Katalog

CUMHURÎYET DERGİ DERGIDEN Merhaba, Eylül ayının son haftasındayız. Ama bu kez 1994 yerine 2994yıhnda olduğumuzu varsayıyoruz. Tabii, yine Türkiye'deyiz. Üniversiteli kahramanımızparlak birtarih öğrencisi. lOOOyıl öncesini araştınyor. Dönem ödevi de Türkiye devletinin lOOOyılönce içinedüştüğü bunalımı incelemek. Çok gelişmiş bilgisayarı ile biryıllık gazeteleri tarıyor. llk önüne çtkcın manşete bakıyor, lstanbul'un 45 günlüksuyu kaldı haberini okuyor. Tamam bundan olabilir diyor, büyiik bir kıthkyaşamış olmalüar. Ardından yeraltı dünyası ile devlet yönetmiş kişilerin içiçe geçtiğini anlatan çok garip haberlere takılıyor. Mikrofılmden önüne çıkan gazete sayfalarını hızla okuyor. Skandal, skandal, skandal, skandal! Heyecanla devam ediyor, polisiye roman okur gibi. Birkaç ayı. hatta biryılı tarıyor ama skandalların sonuçlannı asla bulamıyor. Atalarını anlamakta büyiik zorluk çekiyor. Tarih araştırması yerine roman olur bunlardan deyip kendini avutuyor. Bu arada önüne bir Cumhuriyet Dergi çıkıyor. Şu anda okuduğunuz dergi. Bardağına çay koyarken gülümseyen yaşlı kadın çok ilgisini çekiyor. Yaşamını inançlarına seferber etmiş, Zehra Kosova'nın yaşadığı dünya ile skandallar dünyasının aynı zaman ve mekan dilimi içinde olmasına şaşırıyor. 84yaşında, tekgözodada yaşayan Kosova 'nın yaşamını aktaran yazıyı bir solukta okuyor. Berat Günçıkan imzası gözüne çarpıyor. Bunca skandal varken neden Zehra Kosova ile ilgilenmiş acaba diye mırıldanmaktan kendini alamıyor. Delikanlı atalarını anlamaktan tamamen vazgeçiyor. Haftanız renkli olsun. tpek Çalışlar CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZSAHİBİBERİNNADİ • BASAN VE YAYAN: YENİGÜN HA8ER AJANSI BASINVEYAYINCILIKA.Ş.BGENELYAYIN YÖNETMENİ: ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ: HİKMETÇETİNKAYA • YAZI İŞLERİMÜDÜRLERİ: DİNÇTAYANÇ, İBRAHİM YILDIZ (SORUMLU) • YAYIN YÖNETMENİ: İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN:AYNUR ÇOLAK • REKLAM: REHAIŞITMAN îstanbul'un tütün koktuğu zamanlardı. Otuz beş bin tütün işçisi sendikalaşmaya çalışıyor, gözaltılan, tevkifatlar önemsenmiyordu. Zehra onlardan biriydi. Düny anın bütün Zehr aları birleşin ğeri 1 stanbul 1 u ı k i öğretmenden ögrend i. Süre dolduğunda Zehra ve ailesi Istanbul'da aldı soluğu. Istanbul, o yıllarda tütün tıcaretininmerkezı. Amerikalılar, Isviçrcliler, Danimarkalılar, Yahudıler, Yunanlılarla birlikte tütün ticaretinı elinde tutuyor. Anadolu'dan getirilen tütün Başiktaş'ta Avusturya Limıted Şirketi'nde, Fındıklı'da Nazım Bey'in, Boğazkesen'de Nurı Bey'in, Felemenk Şirketi'nin mağazalannda ışlenip ihraç cdıliyor. Kısacası, tütün kokuyor Istanbul. Hasan Galıp Bey Ortaköy'de, kızı Saliha'ya yakın bir ev tuttu. Yinc tütüne gidip gelecck . Üstelik hem Nazım hem de Nuri Bey Selanik mübadili tütün tüccarları. Ancak daha şöyle bir soluklanıp, nerede çalışacağına karar veremeden hastalandı. Kente gelişinın yirmı yedinci günüydü kı öldü. Şimdi bütün sorumluluk Zehra'da. Artık yirmi iki yaijinda genç bir kadın o. Çal ışıp annesine ve Şerife'ye bakacak. Beşiktaş'ta, kaymakamlığın karşısında, Avusturya Limited Şirketi'nde buldu ilk üjinı Zehra. lşçilerin çoğu kcndısi gibi mübadıl ve Kırmızı Kulübün havasını solumuş. Bindokuzyüzyirmisekiz tramvay grevinin tütün işçilerine de faydası olmuş, yevmıyeler biraz artmış ama farkındalar kı bu daha yolun başı. örgütlenilmeli ve bir sendika kurulmalı artık. Ticaretin bel kemiği degıller mı, onlar olmasa kim işleyecek tütünü? önlerindeki yol açık, iş sınıf bilinciniöğrenebılmekte... Ama tüccarlar boş durur mu? Onlara ucuz iş gücü gerek ki daha çok kazanabılsınler. O güne kadar çalışma sıstemı, köyden gelen tütün demetlerinin cinslerıne, renklerine göre ayrılıp sandığa dizilmesi. Bir kişıye otuz kırk kiloluk bir denk düşüyor. Bu da iyi bir yevmiye demek. Amerikalılar ucuz ış gücüne giden çözümü işte bu sıstemın dcğışikliğinde görüyor. Artık tütün sadecc yaprak yaprak ayrılacak. Bu demektir kı erkeklere yol göründü. Kadınlardahaçokçalışacak artık. Nasıl olsa onlara veriBugün lenücretdedüşük. seksendört Kım korkar hain kurttan? Bir kere ahnmıij sendika kurma kayaşında ran. Bazen yeraltında bazen aZehra çık açık sürdürülüyor çalışmalar. Türkiye Komünist Partısi de Kosova. Bir destekçisı sendıkanın. Parti bilgö'z odada dirileri bastırıyor, Zehra ve arkadaşlan dağıtıyor. Neler varbu yaşıyor ve bildirilerde? Çalışma saatleri, çalışma koşullan, kadın işçilere işçisınıfına kreş açılması, işçi hakları... Ainamyor. vusturya Limited Şirketi'nin sekiz salonu var ki bir salonda en az yüz işçi çalışıyor. Bu da eder sekiz yüz işçi. Yani, örgütlenmemek mümkün degil. Kavala'dan Istanbul'a Ve Zehra örgütlüyor KAPAK FOTOĞRAFI. GARBİS ÖZATAY Zehra sıksık işdegiîjtiriyor artık. Parti diyor ki "Gidin ve örgütleyın". Avusturya şirketine Hasan Gaco (Uysal), Beysim Hoşses, Ibış Aydınlatan'la birlikte gidiyor ve örgütlüyor. llk işyeri temsılcıliği ise Felemenk Şirketi'nde. Diyor ki: "Türkiye'nin geleceği tütünde ve bizde. Bizi ezmelerine izin vermeyelim, örgütlenelim". Haftalarca işe polis gözetıminde gidip gelmeler hep bu döneme rastlıyor işte. Zam isteniyor patrondan. Kadın ışçilerin yetmiş kuruş olan yevmiyeleri seksen kuruşa çıkanlmalı.