların belki de tekyabancıkonuguBob'du. Şölenin adı "Yaşasın Zimbabve"ydi. Bob ve grubunun "Zimbabve" şarkısı neredeyse ulusal marşa dönüşmüştü. Marley "kan kardeş"ti. Törenin en heyecanlı yayına gelinmişti. Ingiliz bayragı indirildi. Yerine Zimbabvvc bayrağı çekiliyordu. San, kırmızı ve yeşildi Zımbabwe bayragı. Yani Rastafari renkleri... Altmışın üzerindeki ülkede, Asya'da, Afrika'da, Avrupa'da, Avustralya'da, Amerika'da yüzlerce konser... Milyonlarca satan albümler... Bob, otuz altı yaşına gelmışti. Müzesinin duvannda bir resım; Bobfutboloynuyor. Müzeyihafıfde uçarak gczdiren rehber kız "Müzıkten sonra en çok futbolu severdi" dıyor. I981'in Mayısı'nda bir haberle sarsıldı dünya; Bob Marley ölmüştü...Yani Robert Nesta Marley artık beden olarak yaşamıyordu. Jamaika'dabayraklaryarıyaınmıştı Adanın parlamentosu, bir zamanlar şarkılarını yasakladığı adama, "Jamaıka'nın üçüncü büyük adamı" nişanını verdi. Cenazesinde, görülmemiş bir kalabalık vardı. Bir müzısyene Afrika'yagidiş